ظالم‌ترین مظلوم دنیا

صدای خش خش برگ ها چند برابر شده بود. هوا خیلی سرد بود. احساس می کرد که توی قلبش یخ فرو می کنند. بی اختیار دندان هایش به هم می خورد، تمام بدنش درد می کرد. دردی که هر لحظه بیشتر می شد، اگه نمی اومد چی! اگه امروز این پارک نیان چی! با خودش فکر کرد قطعاً می میره. شاید اگه کسی رو پیدا نکرد به پارک های دیگه بره، به خودش خندید که دیوونه مگه تو ساقی بقیه پارک ها را می شناسی، صدایی از پشت نیمکت آمد، چرخید، گربه ای خود را لا به لای برگ ها جمع می کرد- قدم های زنی که از کنارش گذشت او را یاد مریم انداخت که چند ماه پیش امید را برداشته بود و رفته بود، برای همیشه… و او با تمام تلخی جامانده پذیرفته بود که هیچ حقی ندارد که از او بخواهد که بماند و زندگی کند و تباه شود… در کنار یک معتاد…
– اعتیاد واژه سیاه تلخ که تبدیل شده است به یک مسأله اجتماعی و اکثر جوامع را درگیر خود کرده است. مسأله ای که کیفیت زندگی جوامع را به شدت پایین می آورد و تلخی آثار خود را برای مدت ها بر پیکره خانواده ها و گروه های داخل اجتماع حفظ خواهد کرد.
– اعتیاد واژه ای تازی است از ریشه عاد به معنای عادت کردن و خوگرفتن. چنانچه عادت کردن و خو گرفتن به نحوی اتفاق افتد که ترک کردن و دست برداشتن از آن با ناراحتی جسمی و روحی و رفتاری همراه باشد، نگران کننده خواهد شد (1).
– اعتیاد عادت یا رفتاری است که اغلب ترک کردنش بسیار مشکل می باشد، در ابتدای امر بسیار از افراد برای فرار از فشارها و مشکلات زندگی و فراموش کردن دردهای اجتماعی و حسی به سمت اعتیاد کشیده می شوند و این تسکین موقتی خود مشکلی می شود بسیار بزرگتر و دردناکتر از مشکلات گذشته فرد و جدا شدن و برگشتن به حالت قبلی بسیار مشکل و در بسیاری از مواقع غیر ممکن است.
– به این دلیل اعتیاد یک مسأله اجتماعی شده است که شرایط منفی ای را تداعی می کند که دنیای مصرف کننده گان و اطرافیان را تحت تأثیر قرار داده و از کیفیت مطلوب آن می کاهد.
اما دلیل دیگری که ما اعتیاد را به عنوان یک مسأله اجتماعی می شناسیم این است که می توان با دخالت انسان ها شرایط مشکلزای این مسأله را تحت کنترل درآورد. پس مسأله اجتماعی به شرایطی اطلاق می شود که غلط، مشکل زا، شایع و قابل تغییر باشد. (2)
پس این نکته به هیچ عنوان نباید فراموش شود که این مسأله قابل تغییر و اصلاح شدن است و این امید را به جامعه بشری خواهد داد که امکان آمدن بهار شاد و سرسبز بعد از این زمستان سرد و خشن برای همه انسان های درگیر این معضل وجود دارد.
اعتیاد به مواد مخدر اصطلاحی نامطلوب و هراس انگیز است که اغلب انسان را به یاد قیافه های غیرمعمول و پژمرده- قدهای خمیده، سرهای افکنده و چشمه های به گود نشسته می اندازد.
اما این حالت و کلاً فرایند اعتیاد در 3 مرحله انجام می شود:
1- مرحله آشنایی: در این مرحله فرد در اثر مسامحه و یا تشویق دیگران یا میل به انجام یک کار تفریحی یا کنجکاوی و یا علل دیگر مانند کسب لذت با مصرف مواد آشنا می شود.
2- مرحله میل به افزایش مصرف مواد: در این مرحله بدن هر روز به مواد بیشتری نیاز پیدا می کنند تا به لذت ابتدایی که از مصرف مواد مخدر بدست می آورد، برسد. در این مرحله فرد دچار شک و تردید می شود و امکان دارد که دست به مبارزه با میل خود بزند.
3- مرحله اعتیاد: در این مرحله بعد از شک و تردید شاید مدتی هم ترک اعتیاد سرانجام به مرحله اعتیاد واقعی می رسد که اگر مواد مخدر کم و یا بدون توجه به ترتیبات مصرف قطع شود، علائم ترک را نشان خواهد داد. (3)
اعتیاد به مواد مخدر همه ساله ده ها هزار قربانی از مردم جهان می گیرد و صدها میلیارد دلار هزینه بر آنها تحمیل می کند و خسارت های عظیم و غیر قابل اندازه گیری به افراد خانواده ها و کل جامعه وارد می آورد.
اگر بخواهیم مواد اعتیاد آور را به صورت گذرا مرور کنیم می توان از این گروه ها نام ببریم: 1- مواد افیونی مثل تریاک و مشتقات 2- حشیش 3- کوکائین 4- فن سیکلیدین ها (پودرهای کریستالی) 5- توهم زاها (ال اس دی مهمترین عضو این دسته است) 6- آمفتامین ها (مهمترین آنها اکستاسی است) 7- نیکوتین که مهمترین عضو این دسته سیگار است 8- کافئین 9- الکل 10- ناس (4)
اما عوارض مواد مخدر چیست که این همه احساس نفرت اجتماعی را ایجاد می کند به صورت کلی عوارض مصرف مواد مخدر در پنج دسته خلاصه می شود 1- عوارض جسمانی و روانی (انواع بیماری های کبدی- تنفسی و اختلالات قبلی- اختلالات شدید و پایدار روانی، اختلالات خواب و بسیاری از بیماری های دیگر) 2- دومین عارضه بزرگ، عوارض خانوادگی ایجاد شده می باشد مانند سست شدن و نابود شدن پایه های خانواده- ایجاد خشونت های خانوادگی (کودک آزاری، همسر آزاری) و همچنین مشکلات اقتصادی و اجتماعی تحمیل شد بر پیکره خانواده و در آخر طلاق و فروپاشی 3- سومین دسته عوارض شغلی ایجاد شده می باشد. مانند از دست دادن شغل و یا افت موقعیت های شغلی و کاهش کارایی و در آخر اخراج شدن و بیکاری است. 4- عوارض اقتصادی. از دست دادن تعداد زیادی از نیروی کار جامعه و هم چنین اعمال هزینه های گزاف برای برگردان افراد معتاد به جامعه مثل هزینه های بازپروری، درمانگاه ها و بیمارستان ها… 5- و در آخر عوارض اجتماعی و اخلاقی که به دلیل ضعف «اصول اخلاقی و مذهبی ممکن است ایجاد شود مثل سرقت، خشونت، افزایش مشاغل کاذب بیکاری و بسیاری از مشکلات دیگر اجتماعی و اخلاقی
اما نکته قابل توجه ای که در اینجا می توان بیان کرد این است که به خلاف آنچه بیشتر مردم تصور می کنند، خطر و زیان عوارض مصرف مواد مجاز اعتیادآور بسیار بیشتر از مواد غیرمجاز می باشد.
در کشور ما سیگاری ها سالیانه میلیاردها ریال را دود می کنند. همچنین تحقیقات نشان داده است که مواد مخدر مجاز مثل سیگار موجب مرگ و میر و بیماری های بیشتری می شود و یکی از دلایل اصلی سرطان ریه در بین مصرف کنندگان آن می باشد.(5)
اما چه اتفاق می افتد که مردان، زنان، پسران، دختران شاداب و سرزنده و سالم وارد این دام می شوند.
چه می شود که حاضر می شوند حتی گاهی با آگاهی داشتن از تأثیرات عمیق و مخربه مصرف باز هم سراغ این بلای خانمان سوز بروند.
شاید هنوز پدر و مادرها، معلم ها، استادها، مدیران و همه و همه به فرزندان دانش آموزان و کارمندان و… نیاموخته اند که عزت نفس خود را پرورش دهند.
تحقیقات ثابت کرده که یکی از دلایل گرایش به مصرف مواد مخدر حس عزت نفس پایین است و پدر و مادرها و خانواده ها و دوستان نقش کلیدی را در شکل دادن به عزت نفس کودکان بازی می کنند.
اگر هر پدر و مادری، هر همسری، هر مدیری خود را مسؤول بداند و گناه را تنهای تنها برگردن فردی که به این بیماری خانمان سوز دچار شده است، نیندازد شاید بتوان امیدی داشت به ریشه کن شدن این درد بزرگ که سالیانه بسیاری از مردمان کشور ما و دنیا را به کام مرگ و شاید زندگی بسیار تلخ تر از مرگ می کشاند. به راستی کسی که به این دام افتد ظالم ترین مظلوم دنیا است.
1- محمد برفی- از میکده تا ماتم کده اعتیاد
2- دانیل لوزیک- دکتر سعید معید فرد نگرشی نو در تحلیل مسائل اجتماعی
3- مجید ابهری- علل و عوامل بروز و رشد آسیب های اجتماعی
4- تقوی رضوی زاده- راه نو
5- دکتر رحمت ا… صدیق سروستانی آسیب های اجتماعی