| پیام ما | در حالی که وزیر امور خارجه در اجلاس داووس قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا را «مساله‌ای فرا برجامی» عنوان کرده که البته برای ایران در به نتیجه رسیدن مذاکرات حیاتی است و آن‌چه را که باعث توقف در مذاکرات شده، «درخواست‌های و مطالبات اقتصادی ایران در مسیر تجارت جهانی» خوانده، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفته در صورتی که توافق صورت نگیرد، واشنگتن آماده تشدید تحریم‌ها علیه تهران است.

نزدیک به 3 ماه پس از آخرین دور مذاکرات احیای برجام و در حالی که در این بازه زمانی به‌نسبت طولانی عملاً انفعال، رکود و سکوت بر مذاکرات هسته‌ای و رفتار دیپلماتیک طرفین برجام حاکم شده، یک هفته گذشته بار دیگر شاهد تحولات و انتشار اخباری بودیم که فارغ از منتح مثبت یا منفی که بر روند این مذاکرات داشتند، بار دیگر توجه افکار عمومی را به این مهم جلب کرد. اخباری که به‌خصوص پیرو برگزاری مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس و حضور وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در مجمع جهانی به اوج خود رسید و این در حالی بود که آن‌چه حسین امیرعبداللهیان در یکی از جلسات و نشست‌های داووس و مشخصاً در گفت‌وگویی با فرید زکریا روزنامه‌نگار برجسته آمریکایی در ارتباط با علل و عوامل توقف چند ماهه مذاکرات هسته‌ای مطرح کرد، جالب‌توجه و محل‌تامل بود.

وزیر امور خارجه ایران با تاکید بر اینکه اطلاعات زیادی داریم که صهیونیست‌ها سیاست خارجی آمریکا را به گروگان گرفته‌اند، گفته است: ایران حتما گزینه‌های مختلفی روی میز دارد اما مهم‌ترین مساله این است که عوامل فشارهای حداکثری دوره ترامپ از میان برداشته شود

حسین امیرعبداللهیان که در بدو ورود به زوریخ ضمن تشریح برنامه‌ها و اهداف خود از شرکت در اجلاس مجمع جهانی اقتصاد (داووس)، «توسعه مناسبات جمهوری اسلامی ایران با با برخی کشورهای جهان» را مورد اشاره قرار داده و تاکید کرده بود با توجه به تمرکز دست‌کم 40 درصد برنامه سیاست خارجی دولت سیزدهم بر مسائل اقتصادی و تجاری، او به اجلاس داووس آمده تا دیدگاه‌ها، فرصت‌ها و ظرفیت‌های ایران را در این رابطه تشریح کند. اما آن‌چه در این اجلاس بیش از هر بحث و گفت‌وگوی دیگر مورد توجه قرار گرفت، صحبت‌هایی بود که وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با فرید زکریا مطرح کرد. آن‌جا که او قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست تحریم‌های آمریکا را «یک موضوع فرعی» در مذاکرات وین عنوان کرد و گفت که علت اصلی توقف مذاکرات احیای، به «درخواست‌ها و مطالبات اقتصادی ما در مسیر تجارت جهانی» برمی‌گردد. امیرعبداللهیان که بار دیگر از نقش مخرب اسرائیلی‌ها در مذاکرات احیای برجام سخن گفت، همچنین تاکید کرد که آمریکایی‌ها خیلی خوب می‌دانند اگر بخواهند به برجام برگردند، باید چه کاری انجام دهند. او با بیان این‌که «در دکترین سیاست خارجی و اعتقادات جمهوری اسلامی، بمب اتم وجود ندارد»، از تایید این نکته از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سخن گفت و یادآور شد: «ما در حال حاضر به نقطه‌ای رسیدیم که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه تصمیم بگیرد، توافق در دسترس است.»
وزیر امور خارجه ایران گفت: «چرا مساله قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا که قاعدتا مساله‌ای فرا برجامی است، برای ایران در به نتیجه رسیدن مذاکرات حیاتی است؛ اگر بخواهم صادقانه بگویم چه چیزی باعث مکث در مذاکرات شده درخواست‌های و مطالبات اقتصادی ما در مسیر تجارت جهانی است و نباید مسئله را به یک موضوع تقلیل داد.» او تاکید کرد: «در واقع موضوع قراردادن سپاه در لیست تروریستی آمریکا یک مسئله فرعی است که از طرف لابی اسرائیلی بزرگ‌نمایی شده و اولویت برای ما منافع ملت ایران است.» امیرعبداللهیان با تاکید بر اینکه اطلاعات زیادی داریم که صهیونیست‌ها سیاست خارجی آمریکا را به گروگان گرفته‌اند، ادامه داد: «ایران حتما گزینه‌های مختلفی روی میز دارد اما مهم‌ترین مساله این است که عوامل فشارهای حداکثری دوره ترامپ از میان برداشته شود.» وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: «اگر آقای بایدن اقدامی در راستای رسیدن به یک توافق خوب و پایدار نکند، ایران حتما گزینه های مختلفی روی میز دارد.» او با بیان اینکه ۲۰ سال پیش نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی ادعا کرد ایران در کمتر از یک سال به بمب اتمی دست می‌یابد اما ۲۰ سال گذشت و ما بارها گفته‌ایم در سیاست خارجی ما بمب اتم جای ندارد، افزود: «بارها آژانس از مراکز ما بازدید و اعلام کرد که ایرانی‌ها به دنبال سلاح نیستند ولی رژیم صهیونیستی حرف تکراری خود را تکرار می‌کند.»
امیرعبداللهیان همچنین در بخشی از سخنانش در داووس از ابتکاری گفت که به‌گفته او، به‌تازگی از سوی جمهوری اسلامی مطرح شده اما آن‌چه «بی‌تصمیمی بایدن» خواند، مانع از به نتیجه رسیدن این ابتکار تازه است. او اما در عین حال تاکید کرد: «من هم مثل وزیر خارجه آمریکا و رابرت مالی در برابر پارلمان کشورم با فشارهای زیادی مواجهم. آنها طیف قوی در داخل دو کشور هستند که مخالف بازگشت به برجام هستند.» او اعلام کرد: «پیام‌هایی از رابرت مالی و مقامات آمریکا و بایدن دریافت می‌‌کنیم که قدری متفاوت از مواضع رسانه‌ای آنهاست.»
اما آن‌چه وزیر امور خارجه در ارتباط با باقی ماندن نام سپاه پاسداران در فهرست تحریم‌ها در این اجلاس مطرح کرد، در حالی به‌زعم برخی ناظران می‌تواند بار دیگر تحرکی نسبی در مذاکرات احیای برجام ایجاد کند که او اوایل فروردین‌ماه نیز به بیان موضعی در این رابطه پرداخته و گفته بود که مقامات ارشد سپاه پاسداران به او گفته‌اند «موضوع سپاه نباید مانعی بر سر توافق باشد»؛ موضعی که آن زمان در روزهای نخست فروردین‌ماه سال جاری، با واکنش تند و تیز طیف تندروی جناح راست شد و از جمله مدیرمسئول روزنامه کیهان با انتقاد شدید از آن صحبت‌ها، خواستار توضیح سپاه پاسداران شد. حسین شریعتمداری در آن زمان در یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت که این موضع وزیر خارجه به‌معنای «تسلیم» و همچنین پذیرش باقی ماندن سپاه در «لیست تروریستی» آمریکا است و این در حالی بود که امیرعبداللهیان در آن سخنان روز 6 فروردین‌ماه خود، موضع سپاه در خصوص اولویت رفع تحریم بر باقی ماندن نام سپاه در فهرست تحریم‌ها از جانب فرماندهان ارشد این نهاد نظامی را مصداق «از خودگذشتگی و ایثارگری» سپاه عنوان کرده بود.
به هر تفسیر حالا سخنان وزیر خارجه ایران در اجلاس داووس در رابطه با درجه اهمیت و اولویت قرار گرفتن نام سپاه در فهرست تحریم‌ها در شرایطی مطرح شده که حدود دو هفته پیش، پس از آن‌که انریکه مورا، مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا برای دومین بار در سال 1401 به تهران آمد و علاوه‌بر حسین امیرعبداللهیان، با علی باقری مذاکره‌کننده ارشد ایران نیز دیدار کرد، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی این اتحادیه، نتیجه سفر آقای مورا را «مثبت» ارزیابی کرد و از باز شدن راه برای رسیدن به توافق نهایی خبر داده بود. آن‌هم در حالی که همان زمان امیرعبداللهیان نیز در توئیتی نوشت: «مذاکره برای لغو تحریم‌ها، با رعایت خطوط قرمز ایران در رسیدن به توافقی خوب، قوی و پایدار در مسیر درست خود پیگیری می‌شود.»
این در حالی است که رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران روز گذشته در نشست پرسش و پاسخ کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، چشم‌انداز دستیابی به توافق با ایران را «ضعیف» دانست و گفت در صورتی که توافق صورت نگیرد، «واشنگتن آماده تشدید تحریم‌ها علیه تهران است.»
این درحالی است که نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین در توییتی از تلاش آمریکا برای حفظ تحریم‌های دولت ترامپ علیه ایران انتقاد کرده است. در حالی که پیرو اختلافات ایران و آمریکا بر سر مسایل باقی‌مانده در برجام از یکسو و حمله روسیه به اوکراین و اثرات آن بر مناسبات جمهوری اسلامی و جامعه جهانی از دیگر سو، باعث شده از ۲۰ اسفندماه 1400 تاکنون خبری از هم‌نشینی نمایندگان کشورهای عضو برجام و صحبت‌ها و مذاکرات آنان برای احیای برجام نباشد، میخائیل اولیانوف دیروز در توییتی نوشت: «دو ماه و نیم می‌شود که مذاکرات وین بر سر برجام متوقف شده است. به نظر می‌رسد که آمریکا در تلاش است تا برخی تحریم‌های اعمالی دولت ترامپ علیه ایران را حفظ کند. اگر واشنگتن واقعا می‌خواهد به عدم اشاعه هسته‌ای متعهد باشد، به رویکرد سازنده‌ و منظم‌تری نیاز دارد.» حال باید دید در روزهای آینده پیرو آن‌چه این چند روز در داووس گذشت، وین می‌تواند بار دیگر میزبان مذاکره‌کنندگان ارشد کشورهای عضو برجام باشد یا همچنان افق روشنی پیش‌روی تحریم‌ها نخواهد بود.