نگاه پیام ما به ازدواج های اینترنتی در کرمان
شیدایی مدرن
چندی پیش یادداشتی از مسعود رفیعی طالقانی روزنامه نگار در روزنامه‌ی شهروند مطالعه کردم با عنوان مبتذل “کردن ازدواج، مساله این‌است” که تا همین امروز ذهن من را به خود مشغول کرده بود مسائل جالبی را مطرح می‌کرد که شاید خیلی از ما هم از این مطالب بی‌خبریم و یا شاهدان بی عملی هستیم که صرفا حوادث را نظاره می‌کنیم و هیچ نقشی در کیفیت رخ‌دادها در جامعه نداریم که به قول یکی از دوستان بی‌طرفی یعنی طرفداری از ظالم چرا که نمی‌شود برای مثال نظاره‌گر نزاعی بود و گفت من بی‌طرفم خوب قاعدتا وقتی کسی کتک می‌زند، شخصی هم کتک می‌خورد و بی‌طرفی یعنی طرفداری از آنکس که مشغول ضرب و شتم است. مسعود طالقانی همکار ما در شهروند در صفحه‌ی اول این مطبوعه چنین نوشته بود:
“ درست است که تجرد در ایران بی‌اغراق حالا دیگر یک بحران است که ذهن خیلی‌ها، از دولتمردان گرفته تا خانواده‌ها، را به خود مشغول کرده، اما دست‌کم این یک بحران را نمی‌توان با روش‌های مبتذلی که چندسالی است عده‌ای سودجو به راه انداخته‌اند، حل‌وفصل کرد.
به بیان دیگر، اگر تا امروز ما با روش‌های عجیب و غریب به مقابله با خیلی از بحران‌ها رفته‌ایم، در باب مقابله با تجرد و سوق دادن جوانان جامعه به سمت ازدواج، اگر به آن قبیل روش‌های عجیب و غریب متوسل شویم، نتیجه کار آن‌قدر هولناک می‌شود که فردا و فرداها، آسیب‌های اجتماعی تازه‌ای هم بر آسیب‌های پیشین انباشت می‌شود.
در تازه‌ترین متدهای- بدون تعارف مبتذل- مقابله با تجرد، عده‌ای از افراد که معلوم نیست از کجا و کی و چگونه کارشناس ایده‌های اجتماعی شده‌اند، سمینارهایی تحت عنوان ازدواج آسان و صندلی سفید و پیوند پرمهر و … به‌راه می‌اندازند و در قالب آنها با گرفتن وجوهی از عده‌ای جوان احساساتی، سعی می‌کنند اسباب آشنایی آنها با یکدیگر را فراهم کنند؛ این جوانان به این اصطلاحا سمینارها می‌روند، مبالغی برای ثبت‌نام و حضور در آن مکان‌ها می‌پردازند و می‌روند آن‌جا و روی ماه یکدیگر را می‌بینند! برگزارکنندگان این به اصطلاح سمینارها هم بادی به غبغب می‌اندازند که ما داریم به فرهنگ و اسلام و جامعه و … خدمت می‌کنیم و جوانان ایرانی را می‌فرستیم خانه بخت! لابد بعد هم جلوی دیگران از خودشان راضی می‌شوند که با این کار دستکم از بروز فساد در جامعه به اندازه بضاعت خود جلوگیری کرده‌اند.
در ادامه به آسیب‌های برگزاری چنین گردهمایی‌هایی از چند وجه مختلف اشاره می‌کنیم؛
اول؛ علیرغم این‌که در گذشته مثلا در دهه شصت و هفتاد که ازدواج‌ها بر مبنای نوعی شناخت قبلی خانوادگی، فرهنگی، اجتماعی و تحقیقی بود، امروز با شمار زیادی از طلاق‌ها روبه‌رو هستیم که زوج‌های آن سال‌ها را از هم جدا می‌کند، پس چه رسد به ازدواج‌هایی که با برخی شیوه‌های مبتذل امروزی – نشان دادن صرف و خشک و خالی جوان‌ها به یکدیگر بدون هیچ شناخت فرهنگی قبلی – قرار است انجام شود. ما در دهه هشتاد هم شاهد ازدواج‌هایی بودیم که با این قبیل روش‌ها اتفاق افتادند و همین حالا شمار زیادی از آنها درحال شکست هستند. روشن شدن موضوع، کار چندان سختی نیست، آمار طلاق در کشور موید این ادعاست.
دوم؛در کجای جهان پیشرفته، کشوری را می‌توان سراغ داشت که برای گسترش فرهنگ ازدواج و ضرورت تشکیل خانواده، چنین شیوه‌هایی در آن رایج باشد که امروز این جماعت، به روش‌هایی این چنین عجیب و غریب متوسل شده‌اند؟ کدام کار کارشناسی مطالعه شده برای تشکیل چنین سمینارهایی انجام شده و اگر انجام شده مستندات آن کجاست. چرا امروز کار ما به جایی رسیده که برای انجام ازدواج و تشکیل نهاد خانواده به‌عنوان پایه‌ای‌ترین نهاد اجتماعی ایران و اسلام، چنین رفتارها و ایده‌های مبتذل/ قشری‌ای درحال انجام و متاسفانه درحال گسترش است؟
سوم؛ به وجود آمدن قارچ‌گونه موسسات با عنوان‌های مبتذل ازدواج آسان و … خود نشان از دو مسأله مهم دارد؛ اول این‌که سیاست‌گذاری اجتماعی و فرهنگی در ایران با مشکلات عدیده روبه‌رو است و هرکس از راه می‌رسد خودش را کارشناس جا می‌زند به ساحت فرهنگ کشور دست‌درازی می‌کند. دیگر این‌که نسل جوانی ایرانی، بی‌آن‌که صاحب تفکر و شناخت دقیق از وضع و هویت خود باشد دارد وارد راهی بی‌بازگشت در زندگی فردی و اجتماعی‌اش می‌شود. به‌هرحال می‌دانیم تا کار و روشی، خواهان نداشته باشد، به بار نمی‌نشیند. بعضی‌ها هنوز هم نقد می‌کنند که مثلا چرا فلانی در ایران به بالاترین مقام اجرایی رسید؟ بدیهی است که آسان‌ترین پاسخ به این پرسش این بود که؛ چون مردمانی بودند که او و روش و منش و مسلکش را حمایت کردند! جوانانی که امروز بدون شناخت و مطالعه عنان و اختیار زندگی فردی و اجتماعی خود را به دست چنین افرادی می‌سپارند، اگر مقصر اصلی وضع خود نباشند، قطعا مقصر ثانوی این وضع هستند.
چهارم؛ عنوان‌هایی مثل ازدواج آسان، خود پیشاپیش حکایت از سوءاستفاده از مفهوم ازدواج و نهاد خانواده دارند چرا که ازدواج اساسا مفهومی آسان شدنی نبوده و نیست. مثل این است که بگوییم جنگ صلح‌طلبانه! ازدواج آن هم با شیوه فرهنگی ما، امری به غایت پیچیده، حساس و قابل تامل است و نمی‌توان آن را به آسانی و به شیوه رفع تکلیف برگزار کرد؛ ازدواجی که قرار است آغاز تشکیل نهاد خانواده باشد و این نهاد بعدها باید در مسیر اصلی و سیر تکاملی جامعه نقشی پررنگ ایفا کند. بنابراین در نامگذاری برای شیوه‌های به ابتذال کشیدن ازدواج هم می‌توان فهمید که چقدر این روش‌ها بلاهت‌آمیز به نظر می‌رسند.
پنجم؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرده است که مقابله با آسیب‌های اجتماعی از طریق گسترش برنامه‌ها و پهناور کردن ابعاد سیاست‌های فرهنگی، اولویت اصلی این نهاد برای ‌سال ۹۵ کشور است؛ با این وصف باید پرسید این نهاد فرهنگی دولتی تاثیرگذار، آیا وجود دفاتر موسوم به ازدواج آسان و … را رصد نمی‌کند و اگر چنین رصدی در کار است آیا با مجوز این وزارتخانه و اسلاف آن است که چنین برنامه‌هایی در کشور درحال برگزاری است؟ اگر پاسخ این سوال مثبت باشد باید با کمال اکراه گفت که ظاهرا ریشه‌های برنامه‌ریزی غلط در ارکان اصلی اجرایی قرار دارند و باید فکری به حال اصلاح آنها کرد.
و ششم؛ تطویل این بحث در یک یادداشت کوتاه نه به صلاح نزدیک است و نه به صواب، لیکن نباید از اشاره به این پرسش بسیار مهم گذشت که چرا نهاد خانواده و ازدواج در ایران امروز با تحدید و تهدید بیش از پیش روبه‌رو است و درنهایت در مسیر مقابله با این وضع چه باید کرد؟و …”
امروز در گوگل شهرستان کرمان را جست‌و جو کردم و دنبال مطلبی درباره‌ی مشکلات اجتماعی استان می‌گشتم که با سایتی رویه‌رو شدم که خودش را این‌چنین معرفی می‌کرد:

احساسات خبرنگاری و پیگیری من هم بر انگیخته شد تا بروم و ببینم جریان این سایت چیست؟
در آغاز سایت از من می‌خواست که مشخصات فردی‌ام را بدهم و ثبت‌نام کنم و جالب اینجاست که پس از ثبت‌نام یک تصویر عجیب دیدم و آن هم عکس پائین بود که توجه شما را به آن جلب می‌کنم:

خلاصه به هر عذاب وجدانی که بود سوگند‌نامه را کلیک کردیم و به صفحات بعدی رفتیم و شماره‌ی تلفن خود را هم برای محکم‌کاری به سایت دادیم و باتصویری بازهم عجیب‌تر مواجه شدیم:

و قضیه دائما جالب‌تر و جالب‌تر می‌شد مثلا دریافتیم که یکی از راه‌های درآمد این‌چنین سایت‌هایی ارسال پیامک است که جزئیات آن‌راهم در تصویر می‌بینید:

حالا اینکه ازدواج مساله‌ای است بسیار پیچیده و در حال حاضر هم متاسفانه سهم طلاق در ایران بالا رفته به جای خود اما این چنین ازدواج‌ها و اینچنین درآمد زایی‌های برای واسطه‌های محبت دیگر حتی در همین شهرما هم که هر از چندی مسائلی عجیب و غریب می‌شنویم بسیار عجیب است و واقعا تازگی دارد و مهم‌ترین مساله‌این است که آیا این مشاغل هم با نظارت پلیس فتا و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می‌کنند و تازه از این مسائل گذشته آیا می‌شود از این چنین مشاغلی مالیات گرفت و کلا تعرفه‌ی مالیات چنین مشاغلی چیست؟ چرا که از تمام کشور و علی الخصوص از استان کرمان عضو می‌پذیرند و بواسطه‌ی هر پیام هم مبالغی را از اعضا می‌گیرند و اصلا معلوم هم نیست که شما مشغول رد و بدل پیام با یک انسان هستید و یا اینکه یک ربات این وظیفه را به عهده و گرفته و در بدبینانه ترین حالت هم همان نگرانی قدیمی پسرهای مجرد (هم‌کلاسی های من از دبیرستان) کماکان اینجا هم به جای خود باقی‌است که مبادا رزیتای زیبارو در این وبسایت در واقع چنگیز سبیل کلفت در زندگی واقعی باشد و برای سواستفاده و تفریح خود را زن معرفی می‌کند و هزار سوال بی پاسخ دیگر که کماکان ذهن مخاطب را به خود مشغول می‌کند.
در شماره‌ی پیشین روزنامه‌ی پیام ما مطلبی با عنوان: فعالیت‌های مجازی در حوزه ازدواج قانونی می‌شود.
از نیمه دوم ‌سال ۹۴ فعالیت مجازی در زمینه همسریابی افزایش پیدا کرد.توسط همین سرویس جامعه منتشر شد که آن خبر هم یکی از محرک‌های نوشتن این مطلب بود