علیرضا زاکانی، کاندیدای پوششی انتخابات ریاست جمهوری، دیروز با 18 رای شهردار منتخب شورای ششمی‌ها شد. او که دیروز کاندیدای بی‌رقیب تصاحب ساختمان خیابان بهشت بود، برنامه خود برای شهرداری تهران را اعلام کرد. او برای شهردار شدن اما دو سد بزرگ پیش رویش دارد. اولین آن بحث استعفایش از مجلس است و دیگری رشته تحصیلی‌اش که با قانون مصوب هیات وزیران در سال 97 مطابقت ندارد. زاکانی در جمع خبرنگاران اعلام کرد که چهارشنبه هفته گذشته استعفایش را تقدیم هیات رئیسه مجلس کرده و طبق قانون مجلس یک هفته برای رای‌گیری این استعفا فرصت دارد. سد دیگر پیش روی زاکانی، مسئله قانون مصوب هیات وزیران و دستورالعمل وزارت کشور است که به گفته اعضای شورای شهر، دولت تلاش می‌کند تا آن را تغییر دهد.

یکشنبه، 17 مرداد ماه، دومین جلسه شورای شهر ششم با دستور جلسه انتخاب شهردار و انتخاب سرپرست در پارلمان شهری تهران برگزار شد. ابتدای جلسه، مهدی چمران رئیس شورای شهر اعلام کرد که مشخص نیست پروسه آمدن شهردار جدید، چه قدر به طول بی‌انجامد و به همین دلیل سرپرست انتخاب می‌شود. او در جمع خبرنگاران گفت: با مشورت اعضا چون نمی‌دانستیم چقدر طول می‌کشد که آقای زاکانی از مجلس رای بگیرند و ممکن است این روند در مجلس و وزارت کشور به طول بیانجامد، تصمیم بر این شد سرپرست گذاشته شود. در ادامه جلسه علیرضا جاوید که پیش‌تر در دوره محمدباقر قالیباف معاون او بود، به عنوان سرپرست شهرداری تهران انتخاب شد. او قرار است کمتر از 3 ماه آینده و تا پیش از آغاز به کار زاکانی در شهرداری تهران بماند.
پس از انتخاب جاوید، زاکانی در صحن شورا برنامه‌های خود برای شهرداری تهران را ارائه کرد. ارائه‌ای حدودا یک ساعته. او در ابتدای این ارائه از مردم قم که نماینده آن‌ها بود، عذرخواهی کرد و گفت امیدوار است که بتواند خدمت‌گذاری مردم قم را هم دنبال کند. رئیس سابق مرکز پژوهش‌های مجلس که در برنامه قبلی خود شعار تهران، کلان‌شهر الگوی جهان اسلام را انتخاب کرده بود، اعلام کرد که می‌خواهد تهران را هم به مدرسه و هم به کارخانه مولد تبدیل کند. او در ادامه تحقق عدالت اجتماعی در شهر را یکی از اهداف مهم برنامه‌اش دانست و تاکید کرد: زمانی که ما در 22 منطقه پیگیر وضعیت هستیم می‌بینیم در یک منطقه سرانه فضای سبز وجود دارد و در یک منطقه شرایط خوبی به‌ لحاظ فضای سبز وجود ندارد و هیچ نسبتی برقرار نیست.
برنامه‌ای برای 21 معتاد متجاهر
آسیب‌های اجتماعی موضوع دیگری بود که زاکانی در برنامه‌اش به آن اشاره کرد او در هنگام ارائه برنامه‌اش چندباری از کودکان کار، معتادان متجاهر و متکدیان به عنوان آسیب اجتماعی نام برد. او چندباری اعلام کرد خودش ساکن جنوب شهر تهران است و شاهد حضور معتادان متجاهر در میدان شوش بوده است.تعداد معتادان متجاهر تهرانی در برنامه او 21 هزار نفر برآورد شد. او همچنین معتقد بود شش ماهه می‌توان بخش‌هایی از آسیب‌های اجتماعی را دنبال کرد: وقتی صحبت از آسیب‌های اجتماعی می‌کنیم همین نابسامانی در بخش محروم جامعه مطرح است. وقتی ناظر به موضوعات رفاهی صحبت می‌کنیم می‌بینیم که مناطقی مثل 9، 13، 19، 16 و 18 از یک سختی در رفاه رنج می‌برند، اینجا عدالت برای ما موضوعیت دارد. برای حل معضل آسیب‌های اجتماعی زاکانی از ایجاد قرارگاهی نام برد که می‌تواند معضلات را رفع کند. نماینده سابق مردم قم از حرکت جدی برای ارتقای فرهنگ شهرنشینی و مدیریت ایرانی اسلامی گفت. مساله‌ای که به عقیده او نقصان و عیب در آن وجود دارد: اگر توجه خودمان را به محله محوری و مسجد محوری و ضرورت قانون‌مداری و فرهنگ ترافیک و همسایه‌داری قرار بدهیم اقدام خوبی شکل خواهد گرفت. شهردار منتخب شورای ششم، در برنامه خود از محیط زیست هم گفت. به گفته او هوای تهران 360 روز آلاینده دارد. او در بخش دیگری از برنامه خود از پرشدن ظرفیت‌ آرامستان‌های شهر تهران گفت. مساله‌ای که شورای پنجم هم در واپسین روزهای حضورش برای آن مصوبه داشت. او گفت: تاکنون سه مرتبه این مکان توسعه یافته و بنا بر قولی ظرفیت این آرامستان تا دو سال آینده تکمیل می‌شود و برنامه ما این است که تنوع آرامستان داشته باشیم. زاکانی در بخش دیگری از برنامه خود اعلام کرد که بهشت زهرا باوجود 30 هزار شهید می‌تواند به کانون فرهنگی شهر تبدیل شود. 54 هزار تن ظرفیت جمع‌آوری زباله، زباله گردی، حمام سونا در وسایل نقلیه عمومی بدلیل کمبود ناوگان حمل و نقل عمومی از دیگر نکاتی بود که زاکانی در برنامه خود به آن‌ها اشاره کرد. زاکانی در میانه صحبت‌هایش از ایجاد آرامش در شهر گفت، مساله‌ای که برای ایجاد آن باید به ترافیک، آلودگی هوا و محیط زیست توجه کرد. اعضای شورا پس از ارائه برنامه زاکانی، چند پرسش کلیدی از او داشتند: حضور زنان و استخدام بی‌ضابطه در شهرداری که در ادبیات سیاسی شهر به استخدام اتوبوسی شهرت دارد، شایسته سالاری و اعتماد به بدنه شهرداری. زاکانی اعلام کرد که توجه او به شایسته سالاری است و اولویت اول او استفاده از پرسنل 64 هزار نفری در شهرداری است که سال‌ها تجربه دارند او در ادامه از کانون‌های ارزیابی برای انتصابات گفت: برای انتصابات نیازمند کانون ارزیابی هستیم. من این موضوع را دنبال می‌کنم. اینجا جایی است که قابلیت، حرف می‌زند نه سلیقه.
زاکانی در توضیحات خود درباره نظارت جدی و برخورد با مفسدان در شهرداری نیز گفت: با مفسدی باید برخورد کرد که بیشترین تخلف را دارد، قدرت بیشتری هم دارد. اگه با اینها برخورد کنی، هزار نفر حساب کار خود را می‌دانند، آن‌هایی که اهل تخلفند باید بدانند کسی اغماضی با تخلف آن‌ها نمی‌کند. همچنین بهتر از هرچیزی طلب از مردم است که نظارت ما را تشدید کنند. شهردار منتخب شورای ششم که مدعی بود در یکسالی مردم قم بوده هر 5 شنبه را به محلات می‌رفته و با مردم دیدار می‌کرده از پیمایش و کارهای جدی در شهر نام برد: کلان پروژه‌ها را در بخش عمرانی آغاز می‌کنیم.
شاید قانون را اصلاح کنند
بعد از پرسش و پاسخ زاکانی از جلسه خارج شد، اینبار اعضای شورای ششم باید برای انتخاب او رای‌گیری می‌کردند. او در همین زمان در جمع خبرنگاران به قانونی اشاره کرد که به نظر می‌رسد، سد راه او برای شهردار شدن است. زاکانی اعلام کرد که شرایط احراز شهردار را دارد و تخصص او یعنی پزشکی در آیین‌نامه نیامده است: من ۴۲ سال عقبه کار اجرایی دارم که یک وجه آن تخصصی است. پرویز سروری نایب رئیس شورای شهر تهران هم، دو شب گذشته اعلام کرده بود که با مذاکره با دولت و وزارت کشور در صددند تا قانون را اصلاح کنند و رشته پزشکی هم رشته مرتبطی برای مدیریت شهر باشد. این گفته دیروز هم در صحن شورا چندباری مطرح شد. یعنی تغییر قانون به نفع زاکانی. کمی آنسوتر از مصاحبه در جمع زاکانی، در صحن شورای ششم، اعضا درباره اینکه رای‌گیری برای شهردار شدن زاکانی بعد از تغییر قانون باشد یا نه، بحث کردند. ناصر امانی، عضو شورای شهر در این‌باره اعلام کرد: نکته‌ای که می‌خواهم اعلام کنم، کاملا کارشناسی و حقوقی است و ربطی به برنامه آقای دکتر زاکانی ندارد. دوستان هر نظری داشتند ما در خدمتشان هستیم. او خطاب به چمران ادامه داد: بنا بر مصوبه هیات وزیران مورخ 25/ 9/ 97 و با استناد به ماده 82 قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور آیین نامه اجرایی انتخاب سمت شهردار مشخص شده است. او در ادامه مواد مختلف این آیین‌نامه را قرائت کرد: در این آیین‌نامه رشته پزشکی نیامده است، آقای دکتر زاکانی می‌گویند بنده پزشک هستم. امانی پیشنهاد داد که از این رو که انتخاب شهردار مهم‌ترین تصمیم شوراست، رای گیری برای انتخاب شهردار بعد از تغییر قانون و اصلاح آیین‌نامه در هیات دولت اتفاق بیفتد: بنا بر این باشد که در شورا هیچ مصوبه‌ای خلاف قوانین بالادستی نباشد.
مساله‌ای که شورا با آن مخالفت کرد و در نهایت زاکانی با 18 رای شهردار برگزیده شد. امانی در پایان جلسه به خبرنگار «پیام‌ما»گفت که این انتخاب حالا مشروط است: اشکال من اشکال حقوقی بود. او در پاسخ به این پرسش که آیا این نگرانی را ندارند که به خاطر شهردار پانزدهم تهران این قانون تغییر می‌کند نیز گفت: ظاهرا شهرهای دیگر نیز این مساله را دارند و پیشنهاد کردند. البته من نمی‌دانم، اینطور گفتند که سایر کلان‌شهر هم این مشکل را داشتند و به دولت پیشنهاد کردند و دولت هم گفته این را بررسی می‌کند و شاید اصلاح کنند، شاید.
لکه ننگ از چهره شهر زدوده شود
زاکانی پیش از رای گیری در جمع خبرنگاران درباره قرارگاه اجتماعی توضیحاتی بیشتری داد. از توضیحات او اینطور بر می‌آمد که قصد دارد همان پروژه‌ی جمع‌اوری معتادان متجاهر و کودکان کاری را اجرا کند که در تمام این سال‌ها کارشناسان به آن نقدهایی وارد کرده بودند. زاکانی ابتدا گفت: تهران تنها نیازمند کلان پروژه‌های عمرانی نیست و نیازمند کلان پروژه‌های اجتماعی است. ظرفیت‌های بی‌نظیری هم وجود دارد یعنی اگر شهرداری تهران قرارگاه اجتماعی را بزند و بتواند معتادان متجاهر را از شهر جمع کند، موضوع تکدی‌گری و موضوع کودکان کار را حل کند. او در ادامه در پاسخ به پرسش روزنامه «پیام‌ما» درباره اینکه آیا راه‌حل این قرارگاه تنها در جمع‌آوری معتادان و کودکان کار خلاصه می‌شود، گفت: قرارگاه اجتماعی که می‌گویم خاص معتادان متجاهر نیست، جمع مسئولان مرتبط با حوزه اجتماعی است. او ادامه داد: استانداری و فرمانداری و بهزیستی و دستگاه‌های انتظامی و مجموعه‌های مختلف نیازمند این هستند که دور هم جمع شوند و در خصوص ساخت اجتماعی و سالم‌سازی ساخت اجتماعی همکاری کنند. یعنی اکنون قانون ظرفیت‌ها را تقسیم کرده و هرکسی یک ظرفیت و بخشی دارد و هیچکس ناظر به اینکه پاسخگو باشد نسبت بر رفع یک معضل و پیشگیری از یک معضل، کمتر اهتمام می‌بیند. زاکانی درباره 21 هزار معتاد متجاهر که در برنامه خود هم به آن‌ها اشاره کرده بود، نیز گفت: این معتادان با مجوز دستگاه قضایی باید جمع‌آوری شوند، سم‌زدایی شوند، مهارت یابی شوند و به اجتماع برگردند. معتاد باید اشتغالش تامین شود و با خانواده تعاملش را برقرار کند و پذیرش اجتماعی پیدا کند. این مساله شش مرحله دارد. یکی از مراحل آن هم جمع‌آوری است، که مرحله اولش است و احتیاج به مجوز دارد.
«جمع‌آوری» کلید واژه دیگری بود که از سوی خبرنگار تکرار شد: «یعنی در نهایت شهرداری برای جمع‌آوری معتادان با دستگاه‌ها همکاری می‌کند؟» زاکانی در این‌باره گفت: «قرارگاه که شکل بگیرد باید این اتفاق رخ دهد. اما مرحله به مرحله باید این مسیر را برویم. چهره زشت موجود شهر و این شرایط تلخی که می‌بینیم یکی از آن هم برای شهر زیاد است. متاسفانه من عدد 21 هزارتا را شنیدم، انشالله این لکه ننگ از چهره شهر زدوده شود»