|پیام ما| شعله‌های جان‌سوزی که دو روز پیش در جان خانه پدری مشکاتیان رخنه کرد، سقف چوبی را از بین برد و از خانه هیچ نماند. این خانه در نیشابور همانی بود که پرویز مشکاتیان در آن زندگی کرد و بزرگ شد. خانه را ثبت ملی کرده بودند اما مالک قصد تخریب داشت. برای همین بود که خرداد پارسال با لودر به جان خانه مشکاتیان افتادند و از بنا فقط دو اتاق ماند و سقفی چوبی. اسفند گذشته دادگاه ویران‌گران خانه را تبرئه کرد و میراث فرهنگی وعده داد که این بنا دوباره باید عین‌به‌عین ساخته شود. اما نشد. دو روز پیش کسانی، به‌عمد خانه مشکاتیان را به آتش کشیدند. چنان آتشی که از بنای ملی چیزی باقی نگذاشت. حالا میراث فرهنگی باز هم وعده‌اش را تکرار کرده: باید این ویرانه عین‌به‌عین بازسازی شود.

خانه پدری پرویز مشکاتیان، موسیقیدان نام‌آشنا و سرپرست فقید گروه عارف را سی‌ام اردیبهشت ۱۳۹۹ در فهرست آثار ملی کردند اما طولی نکشید که با لودر به‌جانش افتادند و در روز چهاردهم خرداد 99 در غفلت مسئولان شهری و میراثی نیشابور ویرانش کردند. این خانه بازمانده از پهلوی اول خیابان بعثت قرار بود به موزه تبدیل شود اما سرنوشتش آوار و آتش بود.
«نظاره کن در دود ما»
اکنون خانه پدری مشکاتیان، بعد از آتش‌سوزی، به یک ویرانه بدل شده است. رئیس سازمان آتش‌نشانی شهرداری نیشابور گفته است: «مجبور شدیم از دو تانکر پشتیبانی آب برای اطفای حریق استفاده کنیم که با توجه به قدیمی بودن سازه و آبی که برای اطفای حریق استفاده شده بود، خطر ریزش ساختمان بسیار زیاد است به همین منظور از کارشناسان عمران شهرداری و همچنین کارشناسان میراث فرهنگی خواسته شد که در محل حضور یابند تا در مورد ماندن و یا تخریب ساختمان تصمیم‌گیری به عمل آید.» محمد‌اسماعیل اعتمادی، رئیس میراث فرهنگی نیشابور هم به خیابان بعثت رفته و از نزدیک دیده که دیگر چیزی از خانه باقی‌نمانده است. او دیروز به مهر گفت: «سقف‌ها به طور کامل ریخته و سوخته بودند چون سقف چوبی داشت و روی آن را نیز ایزوگام کرده بودند. تا زمانی که سقف‌ها به طور کامل آتش نگرفت، آتش هم مهار نشد. البته ۸۰ درصد آن سال گذشته تخریب شده بود و دو اتاق باقی مانده بود که از آن هم چیزی باقی نمانده بود جز دیوارهایی که خشت و گل هستند. این دیوارها نیز با توجه به حجم آبی که برای خاموش کردن آتش روی آنها ریخته شد، دیگر قابل نگهداری نیست.» به گفته اعتمادی، طبق اعلام آتش‌نشانی، این خانه را به عمد آتش زده‌اند و اکنون اثبات پیدا کردن مقصر اصلی در دست بررسی است.
«مهربانی کی سر آمد، شهریاران را چه شد»
مشکاتیان زاده نیشابور بود و پس از مرگ او در سال 88، عباسعلی مدیح، شهردار وقت از خانواده مشکاتیان و شجریان دعوت کرد تا برای به خاک سپردن او در این شهر تفاهم‌نامه‌ای امضا شود. همستان گزارش داده که بر اساس این تفاهم‌نامه باید تندیسی برای مقبره استاد مشکاتیان ساخته می‌شد. چند سال بعد اما تفاهم نامه دیگری امضا شد؛ تبدیل خانه پدری مشکاتیان به مرکز فرهنگی یا موزه. دست آخر شهرداری به وعده خرید بنا عمل نکرد و در سال 98، مالکی غیر از نهادهای دولتی آن را خرید و کمتر از سه‌ماه پس از ثبت ملی، تخریبش کرد. همان زمان رئیس اداره میراث فرهنگی نیشابور گفته بود با اینکه تقریباً ۹۰ درصد بنا بدون اطلاع میراث فرهنگی تخریب شده اما «با پیگیری و دستور مقام قضایی تخریب بنا متوقف شد».«پیام ما» پیش از این گزارش داده بود که مسئولان شهری سال 93 وعده داده بودند خانه پدری مشکاتیان به موزه‌ موسیقی تبدیل شود. وعده را شهرداری داده بود. قرار بود خانه خریداری شود و مقدمات تبدیل آن به مکان فرهنگی ترتیب داده شود اما چنین نشد و خانواده زمانی که دیدند شهرداری به وعده‌اش عمل نکرده دست به فروش خانه زدند و خرداد سال پیش لودرها سررسیدند. مدیریت شهری همان‌وقت مشکل را بر گردن وضعیت نامطلوب مالی شهرداری انداخته بود. تخریب‌گران میراث فرهنگی هم بی‌گناه شناخته شدند. در حکم تجدید نظری که اوایل آذر 99 ابلاغ شد، جرمی احراز نشد.
«اگرچه دل‌ها پرخون است»
محمد اسماعیل اعتمادی، رئیس میراث فرهنگی نیشابور بعد از تخریب سال 99 ادعا کرده بود که امکان بازسازی مجدد بنا وجود دارد «چرا که این خانه از نظر تاریخی و معماری جایگاهش ویژه نیست و صرفاً چون محل زندگی یکی از مشاهیر بوده ارزش فرهنگی دارد که می‌تواند به موزه تبدیل شود». او حالا پس از آتش زدن خانه مشکاتیان بار دیگر همین وعده را تکرار کرده: «قوانین ملزم می‌کند که این بنای تاریخی عین به عین ساخته شود. چون هیچ زمانی از ثبت ملی خارج نشد. در این باره نیز باید پیگیر باشیم. پیشنهاد اول ما این بود که شهرداری نیشابور با مالک تهاتر کند و این بنا را نگه دارد اما تا کنون شهرداری نظر موافق نداده است. شورای اسلامی شهر سابق نیشابور نیز شهرداری را ملزم کرده بود که بودجه‌ای برای این موضوع در نظر بگیرد اما این کار نیز انجام نشد. با اعضای شورای جدید نیز هنوز صحبتی نکرده‌ایم. ما می‌خواهیم که آنها به روال شورای قبل برگردند تا شهرداری خرید این بنا را در بودجه‌های خود در نظر بگیرد.»
«ولی‍ک ناله بیچارگان خوش‍ست، بنال»
با فروریختن و سوختن خانه پدری مشکاتیان، وعده‌ها رنگ دیگری گرفته. در حالی که پیش از این وعده بازسازی عین‌به‌عین داده شده بود و عملی نشد، دیروز رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیشابور خبر داده که بازسازی عین به عین خانه تاریخی مشکاتیان پیش از این به شهرداری نیشابور ابلاغ شده بود. روابط عمومی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی، از محمداسماعیل اعتمادی چنین نقل کرده است: «بنای تاریخی موسوم به خانه پدری استاد پرویز مشکاتیان هنرمند فقید موسیقی با قدمت دوره پهلوی اول به دلیل ارزش‌های فرهنگی و معماری در تاریخ ۱۳۹۹/۲/۳۰ به شماره ۱۱۸ شورای ثبت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی واجد ارزش شناخته شده و ثبت شد.

متاسفانه پس از ثبت این اثر، مالکان فعلی خانه در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۹۹ به یک دستگاه لودر اقدام به تخریب آن کردند و بیش از ۸۰ درصد ساختمان تخریب شد که بلافاصله اقدامات حقوقی لازم از طریق مراجع قضایی توسط میراث‌فرهنگی انجام شد. متاسفانه پس از تخریب این اثر با ارزش توسط مالکان به حال خود رها شده و به محلی برای اتراق افراد ولگرد و معتاد تبدیل شده است و این اداره طی مکاتبات متعدد با شهرداری دیوارکشی ضلع شرقی حیاط این اثر تاریخی را تقاضا کرد که در نهایت ماه گذشته این دیوارکشی توسط شهرداری انجام شد.»رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیشابور در ادامه بار دیگر ابراز تاسف کرده است که «شنبه شب این هفته این خانه تاریخی توسط فرد یا افرادی ناشناس دچار آتش‌سوزی شد که با اقدام به موقع نیروهای آتش‌نشانی، آتش خاموش شد، ولی مجدد طی روز گذشته آتش شعله‌ور شده و قسمت زیادی از سقف چوبی باقی‌‌مانده خانه دچار حریق گسترده شده که با حضور مجدد نیروهای آتش‌نشانی حریق اطفاء شد.» او دست آخر گفت: «با این حال برابر بند ۶-۱-۲ ضوابط و شاخص‌های کلی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورخ ۱۳۹۱/۱۲/۱۴ بازسازی بناهای ساخته شده تا سال ۱۳۴۰ شمسی واقع در بافت‌های تاریخی صرفا به صورت عین به عین امکان‌پذیر است که این موضوع در تاریخ ۲۶ تیرماه ۱۴۰۰ به صورت کتبی به شهرداری نیشابور ابلاغ شده است.»