پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | به آهستگی تماشا کن!

«گردشگری آهسته» در جستجوی تعادلی نوآورانه میان گردشگر و جهان

به آهستگی تماشا کن!

گردشگری آهسته از طریق حمل و نقل پایدار، ردپای اکولوژیکی کمتری به جا می­‌گذارد





به آهستگی تماشا کن!

۲۸ شهریور ۱۴۰۲، ۱۱:۴۱

در جهانی که به نظر می­رسد در حال دویدن است، جهانی موازی وجود دارد که از ما می­خواهد کمی تامل کنیم، قدردان باشیم و دوباره به یکدیگر بپیوندیم. ایتالیا که در سال ۱۹۸۶ میلادی با جنبش “Slow Food” یا غذای آهسته به ایده بزرگتری به نام جنبش آهسته دست یافت، بعدها مفهوم «شهرهای آهسته» را با تشکیل سازمان بین­المللی “Cittaslow” و روشی ساختاریافته نهادینه کرد. به این ترتیب که یک شهر با جمعیتی کمتر از ۵۰ هزار نفر و با پایبندی به زیرساخت­های محیط زیستی، فرهنگی، اجتماعی و در دفاع از روحیه زندگی پایدار می­تواند به مجموعه شهرهای آهسته ملحق شود. هرچند فراتر از مرزهای این کشور و فارغ از استانداردهای سختگیرانه این سازمان، آهستگی به بخشی از نیاز جوامع برای کاهش مصرف‌­گرایی و افزایش رفاه روانی تبدیل شده‌­است. به‌گونه­ای که این جنبش از شهرهای سراسر جهان دعوت می‌­کند که راه‌­های غنی­‌تری را برای تجربه زندگی انتخاب کنند و البته این موضوع بعد از دوره پاندمی کووید 19 اهمیت بیشتری پیدا کرده‌­است.

امروزه اثر جنبش آهسته و در نگاه کلی‌­تر، زندگی آهسته با رویکردهای گوناگون در کشورهای جهان به چشم می‌­خورد. مانند فرهنگ ذن در ژاپن، که آهستگی را به عنوان ابزاری برای رسیدن به تمرکز به کار می­‌گیرد و دانمارک با استفاده از سبک زندگی هوگه، ساکنان اسکاندیناوی را به لذت و آرامش بیشتر فرا می‌­خواند. همچنین با بررسی تاریخ اجتماعی ایران، می‌­توان زندگی آهسته را در جنبه‌­های مختلف فرهنگی و به خصوص خوراک‌شناسی ایران قدیم مشاهده کرد.
در واقع مجموعه‌­ای از رفتارهایی با ریتم آرام‌­تر در بخش‌­هایی مانند آموزش، هنر، ارتباطات و گردشگری، زندگی آهسته را تشکیل می‌­دهند و در این میان گردشگری آهسته راه را برای جستجوی تجربیات معنادار هموارتر می‌­کند.
اما در زمان‌ه­ای که روزانه خطوط هوایی متعدد، هزاران جهانگرد ماجراجو را بر فراز قاره‌­ها به سوی جاذبه‌های دیدنی روانه می‌­کنند و به تعبیر داریوش شایگان: «گردشگر امروزی می‌خواهد همه چیز را هر چه زودتر به‌دست آورد، هر چه زودتر ببیند، بهره گیرد، ببرد و به خانه بازگردد» گردشگری آهسته چگونه می‌­تواند در توسعه گردشگری پایدار تاثیرگذار باشد؟

گردشگری آهسته با استفاده کمتر از منابع و پرهیز از مصرف‌گرایی و حفظ احترام به میزبان، به ایجاد چرخه تولید و مصرف پایدار کمک خواهد کرد

گردشگری آهسته فرصت ایجاد ارتباط واقعی و عمیق‌­تر با مردم، مکان­‌ها، فرهنگ، غذا، میراث و محیط­زیست را فراهم کرده، سرعت آرام سفر را ترویج و سنت‌­های فرهنگی را حفظ می­‌کند. «مسافر آهسته» بودن به معنای حمایت و ارزش بخشیدن به محیط اطراف است. در این شیوه از سفر، گردشگر تمایل به سکون بیشتر و مشارکت بهتر با جامعه محلی دارد. بنابراین ماندگاری در یک جغرافیای کوچک را به دیدن جاذبه‌­های بیشتر ترجیح می‌­دهد. مسافر آهسته، روزهای متوالی به همراه ایل کوچ می‌­کند، از همکاری در برداشت محصول در یک مزرعه کوچک لذت می‌­برد و با اقامت طولانی در مقصد‌، دست به خلق یک تجربه اجتماعی مشترک می‌­زند.
در نتیجه این نوع از گردشگری، با در نظر گرفتن منافع اقتصادی برای میزبان و مزایای فرهنگی برای گردشگر، مجموعه‌­ای از تعاملات این دو گروه را امکان‌پذیر می‌سازد.
گردشگر آهسته برای رسیدن به مقصدش شتاب ندارد زیرا مسیر را به مثابه بخش مهمی از سفر درک کرده و چگونگی رسیدن را بر اساس همین فلسفه آهستگی انتخاب می‌­کند. در حالی که سفر و گردشگری می‌­تواند با تأثیرات مخرب محیط زیستی، سهم عمده‌­ای در تغییر اقلیم داشته باشد، گردشگری آهسته از طریق حمل و نقل پایدار، ردپای اکولوژیکی کمتری به جا می­‌گذارد.
به همین منظور بیش از ۵۰ مسیر پیاده ­روی در دنیا به قصد لذت بردن از طبیعت، گذر از میان آثار باستانی، ملاقات با کشاورزان و حتی دیدن طلوع آفتاب بر فراز یک قله، طراحی شده است. این مسیرها از میان روستاها و شهرهایی عبور می‌کنند که برای گردشگران ناشناخته‌ترند و به آنها فرصتی برای کشف دوباره ابعاد معنوی و فرهنگی سفر را می‌­دهند.
پیاده‌روی ۵۵ کیلومتری در منطقه «کوچاماتانس» در گواتمالا و دیدار مردمانی با زبان مایایی در چشم‌انداز آتشفشان‌­های آمریکای مرکزی و همچنین طی کردن مسیر ۱۶۰ کیلومتری سرخپوست‌­نشینان «تاراهومارا» در مکزیک که در قرن هجدهم توسط اسپانیایی­‌ها برای دسترسی به معادن نقره ساخته شد و در شیب‌­های سبز و گذرگاه‌­های جنگلی، روزانه توجه بیش از ۳۰۰ مسافر را به خود جلب می‌­کند، نمونه­‌های کوچکی از ظرفیت­‌های بی‌­شمار گردشگری آهسته به شمار می‌­روند.
قایق‌­سواری در میان آبراه‌­ها و رودخانه­‌های درون شهری، استفاده از قطارهای محلی اروپا و دوچرخه‌­سواری طولانی در نوار ساحلی، شیوه‌­های دیگری از حمل و نقل آهسته در سفر هستند.
«قدرت نهفته در یک جاده روستایی، وقتی در آن قدم می‌­زنیم متفاوت است با وقتی که از رویش با هواپیما می‌­گذریم. فقط کسی که روی جاده قدم می­زند، از قدرتی که در اختیار آن است باخبر می‌­شود. راه برای کسی که از هواپیما به آن نگاه می‌­کند، چیزی بیش از پهنه‌­ای گسترده نیست.» این بخشی از نوشتار والتر بنیامین – نظریه‌­پرداز آلمانی- است که با استفاده از مفهوم پرسه‌­زن، توجه ما را به نوعی جستجوگری جلب می‌­کند. پرسه‌­زنی که شکل مدرنی از تجربه در کلانشهر معاصر است، به بازاندیشی عناصر فرهنگی شهر از طریق کنجکاوی، حضور در متن جامعه و به تماشا نشستن عابران گذرنده می‌­پردازد که در حال حاضر می‌­توان گفت با گردشگری آهسته و فرهنگی گره خورده‌­است.
و در نهایت گردشگری آهسته با استفاده کمتر از منابع و پرهیز از مصرف‌گرایی و حفظ احترام به میزبان، به ایجاد چرخه تولید و مصرف پایدار کمک خواهد کرد. هر چند جنبش آهسته با تاکید بر تقویت جامعه محلی و حفاظت از جهانِ درحال فروپاشی فقط یک تغییر اقتصادی نیست بلکه یک موضوع فلسفی درباره جوامعی است که کنترل بر سرنوشت خود را به دست می­‌گیرند و تضمین می‌­کنند که ساکنان آنها نه تنها به زندگی ادامه می‌دهند، بلکه رشد می‌­کنند و می‌­دانند در حالی که ممکن است مسیر، چالش برانگیز باشد اما رسیدن به جهانی پایدار، پویا و مرفه، ارزش سفر را دارد. دنیایی که رنگ­ها نه تنها دیده می‌­شوند بلکه تجربه می‌­شوند.

 

منابع:

والتر بنیامین. (۱۴۰۱) . خیابان یک طرفه . (ترجمه حمید فرازنده). تهران . نشر مرکز
داریوش شایگان. (۱۳۷۸) . آسیا در برابر غرب . تهران . انتشارات امیرکبیر
De Salvo,P. (2017). Slow Tourism: A Theoretical Framework. Researchgate.net

به اشتراک بگذارید:

برچسب ها:

، ،





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *