بحران ملی سو مصرف دارو

علی ضرابی – پزشک عمومی
سوءمصرف داروها در ایران چنان موضوع پراهمیتی است که بر آن شدیم جهت اطلاع از عواقب آن چند سطری در این مورد با شما صحبت کنیم.
سوءمصرف ارادی زمانی به وقوع میپیوندد که شما بدون تجویز پزشک اقدام به مصرف دارو کنید یا میزان و زمان مصرف را بیشتر کنید. سوءمصرف غیرارادی زمانی حادث میشود که شما میزان و زمان مصرف را فراموش کنید.در این میان سوءمصرف ارادی داروها، در حال حاضر یکی از معضلات رو به رشد کشور ماست و به نوعییک بحران ملی است چرا که ابعاد بسیار گستردهای دارد. به علت در دسترس بودن زیاد و گستردگی این مبحث در این یادداشت، صرفا در مورد سوءمصرف آرامبخشها صحبت میکنیم.
مصرف آرامبخشها به صورت مصرف داروهای قانونی است که موجب تسکین یافتن یا بهبود خواب میشوند. آرامبخشها داروهایی هستند که از طریق کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی نوعی تسکین به بار میآورند. این داروها شامل مسکنها، داروهای ضد اضطراب و قرصهای خواب میباشند. از مشهورترین این دارو ها می توان به بنزودیازپینها، بارپیتوراتها و داروهای خوابآور اشاره کرد. در این گروه از مسکنهای مورد سوءمصرف، بارپیتوراتهایی از قبیل فنوبارتیال و سکوبارتیال از سایر دارو ها تاثیرشان سریع تر است.
ازنشانههای سوءمصرف داری می توان به نشانههای مسمومیت دارویی آرامبخشها از قبیل خوابآلودگی، کاهش حافظه و توانایی تفکر، بیثباتی جسمانی، اشکال در ایستادن و راه رفتن، تغییرات خلقی، عدم وضوح دیداری، تکلم کند و نامفهوم، گفتن چیزهایی که در حالت معمول شرمآور است و اخلال در جهتیابی اشاره کرد. همچنین در صورتمصرف بیش از حد این نوع داروها نشانه هایی مانند اختلال تنفس، کاهش فعالیتهای معدهای و رودها، کاهش شدید فشار خون، اغماء و مرگ ظاهر می شود.
چگونگی تشخیص سوءمصرف دارو به این صورت است که دکتر با شما صحبت میکند و علائم طبی شما را بررسی میکند و یادتان باشد که باید به پزشک خود اعتماد کنید و رفتار و حالات خود را برای وی توضیح دهید. پزشکان جهت درمان،اقداماتی از قبیل تجویز داروی ادرارآور، شستشوی معده، تجویز دارو جهت کمک به دفع دارو ازطریق روده، ،تنظیم مایعات بدن از طریق وصل سرم انجام میدهند ودر موارد شدیدتر ممکن است نیاز به دستگاه تنفس و دیالیز باشد.
برای ترک مصرف آرامبخشها به این دلیل که ترک ناگهانی کار خطرناکی است و ممکن است منجر به حملات تشنجی شود،نیاز به زمان زیادی دارد. رواندرمانی نیز از جایگاه خاصی در ترک این داروها برخوردار است.
. برای جلوگیری از سوءمصرف آرامبخشها از مصرف دارو مگر با تجویز پزشک متخصص اجتناب کنید ولی به زمان و میزان مصرف دارو دقت کنید و از مصرف الکل به صورت همزمان جداً خودداری کنید زیرا تحت تأثیر الکل، کنترل فرد بر رفتارش سست شده و موجب آغاز سوءمصرف مجدد دارو یا افزایش اضطراب و افسردگیمیشود.
برای مراقبت خودتان از سو مصرف دارو،شما می توانید بدین صورت اقدام کنید که داروی تجویز شده را طبق دستور پزشک دنبال وتغییراتی در شیوه زندگی از قبیل ورزش کردن، تغذیهی مناسب، مصرف قهوه و سایر داروهای گیاهی، تفریح، انتخاب سرگرمی، گوش دادن به موسیقی و تمرینات آرامش‌آوراعمال کنیدو همچنین درمواقع فشار ازتمرینات تنفسی دیافراگمی، صحبت کردن با دوستان و ایجاد نگرش مثبت غافل نشوید.موفق و تندرست باشید.