در حالی که رئیس کمیسیون عمران مجلس از تخلف محرز شهرداری آبادان در پروژه ساخت «متروپل» خبر داده، رئیس کمیسیون اصل 90 از برخورد با متخلفان سخن گفت.

یک هفته پیش اگر کسی از «متروپل» صحبت می‌کرد یا حتی لابه‌لای صحبت‌هایش از سازه‌ای به این نام سخن می‌گفت، مخاطب ناآشنا به علوم سیاسی و اصطلاحات مرتبط با روابط بین‌الملل که نمی‌دانست «متروپل» اصطلاحی است که به وضعیت کشوری قدرتمند نسبت‌ به کشورهای تحت‌الحمایه و تابعه‌اش دلالت دارد، احتمالا گمان می‌کرد که یا صحبت از پلی در میان است یا حتی بحث از ایستگاه مترویی که شاید کنار پلی ساخته شده باشد. در این 5، 6 روزی که از انتشار خبر فروریختن ساختمان «متروپل» در آبادان می‌گذرد اما اوضاع یکسر متفاوت است. تا جایی که نه فقط در شبکه‌های اجتماعی و فضای رسانه‌ای برخط و مکتوب، بلکه حتی اگر این واژه را در لغتنامه‌ها و فرهنگ واژگان آنلاین جستجو کنید، کنار تعاریف علمی درباره این اصطلاح مهم در علوم سیاسی و روابط میان کشورها و دولت‌ها در عصر استعمار و استعمارگری، به جملات و گزاره‌هایی از این دست برخواهید خورد؛ «متروپل یعنی درد»،‌ «متروپل یعنی رانت، یعنی ظلم و ستم، یعنی داغ بر دل»، «متروپل یعنی حالتی از بی‌کفایتی حکومت‌ها!» و حتی «یعنی مادران داغدار»؛ این تعابیر و گزاره‌ها که حالا در برخی فرهنگ واژگان برخط از سوی کاربران پیشنهاد شده البته تنها واکنش احساسی و لحظه‌ای این کاربران است که به این شکل به خبر تلخ فرو ریختن ساختمان «متروپل» در آبادان واکنش نشان داده و به تعبیری اعتراض‌شان را ابراز کرده‌اند و علی‌القاعده اگر چند روز دیگر به این فرهنگ واژگان و لغتنامه‌های مشابه سربزنید، دیگر اثری از این بروز احساسات و اعتراضات برجا نمانده است.

مردم شهرهای اصفهان، یزد، شاهین‌شهر و چند شهر استان خوزستان در سوگ جانباختگان حادثه آبادان اشک ریختند

آنچه اما همچنان پابرجاست و گذر این حدود یک هفته هم چندان تغییری در آن ایجاد نکرده، عملیات امدادرسانی و آواربرداری این حادثه تلخ است که ناظران معتقدند با تاخیر بسیار آغاز شده و در حالی به کُندی ادامه دارد که هنوز حتی معلوم نیست چند نفر از جان‌باختگان زیر آوار مانده‌اند.اما ابهام و وضعیت نامعلوم در آواربرداری و امدادرسانی در پی این حادثه تلخ، تنها نکات ناروشن این پرونده نبوده و در شرایطی که بود و نبود مرد اول ساخت این پروژه ساختمانی در میان کشته‌شدگان و جان‌باختگان این حادثه نیز از جمله نقاط تاریک و معماهایی است که دست‌کم ابهاماتی در ارتباط با آن وجود دارد، همچنان ابهامات و پرسش‌هایی در خصوص وضعیت مالکان پروژه ساختمانی متروپل و افراد حقیقی و حقوقی که هر کدام به نحوی در این راستا ذی‌نفع هستند، مطرح است. ابهامات و پرسش‌هایی که به‌خصوص از شامگاه جمعه و پس از آن‌که رئیس کمیسیون عمران مجلس در یک گفت‌وگوی تلویزیونی به بیان نکاتی در این رابطه پرداخت، با شکل و شمایلی تازه مطرح می‌شود.محمدرضا رضائی کوچی که در ارتباط تصویری با برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری در این رابطه صحبت می‌کرد، با بیان اینکه «ساختمان متروپل به صورت مشارکت بین بخش خصوصی و شهرداری در حال انجام بوده»، خاطرنشان کرد: «از نظر من تعارض منافع صورت گرفته؛ چرا که شهرداری شریک این ساختمان است و از یک طرف وظیفه نظارت دارد و ما باید در قوانین یک دستگاه نظارتی دیگری را در پروژه‌های مشارکتی مشخص کنیم.» او یادآور شد: «ابتدای کار با وجود اینکه باید نظام مهندسی برای نظارت ورود می‌کرد به هر دلیلی یک شرکتی به صورت مشاوره، کار طراحی و نظارت را به‌عهده گرفته که با مداخله وزارت راه و شهرسازی نهایتاً نظام مهندسی سه مهندس ناظر بر این پروژه مشخص می‌کند.»

رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس با تاکید بر اینکه این کمیسیون پیگیر برخورد با متخلفان فروریختن ساختمان متروپل است، از مسئولان درخواست کرد که به این پرونده به‌عنوان یک مورد خاص نگاه نشود؛ چرا که نکته مهم‌تر این است که در فرآیند دستگاه‌های اجرایی و نظارتی منافذ جدی وجود دارد

او گفت: «در حین اجرای پروژه با وجود این‌که در ابتدا پروانه برای 4 طبقه طراحی شده بود، ولی متأسفانه طبقات بیشتری به این پروژه اضافه می‌شود؛ یعنی محاسبه اولیه برای چهار طبقه بود، اما در حین ساخت طبقات دیگری به ساختمان اضافه می‌شود بدون اینکه نقشه اولیه و محاسبات اولیه تغییر کند.»رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: «مهندسان ناظری که نظارت داشتند از طرف نظام مهندسی چندین بار تذکر داده و درخواست توقف کار را داشتند، ولی چون شهرداری در آنجا منافع داشته، متاسفانه توجه نکرد که در این شرایط ابتدا ناظران اول انصراف می‌دهند و ناظران دیگری جای آن‌ها را می‌گیرند.» او همچنین با طرح پرسش‌هایی افزود: «سوال اینجاست زمانی که مهندس ناظر درخواست توقف ساخت را داد، وظیفه شهرداری چیست؟ بعد وزارت راه و شهرسازی به‌عنوان ناظر عالیه اینجا چه نقشی دارد؟ فرض بر اینکه مهندس ناظر گزارش داد و شهرداری کار را تعطیل نکرد، اینجا وزارت راه و شهرسازی از نظر من وظیفه دارد در جایگاه نظارت عالیه ورود و کار را متوقف کند.» رئیس کمیسیون عمران مجلس همچنین ادامه داد: «نظام مهندسی آبادان با فرماندار و دادستان وقت مکاتبه‌ای کرده که این پروژه در حال تخلف است، ولی متاسفانه اتفاقی نیفتاده است یعنی شورای شهر، دادستان و فرماندار در جریان کار بودند، این قدر تخلف محرز بوده که یک فرد معمولی هم متوجه تخلف می‌شد، ولی متاسفانه کسی اقدامی نکرده است.» رضایی کوچی با بیان اینکه «از نظر ما تخلفات شهرداری کاملاً محرز است»، افزود: «شخص شهردار و مجموعه‌ای که وظیفه داشتند کار را تعطیل کنند کاملاً تخلف کردند و تخلف‌شان محرز است و در گزارشی که برای صحن مجلس و دستگاه قضایی آماده می‌کنیم، شهرداری از نظر ما کاملاً متخلف است البته نظام مهندسی در سطح استان و کشور هم باید نظارتی می‌کرد که به نظرم آنجا هم کم‌کاری شد همچنین وزارت راه و شهرسازی در جایگاه نظارت عالیه کارش را خوب انجام نداده است.»
اما رئیس کمیسیون اصل 90 مجلس نیز از ورود به «فاجعه متروپل» خبر داده و ساعاتی پس از انتشار توضیحات رئیس کمیسیون عمران مجلس تاکید کرده که گزارش نظارتی کمیسیون اصل 90 مبتنی بر گزارش کارشناسی کمیسیون عمران خواهد بود. حسن شجاعی با تاکید بر اینکه کمیسیون اصل ۹۰ پیگیر برخورد با متخلفان فروریختن ساختمان متروپل است، از مسئولان درخواست کرد که به این پرونده به‌عنوان یک مورد خاص نگاه نشود؛ چرا که نکته مهم‌تر این است که در فرآیند دستگاه‌های اجرایی و نظارتی منافذ جدی وجود دارد. او تاکید کرد: «باید متوجه بود که منافذ موجود آنقدر جدی است که همچنین وقایع عجیبی روی می‌دهد؛ بنابراین باید اقداماتی انجام شود که جلوی چنین پدیده‌های عجیب را بگیرد که سرفصل جدیدی برای پیشگیری از فساد و رانت محسوب می‌شود.»
این اظهارنظرهای کارشناسی اما در شرایطی مطرح می‌شود که سوگواری مردم شهرهای خوزستان ادامه دارد و در برخی شهرها هم شکل تجمع‌های اعتراضی به خود گرفته است. آنطور که خبرگزاری فارس در گزارشی آورده، این اعتراض‌ها پس از چند روز که با آرامش ادامه یافت، شامگاه جمعه به خشونت کشیده شد. خشونتی که به نوشته این خبرگزاری، در ادامه چنان بود که «پلیس با شلیک گاز اشک‌آور و تیرهوایی مردم را از محدوده امدادرسانی متفرق کرد.» به نوشته فارس، «مردم شهرهای اصفهان، یزد، شاهین‌شهر و چند شهر استان خوزستان در سوگ جانباختگان حادثه آبادان اشک ریختند.» این خبرگزاری همچنین نوشته است: «شامگاه جمعه حدود 200 نفر از مردم ماهشهر برای همدردی با جانباختگان حادثه متروپل آبادان گردهم آمدند. در تجمع میدان امام خمینی بندر ماهشهر مردم با سر دادن شعارهایی علیه مقصران و مسببان حادثه آبادان خواستار محاکمه آن‌ها شدند.» در این گزارش همچنین آمده است: «در آبادان هم چند صد تن از مردم با تجمع در محدوده چهارراه امیرکبیر تا سه‌راه شهید منتظری در سوگ همشهریان خود به عزاداری پرداختند.» «مسئول بی‌کفایت اعدام باید گردد» و «مرگ بر مسئول بی‌کفایت» از جمله شعارهای آبادانی‌ها در این اعتراضات خیابانی بود. این در حالی بود که در اهواز هم حدود 200 نفر در عزای مردم آبادان در مقابل کتابخانه مرکزی شمع روشن کردند. همچنین در گلستان شهدای اصفهان هم جمعی از آبادانی‌های مقیم این شهر با حضور در جوار مزار شهدا با بازماندگان این حادثه دردناک ابراز همدردی کردند. مردم شاهین‌شهر نیز یاد درگذشتگان حادثه متروپل را گرامی داشتند. همچنین در یزد صدها تن با حضور در حسینیه امیرچخماق برای جانباختگان حادثه آبادان اشک ماتم ریختند.