به رغم بروز خسارات فراوان در محصولات کشاورزی در پی حوادث طبیعی، کشاورزان هنوز به بیمه اعتماد ندارند
واکاوی گریز کشاورزان از بیمه
پژوهشگر صنعت بیمه: امکان متناسبسازی محصول بیمه با نیاز کشاورز که مشتری بیمههای کشاورزی است، وجود ندارد
۲ آذر ۱۴۰۰، ۰:۰۰
پیام ما | خشکسالی، سیل، سرمازدگی، تغییر اقلیم، گرمای زمستانی و سرمای بهاری و… همه مواردی است که محصولات و زمین کشاورزان را در نقاط مختلف دنیا تهدید میکند. تجربه کشاورزان در ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. اما آنها یک تفاوت عمده با کشاورزان دیگر نقاط دنیا دارند و آن اینکه نه خود تمایلی به بیمه کردن محصول و زمین و سرمایهشان دارند و نه جذابیت کافی در محصولات و خدمات بیمهای در این حوزه وجود دارد. نتیجه اینکه بروز یک حادثه طبیعی مساوی میشود با از بین رفتن کل سرمایه یک کشاورز. تجربهای که سال گذشته کشاورزان جنوب کرمان در سرما بیسابقه آذر ماه از سر گذراندند و کشاورزان خوزستانی امسال در خشکسالی تابستان آن را تجربه کردند و در بسیاری از نقاط دیگر کشور هم نشانی از این تجربهها را میتوان مشاهده کرد. سوال اینجاست که چرا کشاورزان ایرانی میل چندانی به بیمه زمین و محصولات خود ندارند؟ پاسخها بسیار است و ریشه این سوال را در عوامل بسیاری میتوان پیدا کرد.
در دنیا دو نوع الگوی بیمه در حوزه کشاورزی وجود دارد. الگوی آمریکایی و الگوی اروپایی. در الگوی بیمه آمریکایی، دولت حمایتی گسترده از بیمه کشاورزی دارد و در بیمه اروپایی بخش خصوصی نقشی پررنگتر بازی میکند و دولت کمترین دخالت را در این حوزه دارد. در ایران هم تا حدودی میتوان گفت در بیمههای کشاورزی بیشتر دولت نقش دارد یا شرکتهای تجاری بیمه، متولی اصلی این امر صندوق بیمه کشاورزی است که فعالیت آن چندان مورد اقبال کشاورزان نیست. در پژوهشی که پژوهشکده بیمه در خصوص ریسکهای بیمهپذیر در بخش کشاورزی انجام داده، آمده است: «در ایران شرکتهای بیمه حضور فعالیدر بخشکشاورزی ندارند. ضریبخسارت و هزینههای بالا از مهمترین دلایل اینکنارهگیریاست» این پژوهش نقش دولتها و بخش خصوصی را در ارائه بیمههای کشاورزی بررسی کرده و آورده است: «یارانه حقبیمه، رایجترین نحوه دخالت دولت دربیمههای کشاورزیاست. تقریبا دوسوم کشورهای مورد بررسی در این پژوهش در تمام سطوح توسعهیافتگی، یارانه حق بیمه کشاورزی را اغلب در حدود 31 درصد کل حق بیمه در نظر گرفتهاند. برخی کشورها، یارانه حق بیمه متغیر پیشنهاد میکنند.» پژوهشگران این پژوهش در مورد عدم اقبال به بیمه در حوزه کشاورزی در مطالعات خود به این نتیجه رسیدهاند که: «ساختار بخش کشاورزی در کشورهای جهان سوم، از جمله ایران موانع جدی برای فعالیت بخش خصوصی در بیمه کشاورزی ایجاد میکند که مهمترین آنها عبارتند از: نبودن آمار قابل اعتماد برای مدت قابل قبول، روشهای مختلف کاشت، داشت و برداشت، نبود استانداردهای تعریف شده و مطلوب، عدم امکان شناسایی دقیق محدوده ریسک از نظر موقعیت زمین و کشت، فقر مالی و نا آگاهی کشاورز، محدودیت مالی کشور و نبود فرهنگ بیمه در کشاورزی» اما عوامل دیگری هم میتواند در این میان نقش داشته باشد. مهناز منطقیپور عضو میز پژوهشی مطالعات بیمههای کشاورزی در پژوهشکده بیمه، در خصوص دلیل عدم استقبال از بیمههای کشاورزی به «پیامما» میگوید: «این موضوع یک علت مشخص ندارد و چند علت باعث میشود که بیمه کشاورزی چندان مورد توجه جامعه مخاطب این رشته بیمهای قرار نگیرد. بخشی مربوط به عدم آگاهی و فرهنگ استفاده از آن است. به نوعی درک درستی نسبت به پرداخت حق بیمه و دریافت خسارت وجود ندارد. به نظر میرسد این موضوع به خوبی میان کشاورزان تبیین نشده است، که اگر حق بیمهای بپردازید میتوانید در موقع لزوم خسارت دریافت کنید. از سویی ممکن است حق بیمه بپردازید و به خسارت بر نخورید. این ریشه در ضعف فرهنگ بیمه در جامعه دارد.» منطقیپور اما به موضوع دیگری هم اشاره میکند که یکی از دلایل عدم اقبال به بیمه در میان کشاورزان است، او میگوید: «وقتی حادثهای -مثل سیل- اتفاق میافتد که بخش بزرگی از کشاورزان را تحت تاثیر قرار میدهد، یک طرحهای حمایتی برای جبران خسارت از سوی نهادهای دیگر ارائه میشود که با اجرای آن عملا کسی که زمین و محصول خود را بیمه کرده، متضرر میشود. چرا که در اجرای این طرحهای اولویت با کسانی است که بیمهنامه ندارند، و فرد میبیند که اگر بیمهنامه نداشت طرح حمایتی شامل حال او هم میشد و در مواردی میزان حمایت صورت گرفته، بیشتر از میزان خسارتی است که بیمه پرداخت میکند. چون در صندوق بیمه کشاورزی میزان حمایت بیمه مشخص است، سقف تعهد و پوشش مشخص است. کشاورز اگر یک بار چنین تجربهای داشته باشد دیگر به سراغ بیمه نمیآید.» اما اگر خسارت در سطحی گسترده نباشد و محصول کشاورزی بر اثر سرما یا موارد مشابه دچار خسارت شود، و این خسارت آنقدر وسیع نباشد که حمایت از سوی نهادهای غیربیمهای صورت گیرد، چه اتفاقی میافتد؟ منطقیپور معتقد است اگر قصد داریم فرهنگ استفاده از بیمه را بین کشاورزان ترویج کنیم، لازم است که نهادها تعامل بیشتری با صندوق بیمه کشاورزی -که متولی اصلی بیمه در این زمینه است- داشته باشند: «لازم است یک استراتژی مدون و مشخص تدوین شود. اگر سازمانی قصد ارائه بستههای حمایتی در مواقع بحرانی را دارد، بهتر است با متولیان بیمه هم مشورت کند، منظور این نیست که طرحهای حمایتی حذف شوند اما راهکار اصولیتر که در تمام دنیا مورد توجه است این است که کشاورزان تحت پوشش بیمه باشند تا اینکه بهصورت مقطعی و فقط در مواقع بحرانی حمایتهایی را دریافت کنند. این امر هم به ضرر بیمه است و هم به ضرر کشاورز» منطقیپور همچنین معتقد است ارائه این خدمات به صورت یکپارچه اتفاق نمیافتد و حمایتها هم مقطعی است و از طرفی صندوق بیمه کشاورزی نیز با محدودیتهایی روبهرو است: «صندوق بیمه کشاورزی که بزرگترین ارائه دهنده بیمههای کشاورزی است -به این دلیل که شرکتهای خصوصی به طور کلی وارد حوزه بیمههای کشاورزی نمیشوند و سهم کمی در این زمینه دارند- محدودیتهایی دارد، هم در زمینه پوششهای بیمهای و هم در مورد دریافت میزان حق بیمه، این صندوق این امکان را ندارد که مطابق با نیاز هر منطقه و به صلاحدید خود حق بیمه تعیین کند و یا خسارت پرداخت کند. به عبارتی امکان متناسبسازی محصول بیمه با نیاز کشاورز که مشتری بیمههای کشاورزی است، وجود ندارد. در نتیجه وقتی نیاز مشتری به خوبی شناسایی نشود خواه ناخواه، محصول بیمهای جذابیت خود را برای مشتری از دست میدهد»
این روزها بسیاری از نقاط کشور تحت تاثیر پدیده تغییر اقلیم یا از جاری شدن سیلاب دچار آسیب میشود و یا از خشکسالیهای گسترده که بیش و پیش از همه کشاورزان، زندگی و سرمایه آنها را تهدید میکند. در این بین نه تمایلی از سوی کشاورزان برای بیمه شدن وجود دارد و نه حمایتها و محصولاتی که از سوی متولی اصلی این امر یعنی صندوق بیمه کشاورزی ارائه میشود آنقدر جذاب است که کشاورزان را راغب به انجام این امر کند. در نتیجه در مواقع بروز خسارت، کشاورز یا تمام سرمایه خود را از دست میدهد و یا دولت مجبور به تامین بخشی از خساراتی میشود که به شکلی نه چندان مطلوب به آسیبدیدگان ارائه میشود.
البته محمد طهرانیها، مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی استان قزوین نظر دیگری دارد و از استقبال کشاورزان از بیمه محصولات کشاورزی میگوید، اما کارشناسان دیگر چندان با او هم نظر نیستند و نسبت به بیتوجهی کشاورزان به بیمه ابراز نگرانی میکنند. طهرانیها به ایسنا گفته: «سالانه ۳۵ هزار فقره بیمهنامه در صندوق صادر میشود. امسال در تمام کشور خسارت خشکسالی را داشتیم و خسارت تمام بیمهشدگان را پرداخت کردیم، بیش از ۸۰ درصد بیمهشدگان گندم دیم خسارت ۱۰۰ درصدی برای خشکسالی گرفتند» ایرج عبدلی، کارشناس جهادکشاورزی اما میگوید: «صندوق بیمه محصولات کشاورزی، در حقیقت پول را بیمه میکند نه محصول را! یک منطقه چند اقلیم دارد و آبوهوای مناطق مختلف آن متفاوت است اما ارزیاب به یک نقطه میآید و اگر یک باغ آفت داشته باشد آن را به کل منطقه تعمیم میدهد» مسائل و عوامل مختلفی مانع از این میشود که کشاورزان راغب به بیمه کردن محصول و زمین خود شوند. اما شرایط به گونهای پیش میرود که بیش از هر زمانی ضرورت توجه و فرهنگسازی بین کشاورزان برای توجه به بیمه احساس میشود. در عین حال به نظر میرسد تغییر رویکرد و سیاستگذاری در صندوق بیمه کشاورزی هم یکی از ضرورتها در شرایط موجود است.
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت
- 8 نمایندگی تعمیر پکیج ایران رادیاتور در تهران + اطلاعات تماس
- اسپیکر بلوتوثی ارزان و باکیفیت: کدام مدلها را بخریم
- کیفیت و زیبایی را با خدمات دندانپزشکی دکترتو کلینیک تجربه کنید بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید