هفتم بهمن‌ماه ایران در چارچوب هفته هفتم مرحله گروهی مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، میزبان عراق خواهد بود. بازی که می‌تواند بیش از پیش خیال ایران را بابت صعود به عنوان صدرنشین راحت کند. مساله اما فقط فوتبالی نیست. وزیر ورزش و وزیر بهداشت در جریان گفت‌وگوی خود وعده حضور تماشاگران در استادیوم آزادی در جریان این مسابقه فوتبال را دادند اما هیچ نامی از زنان به میان نیاوردند. فدراسیون بین‌المللی فوتبال، فیفا پیش از این به ایران گوشزد کرده که در صورت بازگشایی درهای استادیوم، زنان هم باید به صورت آزادی و غیرگزینشی در استادیوم حاضر شوند. موضوعی که حالا به مساله‌ای برای دولت سیزدهم تبدیل شده است. پرسش این است دولت ابراهیم رئیسی درهای استادیوم را به روی زنان باز می‌کند یا تن به محرومیت بین‌المللی برای فوتبال ایران می‌دهد؟

نوزدهم آبان‌ماه بود که نامه هشدارآمیز فدراسیون بین‌المللی فوتبال، فیفا به فدراسیون فوتبال ایران رسید: «لزوم حل فوری مواردی چون اصلاح اساسنامه، خصوصی‌سازی باشگاه‌ها، عدم دخالت دولت در فوتبال و رفع ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها». فیفا در این نامه صراحتا به ایران اعلام کرد که «در صورت برطرف نشدن موارد مذکور تا ۱۱ اسفند امسال، فوتبال ایران به‌طور کامل تعلیق و از راهیابی به جام جهانی محروم می‌شود.» این نامه پس از آن به ایران رسید که ایران به بهانه شیوع کرونا، اجازه حضور تماشاگران در استادیوم آزادی برای تماشای این بازی را صادر نکرد. ایران در آن بازی یا نباید اجازه حضور تماشاگران را صادر می‌کرد یا اینکه براساس هشدارهای قبلی فیفا، زنان هم باید همپای مردان و به صورت آزادانه در استادیوم آزادی حضور می‌یافتند. تصمیم ایران شد برگزاری مسابقه بدون حضور تماشاگر. مسئولان آن زمان برای جلوگیری از تبعات بین‌المللی، ویروس کرونا را به عنوان عاملی برای جلوگیری از ورود تماشاگران به ورزشگاه عنوان کردند ولی در بازی بهمن‌ماه ایران و عراق، با توجه به موج کاهشی کرونا در ایران، دیگر امکان استفاده از این بهانه وجود ندارد به همین دلیل هم مسئولان مربوطه درصدد تهیه مقدمات لازم برای حضور زنان در استادیوم آزادی در این بازی برآمده‌اند. فدراسیون فوتبال از 8 روز پیش به دنبال اخذ مجوزهای لازم برای فروش بلیت به زنان است اما حداقل تا امروز خبر دقیقی در این حوزه منتشر نشده است. معاون امور زنان رئیس جمهوری هم فقط به کلیدواژه «ان‌شاءالله» بسنده کرده اما شنیده‌ها حاکی از صدور مجوزهای لازم برای حضور زنان در استادیوم آزادی است. حضوری که فیفا بر استمرار آن در کنار غیرگزینشی بودنش تاکید کرده است.
راه فراری نیست
ماجرای حضور زنان در استادیوم آزادی اواسط هفته گذشته و با انتشار یک کلیپ آغاز شد. در جریان این کلیپ، حمید سجادی، وزیر ورزش و جوانان دولت سیزدهم در حاشیه یکی از نشست‌های مسئولان دولتی از بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت خواست تا مساله حضور تماشاگران در استادیوم‌های ورزشی را حل کند. در این گفت‌وگو هیچ اشاره‌ای به مساله حضور زنان در استادیوم‌ها نمی‌شود اما وزیر بهداشت و ورزش شفاها توافق می‌کنند که بازی ایران و عراق نقطه آغاز حضور تماشاگران در استادیوم باشد. وزیر ورزش همچنین از وزیر بهداشت دعوت کرد تا به عنوان میهمان ویژه برای تماشای این بازی در استادیوم آزادی حاضر باشد. وزیر ورزش همچنین از طرف تماشاگران وعده داد که همه پروتکل‎های بهداشتی را رعایت کنند. انتشار این کلیپ با بازتاب‌های بسیاری همراه شد. این اظهارات بدان معناست که پروتکل‌های بهداشتی تنها مانع ایران برای بازگشایی درهای استادیوم به روی تماشاگران است.
معنایی که با گفته‌های ابراهیم رئیسی در جریان نشست روز گذشته ستاد ملی مقابله با کرونا هم تقویت شد. او گفت: «مسابقات ورزشی و برپایی نمایشگاه‌ها باید با رعایت دقیق و جدی شیوه‌نامه‌های بهداشتی و با حضور محدود علاقه‌مندان همراه باشد و در این زمینه وزارتخانه‌های مسئول موظفند با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدابیر لازم را در این زمینه به کار گیرند.»
واقعیت این است که پروتکل‌های بهداشتی تنها مشکل مقامات ایران برای باز کردن در استادیوم به روی تماشاگران نیست. فائزه هاشمی، فعال سیاسی پیش از این و پس از اعلام ممنوعیت ورود تماشاگران به استادیوم برای تماشای بازی ایران و کره جنوبی گفته بود: «امیدوارم فیفا گول نخورد و قضیه را دنبال کند، این‌ یک کلک است. امیدوارم دختران ایرانی هم کوتاه نیایند، مثل همیشه به پشت در استادیوم‌ها بروند تا حق خود را از دست ندهند. چون حق گرفتنی است و هر وقت آن رها کنید از دست می‌‌رود.» در سال‌های اخیر به ویژه در دولت حسن روحانی و در روزهای فعالیت مجلس دهم، تلاش‌های بسیاری برای حضور زنان در استادیوم صورت گرفت اما هیچ‌کدام موفقیت آمیز نبود. اینبار اما پای اجبار بین‌المللی در میان است و فیفا به جد به دنبال حضور زنان در استادیوم آزادی است. ایران و کامبوج آخرین بازی‌ بود که تماشاگران زن ایرانی توانستند آزادانه و البته به صورت محدود در استادیوم آزادی حاضر شوند. از آن بازی به بعد به واسطه شیوع کرونا در ایران و جهان، مسابقات فوتبال بدون حضور تماشاگر برگزار شد. ایران و عراق حالا احتمالا دومین مسابقه فوتبالی خواهدبود که از دهه 60 به بعد زنان می‌توانند به صورت آزادانه در استادیوم حاضر شوند.
این احتمال دیروز و پس از انتشار اظهارات معاون امور زنان و خانواده دولت سیزدهم تقویت شد. انسیه خزعلی که در مراسم بدرقه تیم ملی فوتبال زنان ایران حاضر شده بود، در پاسخ به سوالی درباره سرنوشت زنان در بازی ایران و عراق گفت: «ان‌شاالله (زنان) در بازی با عراق حضور پیدا می‌کنند.» این جمله کوتاه از سوی رسانه‌های نزدیک به جریان محافظه‌کار نظیر خبرگزاری دانشجو با عنوان «حضور قطعی زنان در استادیوم آزادی در بازی با عراق» منتشر شد تا به نظر برسد اجبار فیفا کار خود را کرده و ایران راهی جز پرهیز از مردانه سازی استادیوم آزادی ندارد.
23 هزار تماشاگر زن و مرد
ماجرا اما همینجا به پایان نمی‌رسد. هنوز تکلیف بلیت فروشی بازی ایران و عراق مشخص نیست. پیش از این مقامات ایرانی بعضا برای جلوگیری از تبعات بین‌المللی، تعداد اندکی از زنان را به صورت گزینشی به استادیوم آزادی آورده‌اند. اینبار فیفا بر فروش آزدانه بلیت تاکید دارد. اخبار منتشر شده از سوی رسانه‌های بین‌المللی نیز حاکی از آن است که اینفانتینو، رئیس فیفا در روز برگزاری بازی ایران و عراق در استادیوم آزادی حاضر می‌شود تا روند بلیت فروشی و حضور زنان در استادیوم را بررسی کند. همین اتفاق باعث شده تا پیگیری‌های فدراسیون فوتبال از 8 روز قبل آغاز شود. 5 روز پیش بود هم مقامات فدراسیون اعلام کردند که تلاش‌هایشان ادامه دارد. آنان از فراهم بودن امکان فروش بلیت به زنان از سوی فدراسیون گفتند. تا لحظه نگارش این گزارش اما عدد و رقم دقیقی از تعداد تماشاگران بازی ایران و عراق و سهمیه زنان و مردان اعلام نشده است. وزارت کشور اوایل دی‌ماه در بخشنامه‌ای به استانداری‌ها، مجوز حضور 30 درصدی تماشاگران در بازی‌های فوتبال را صادر کرده بود. اگر مقامات و مسئولان ستاد ملی مقابله با کرونا بهانه‌ای نیاورند، احتمالا همین بخشنامه در بازی ایران و عراق اجرا می‌شود. این یعنی در صورت فراهم بودن امکانات، از 78 هزار صندلی استادیوم آزادی، 23 هزار صندلی برای تماشاگران در نظر گرفته می‌شود. اگر قرار بر فروش آزادانه بلیت هم باشد، احتمالا چیزی حدود 12 هزار بلیت برای زنان در نظر گرفته می‌شود. نکته قابل توجه در این میان آنکه بازی ایران و عراق پایان ماجرا نخواهد بود. باز شدن درهای استادیوم در این بازی شانس حضور تماشاگران در بازی ایران و امارات را هم افزایش خواهد داد. ایران و امارات 12 بهمن ماه در استادیوم آزادی به مصاف هم خواهند رفت و با اتکا به الزام فیفا، باید گفت که هر 2 این مسابقات با حضور تماشاگران زن برگزار می‌شود مگر آنکه ایران تن به محرومیت بین‌المللی دهد. فیفا در آخرین نامه خود به ایران حضور زنان در استادیوم را منوط به بازی‌های ملی نکرده از این رو به نظر می‌رسد اگر این فصل هم مسابقات باشگاهی فوتبال بدون حضور تماشاگران برگزار شود، ایران از فصل بعد چاره‌ای ندارد جز بازگشایی استادیوم به روی تماشاگران زن و مرد.