تغییرات در حجم آب زیرزمینی باعث تغییر شکل الاستیک پوسته زمین میشود
پمپاژ آب های زیرزمینی و تحریک لرزه خیزی در استان تهران
این تغییر شکل در تعدیل تنش پوسته و لرزهخیزی در مناطقی که نوسانات ذخیره آب زیاد رخ میدهد، نقش دارد
۱۳ اسفند ۱۴۰۱، ۰:۰۱
در سال آبی 1401-1400 با کاهش 18 تا 24 درصد بارندگی و افزایش 1.1 درجهای میانگین دمای هوای کشور نسبت به میانگین بلند مدت مواجه بودیم. مجموع حجم بارشهای کشور از میانگین ۲۴۹.۳میلیمتر در دوره ۵۴ ساله به ۲۰۳.۹میلیمتر در سال آبی 1400-1401 رسید. روند کاهشی بارشهای جوی همزمان با تغییر اقلیم و افزایش میانگین دمای هوا، در چند سال اخیر به تشدید بحران آب منجر شد. ۲۸ شهریور 1400 گزارش آب منطقهای استان تهران نشان داد که حدود ۱۳ هزار و ۴۹۰ حلقه چاه مجاز در این استان وجود دارد و یک میلیارد و ۸۷۰ متر مکعب در سال از این چاهها آب برداشت میشود. از هزار و ۹۰۰ حلقه چاه غیر مجاز در استان تهران سالانه ۴۰۶ میلیون متر مکعب آب برداشت میشود. از چاههای غیرمجاز بخش آب شرب، باغچهها و ویلاها حدود 175 میلیون متر مکعب، از چاههای غیرمجاز در بخش کشاورزی ۱۷۳ میلیون متر مکعب، و از چاههای غیرمجاز بخش فضای سبز حدود ۵۵ میلیون متر مکعب آب برداشت میشود. جمع برداشت سالانه از چاههای استان تهران حدود بیش از 2.2 میلیارد متر مکعب برآورد میشود. سالانه ۸۴۰ میلیون متر مکعب آب از سفرههای زیرزمینی برای تامین آب شرب برداشت میشود و فقط ۸۰۰ میلیون متر مکعب آب به سفره ها باز می گردد بنابراین سالانه ۳۰ تا ۴۰ میلیون متر مکعب آب در تهران تراز منفی داریم.
تغییرات در حجم آب زیرزمینی باعث تغییر شکل الاستیک پوسته زمین میشود. این تغییر شکل در تعدیل تنش پوسته و لرزهخیزی در مناطقی که نوسانات ذخیره آب زیاد رخ میدهد، نقش دارد. مثلا آبهای زیرزمینی جزء مهمی از تغییر کل ذخیره آب در کالیفرنیا است که به نوسانات ذخیره آب سالانه و از دست دادن آن در دورههای خشکسالی میانجامد. برآوردهای مستقیم از دست دادن حجم آب زیرزمینی در خشکسالی 2006-2010 در دره مرکزی کالیفرنیا ارتباط با تغییرات میدان تنش را نشان داد. تخلیه آب زیرزمینی در خشکسالی باعث «تغییر تنش کولمب» تا 5.5 کیلو پاسکال و نوسانات فصلی تا 2.6 کیلو پاسکال در لایه لرزهزا میشود. گسلهای واقع در پهنه پمپاژ آب بیشترین تغییر تنش را نشان میدهند . در کالیفرنیا گسل سان آندریاس 200 تا 300 پاسکال ( 0.2 تا 0.3 کیلو پاسکال ، 0.002 تا 0.003 بار) تغییر تنش کولمب در سال را از تغییر آب زیر زمینی تجربه میکند. تغییرات تنش کولمب سالانه عمدتاً در پاییز، زمانی که سطح آب زیرزمینی پایین است، به اوج میرسد. برخی از گسلها اوج تنش را در بهار تجربه میکنند که سطح آب زیرزمینی بالاتر است.
تغییر ذخیره آب زیرزمینی برای خشکسالی 2006-2010 با مدل المان محدود سه بعدی برای برآورد تغییر تنش کولمب و برآورد اثرات ویسکوالاستیک تخمین زده شد. این تغییرات با لرزه خیزی کم ژرفا – تا ژرفای 15 کیلومتر – وابستگی نشان داده است. تغییر شکل الاستیک و تغییرات تنش به شدت با فاصله از دره کاهش مییابد. روی گسلهای فعال برای فرآیندهای حساس به استرس، ناهنجاریهای کوچک برای تحریک رویدادهای بزرگتر میتواند کافی باشد. تغییرات لرزه خیزی با تغییرات کوچک (0.3-3 مگاپاسکال : 3 تا30 بار) در فشار منفذی مرتبط و به اندازه بحرانی برای هستهزایی زلزله نزدیک است. زلزله 28 سپتامبر 2004 پارکفیلد با بزرگای 6.0 منجر به تغییر فشار منفذی به میزان 0.7 کیلو پاسکال شد. تغییر فشار در مرتبه 0.1-0.3 کیلو پاسکال در سال نقش کمی در سطوح فعالیت لرزهخیزی دارد. تخلیه طولانیمدت (در مقیاس قرن) منجر به تغییرات تنش کولمب در حدود 10 کیلو پاسکال میشود، که به حد آستانه تنش برای رخداد زلزله های کوچک نزدیک است. تغییرات هیدروکره – هیدروسفر – آشفتگیهای تنش زیرسطحی را در مقیاسی ایجاد میکند که میتواند رخدادهای لرزهای را ایجاد کند یا فراوانی لرزهخیزی را در محدوده نزدیک گسل تسریع کند. پمپاژ آب زیرزمینی در زلزله با بزرگای 5.1 در سال 2011 در لورکا، اسپانیا و زلزله با بزرگای 7.2 بایا کالیفرنیا در سال 2010 نقش داشته است. زمین لرزه 4 آوریل 2010 در مکزیک، در نزدیکی مرز آمریکا قوی ترین زمین لرزهای است که منطقه گودال سالتون را از زمان زلزله 1992 لندرز با بزرگای 7.3 لرزاند.
پتانسیل گسیختگی در گسلهای نزدیک به مناطق برداشت آب زیرزمینی بیشتر است. تغییر در تنش کولمب به میزان بیش از 10 کیلو پاسکال بر پایه پمپاژ آب، منجر به القای زلزله میشود. ناحیه گسلی تا حد زیادی تغییر شکل و رژیم تنش را در حین پمپاژ کنترل میکند. تغییر شکل منجر به دو ناحیه تجمع تنش و احتمالا در نهایت منجر به گسیختگی گسل میشود: در نزدیکی سطح زمین در ناحیه گسله، و در نزدیکی سطح اشباع-غیراشباع از آب در نزدیکی فرادیواره گسل.
فرونشست زمین در مناطق جنوبی تهران در پهنهای با 525 کیلومتر مربع مساحت و حداکثر میزان نشست 36 سانتیمتر در سال در برخی مناطق غربی تهران است. وجود یک لایه ضخیم خاک رس سطحی، این منطقه را مستعد فرونشست میکند. علاوه بر این، تهران در این سالها با خشکسالی روبهرو بوده که منجر به کاهش سطح آبهای زیرزمینی شده است.
در 25 مهر 1388 زلزله با بزرگای 4.0 در شریف آباد ورامین، اول اسفند 1389 با بزرگای 4.1 در پاکدشت، 24 مرداد 1394 در جواد آباد ورامین با بزرگای 4.1 و در 29 آذر 1396 در ملارد با بزرگای 5.2 و در در 6 خرداد 1401 در علی آباد در جنوب تهران، در مجاورت آزادراه تهران –قم با بزرگای 4.1 نمونه هایی از رخداد زمینلرزه های کوچک تا متوسط در پیرامون دشتهای استان تهران در 13 سال گذشته است. تداوم برداشت آب از آبخوانهای استان تهران میتواند تهران و پهنه پیرامونش را با چالش تحریک گسلهای فعال که از دشت محل پمپاژ از چاههای استان ، و وقوع زمینلرزههای شدید یا بزرگتر مواجه کند.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- تعمیر رطوبت گیر پمپ باد
- دکوراسیون سبک مدرن: توصیه و ایده ها برای خانه شما
- بررسی سه محصول سرمایشی محبوب در فصل گرما
- بهترین تریدهای فارکس: 6 خفنترین تریدر تاریخ فارکس جهان!
- بازی ماکان آریا پارسا در قطب شمال در شعبه زعفرانیه پارس پندار نهاد + ویدیو
- چطور خودمان را برای پروازهای لحظه آخری آماده کنیم؟
- طریقه نصب دستگیره مخفی کابینت هوایی
- چالشهای رزرو هتل در جزایر جنوب کشور
- بهترین برند چرم ایران کدام برند است؟
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید