محل دفن زباله بیشتر شهر‌های ساحلی دریای مازندران نزدیک دریا است و حضور تعدادی زیادی از مرغان دریایی و پرندگان مهاجر در این منطقه موجب جابه‌جایی زباله‌ها و آلودگی شدید محیط زیست منطقه می‌شود. این موضوعی است که هفدهم آذر 1401 در گفت‌وگوی عضو شورای شهر آستارا در ساحل این دریا مطرح شد. «پرانگ» و همکاران در مقاله‌ای در دسامبر 2020 خواستار توجه بیشتر به کاهش سطح آب در دریاها و مخازن داخلی مانند کاسپین شدند. این مطالعه هشدار داد که سطح آب دریای مازندران ممکن است تا پایان سده بیست و یکم 9 تا 18 متر کاهش یابد. این موضوع تصویر تیره‌ای از اثر چنین کاهش‌هایی بر اکوسیستم و مردم ترسیم می‌کند. از آنجا که معیشت و امنیت غذایی میلیون‌ها نفر به دریای مازندران وابسته است، از دست دادن این خدمات اکوسیستمی پیامدهای شدید اجتماعی-اقتصادی خواهد داشت و ممکن است منجر به درگیری‌های محلی و منطقه‌ای شود.

طول نوار ساحلی بخش ایرانی دریای مازندران به طول 889 کیلومتر در محدوده سه استان شامل گیلان 272، مازندران 487 و گلستان 130 کیلومتر است. خلیج گرگان در جنوب شرقی و تالاب انزلی در جنوب غربی دریای مازندران قرار دارند. سطح آب دریای مازندران در سال 1356 منهای 29 متر زیر سطح آب دریاهای آزاد و در سال 1401 به منهای 28 متر رسید. دریای مازندران بزرگترین محل تخم‌گذاری ماهیان خاویاری در جهان و محل زندگی فُک خزر -تنها پستاندار دریایی که در آن زندگی می‌کند- است. 19 منطقه حساس خشکی و آبی به‌عنوان زیستگاه مهم پرندگان تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست در ساحل دریای مازندران شامل پارک ملی، منطقه حفاظت‌شده، پناهگاه حیات وحش و منطقه شکارممنوع و یا مناطق ویژه زیستی یا زیستگاه‌های حساس هستند. هفت ناحیه تالابی و تعداد زیادی آب‌بندان‌های ناحیه ساحلی با مجموع مساحت حدود 140 هزار هکتار در منطقه جنوب دریای مازندران وجود دارد که به‌عنوان تالاب‌های بین‌المللی در فهرست کنوانسیون رامسر (و یک مورد به‌عنوان ذخیره‌گاه جهانی زیست‌کره) ثبت شده‌اند. سلامت دریا از نظر اقتصادی برای مردمی که در خط ساحلی زندگی می‌کنند -به‌عنوان مثال برای ماهیگیری- حیاتی است و آب آن نیز برای کشاورزی استفاده می‌شود.

نبود مدیریت سیستماتیک پسماند جامد، این منطقه را در لبه آسیب‌های محیط زیستی جبران‌ناپذیر قرار داده است. تعداد زیاد و پراکندگی محل‌های دفن زباله باز و همچنین نقش محو عناصر عملکردی مانند به حداقل رساندن زباله و پردازش، وخامت محیط زیست را سرعت بخشیده است

اگرچه افزایش و کاهش سطح آب دریا به عنوان یک پدیده دوره‌ای (هر حدود 40 سال یکبار) شناخته شده است، اما اخیرا افزایش مشکلات محیط زیستی متعددی از جمله تخریب ساختمان‌ها، طغیان زمین‌های پست و نفوذ آب شور دریا به داخل و روی زمین‌های کشاورزی ایجاد و پیامدهای تغییر اقلیم وضعیت را بدتر هم کرده است. «پرانگ» و همکاران در مقاله‌ای در دسامبر 2020 خواستار توجه بیشتر به کاهش سطح آب در دریاها و مخازن داخلی مانند کاسپین شدند. این مطالعه هشدار داد که سطح آب دریای مازندران ممکن است تا پایان سده بیست و یکم 9 تا 18 متر کاهش یابد. این موضوع تصویر تیره‌ای از اثر چنین کاهش‌هایی بر اکوسیستم و مردم ترسیم می‌کند. از آنجا که معیشت و امنیت غذایی میلیون‌ها نفر به دریای مازندران وابسته است، از دست دادن این خدمات اکوسیستمی پیامدهای شدید اجتماعی-اقتصادی خواهد داشت و ممکن است منجر به درگیری‌های محلی و منطقه‌ای شود. در تلاش برای مقابله با آثار احتمالی ویرانگر تغییر اقلیم، آگاهی، ارزیابی خطر و آسیب‌پذیری و یک کارگروه بین‌المللی برای توسعه راهبردهای «سازگاری و کاهش» الزامی است. موج گرما و خشکسالی در تابستان 2022 مسئله مهمی در نیمکره شمالی بود. تغییر اقلیم باعث می‌شود رویدادهای شدید آب و هوایی، مانند موج گرما بیشتر شود. در دریای مازندران اثر تغییر اقلیم در طول دهه‌ها، اکنون به تدریج ظاهر می‌شود. رویداد‌های اقلیمی شدید و از دست دادن تنوع زیستی بزرگترین خطر جهانی در 10 سال آینده است. در سال 1401، نواحی ساحلی کاسپین استان‌های گیلان، مازندران و گلستان محل زندگی حدود 7.5 میلیون جمعیت ایران در نوار باریک بین دریا و کوه‌های جنوب پهنه ساحلی است. علاوه بر این میلیون‌ها نفر به‌ویژه در فصول گرم سال، برای مقاصد تفریحی به استراحتگاه‌های کنار سواحل خزر می‌روند. در نتیجه سالانه نزدیک به 2 میلیون تن زباله جامد در این منطقه دفع می‌شود که در نهایت به آلودگی دریای مازندران و سواحل آن می‌انجامد. کاسپین به عنوان بزرگترین دریاچه جهان با آسیب‌ها و خطرات جبران‌ناپذیری مواجه است. اگرچه در دو دهه گذشته، اقدامات قابل‌توجهی از سوی سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای ساحلی انجام شده اما نتایج رضایت‌بخشی نداشته است. منطقه کاسپین (شامل استان‌های گلستان، مازندران و گیلان ایران) با مساحت 58 هزار و 678 کیلومتر مربع است. این منطقه علاوه بر دریا، دارای جنگل‌ها و علفزارهای ارزشمند و تولیدکننده محصولات کشاورزی کلیدی مانند برنج و چای در کشور است. نبود مدیریت سیستماتیک پسماند جامد، این منطقه را در لبه آسیب‌های محیط زیستی جبران‌ناپذیر قرار داده است. تعداد زیاد و پراکندگی محل‌های دفن زباله باز و همچنین نقش محو عناصر عملکردی مانند به حداقل رساندن زباله و پردازش، وخامت محیط زیست را سرعت بخشیده است.
وضعیت کنونی مدیریت پسماند جامد در منطقه کاسپین و پیشنهاد‌های جایگزین‌ عملی شامل دستورالعمل‌هایی برای جداسازی مواد فاسد، کاغذ و مقوا، پلاستیک و غیره ارائه شده. از جمله راهکار‌ها احداث کارخانه‌های تولید کمپوست و سایت‌های سوزاندن پسماند است. بحران‌های محیط زیستی تراکم بیش از حد جمعیت، کاهش منابع طبیعی، دفع زباله، تخریب لایه اوزون، جنگل‌زدایی، بارندگی، آلودگی آب، مسائل بهداشت عمومی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مسائلی مانند افزایش فعالیت‌های انسانی و احداث سازه‌های ساحلی و فراساحلی، آلودگی آب‌های ساحلی و زیرزمینی (شهری، صنعتی و کشاورزی)، توسعه محورهای دسترسی بدون توجه به ظرفیت‌های محیطی، مرزی بودن دریای مازندران و نبود رژیم حقوقی مشخص، توالی فرایند فرسایش و رسوب‌گذاری در سواحل، کاهش جمعیت آبزیان و تهدید زیستگاه‌های حساس و آسیب‌پذیر، مخاطرات تنوع زیستی و تهدیدات ذخایر ارزشمند ژنتیکی، تغییر کاربری اراضی، تجاوز به حریم دریا، به سرعت به چالش‌های مهم محیط زیستی دریای مازندران می‌افزایند.