سایت خبری پیام ما آنلاین | فرونشست جنوب‌غرب تهران در یک دهه گذشته ۳ برابر شده است

واکنش سازمان زمین‌شناسی به گزارش موسسه «اینتل لب» درباره فرونشست

فرونشست جنوب‌غرب تهران در یک دهه گذشته ۳ برابر شده است

رضا شهبازی، مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی و زیست‌محیطی سازمان زمین‌شناسی کشور: استان اصفهان بدترین استان کشور به لحاظ وقوع مخاطره فرونشست است





فرونشست جنوب‌غرب تهران  در یک دهه گذشته ۳ برابر شده است

۱۴ تیر ۱۴۰۰، ۲۳:۳۱

اوایل هفته بود که موسسه جهانی «اینتل لب»، با استناد به تصاویر ماهواره‌ای، هشدارهایی درباره تشدید پدیده فرونشست در تهران داد. در این پژوهش هشدار داده شد که وضعیت فرونشست در تهران در مرز بحرانی قرار گرفته است. وضعیت حتی به بمب ساعتی تشبیه شد و نرخ فرونشست سالانه هم در دشت‌های تهران حدود 25 سانتی‌متر در سال تخمین زده شد. در روزهای اخیر اما بسیاری از کارشناسان درباره این پژوهش‌ها هشدارهایی دادند، علی بیت‌اللهی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات راه و شهرسازی روز شنبه به روزنامه پیام‌ما گفت که داده‌های اینتل لب حقیقت دارد و موسسات تحقیقاتی داخل ایران نیز به همین اعداد و ارقام رسیدند. او همچنین تاکید کرد که با رویه فعلی در 20 سال آینده دشت‌های اطراف تهران، کویر می‌شوند. مسعود مرسلی، عضو کارگروه آب‌های ژرف کشور نیز به پیام‌ما گفته بود که در زمینه مقابله با فرونشست اقدامی صورت نمی‌گیرد و تنها اقدامی که موسسات ذی‌ربط انجام می‌دهند، پایش است. در تازه‌ترین واکنش اما مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی و زیست‌ محیطی، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور اطلاعاتی درخصوص نرخ فرونشست در ایران اعلام کرده است. رضا شهبازی همچنین استان اصفهان را نسبت به سایر استان‌ها در معرض خطر بیشتری تشخیص داده است.

رضا شهبازی، مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی و زیست محیطی سازمان زمین‌شناسی کشور با اشاره به اینکه این سازمان از چند دهه پیش تاکنون فرونشست‌های زمین در کشور را پایش کرده است، گفت: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور از ۴۰ سال پیش این مخاطره را مورد مطالعه قرار داده و آن را به جامعه معرفی کرده است، ضمن آنکه از دو دهه گذشته نیز هشدارهای لازم نسبت به رخداد فرونشست زمین داده شده است.
شهبازی در ادامه با تعریف موضوع و مفهوم فرونشست، که عبارت است از حرکت توده‌ای سطح زمین به سمت پایین گفت: معمولا آنچه که ما به عنوان فرونشست زمین با آن مواجه هستیم، در دشت‌هایی که از رسوبات یا خاک ریز دانه تشکیل شده‌اند، رخ می‌دهد و رسوبات ریز دانه نیز بیشتر در زمین‌های کشاورزی واقع در حاشیه شهرها و روستاها قرار دارند.
او با تاکید بر اینکه فرونشست زمین ارتباط بسیار مستقیمی با بهره‌برداری از منابع آب‌های زیر زمینی دارد نیز تاکید کرد: این وابستگی تقریبا اثبات شده، ضمن آنکه سابقه و رخداد فرونشست جدید نیست و چندین دهه است که این رخداد در کشورهایی مانند امریکا با نرخ بالا در حال رخ دادن است.
اینکه آیا موضوعاتی که در پژوهش‌ به آن‌ها اشاره شد، صحت دارد یا نه،‌ مساله‌ی دیگری بود که شهبازی به آن اشاره کرد و گفت: اعدادی که در گزارش‌های این چنینی ارائه می‌شود، معمولا بر اساس پردازش داده‌های ماهواره‌ای است و در این زمینه چندین موضوع کلیدی وجود دارد، از جمله آنکه در این گزارش مشخص نیست که دوره زمانی برداشت داده‌های مربوط به فرونشست زمین در چه بازه زمانی بوده است.
بسط دادن نرخ فرونشست به کل دشت تهران غیرعلمی است
او همچنین با اشاره به نرخ فرونشست که در دشت‌های جنوب تهران حدود 25 سانتی‌متر تخمین زده شده است، تاکید کرد: در نقاطی ممکن است که پیک فرونشست در بازه زمانی مثلا یک ساله داشته باشیم، همانطور که در یک دهه گذشته سازمان زمین شناسی رقم بالاتری برای فرونشست زمین «۳۵ سانتی‌متر در سال» در کشور را اعلام کرده بود، ولی این برای یک بازه مشخص و در یک منطقه مشخص بود. شهبازی ادامه داد: بسط دادن این اعداد به کل دشت جنوب تهران یک اقدام غیرعلمی است، ولی از سوی دیگر نباید نادیده گرفته شود که فرونشست، یک پدیده خطرناک است.
مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، ایجاد فرونشست در زمین را به معنای مرگ آبخوان‌ها عنوان کرد و ادامه داد: وقتی که ذرات آبخوان‌ها بر اثر فرونشست زمین جمع و فشرده می‌شوند، دیگر قابلیت بازگشت به وضعیت اولیه را ندارند؛ از این رو فرونشست به عنوان یک مخاطره غیر قابل بازگشت محسوب می‌شود.
او با تاکید بر اینکه بر اثر فرونشست زمین ظرفیت بهره‌برداری از آبخوان از دست خواهد رفت، ادامه داد: این امر جدای از سایر مخاطراتی است که فرونشست در سطح و پی‌سازه‌ها و یا ایجاد ترک و شکاف در سازه‌ها به ویژه سازه‌هایی که طولی هستند مانند خطوط جاده‌ها و راه‌آهن، خطوط انتقال برق و گاز، نفت و یا سازه‌هایی که ترازبندی آنها باید دقیق باشد مانند پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها ایجاد می‌شود.
او با اشاره به نواحی درگیر فرونشست در یک دهه گذشته، اضافه کرد: مطالعات ما نشان می‌دهد که سطح درگیری زمین در پیرامون جنوب غرب شهر تهران با پدیده فرونشست طی یک دهه گذشته تقریبا دو تا ۳ برابر شده است.
اما مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی و محیط‌ زیست سازمان زمین‌شناسی کشور می‌گوید که اطلس فرونشست نخستین بار در اواسط دهه هشتاد منتشر شده و پس از آن در سال 95 برای دومین بار انتشار سراسری یافت. شهبازی تاکید کرد: برای سومین بار، تهیه نقشه‌های پهنه بندی با تاکید بر پهنه بندی مخاطره فرونشست، دشت‌های کشور با اولویت دشت‌های بحرانی مرتبط با این پدیده را در دستور کار داریم.
او با تاکید بر اینکه این برای سومین بار است که کشور را از لحاظ مخاطره فرونشست مورد مطالعه جامع و سراسری قرار می‌دهیم، افزود: فرونشست به عنوان یک مخاطره در کشور وجود داشته و دارد و ما همواره هشدارهای لازم را در این زمینه در دهه‌های گذشته دادیم، ولی متاسفانه بخش‌های علمی و تخصصی کشور به آن توجهی نداشته و این در حالی است که سازمان زمین‌شناسی بهترین داده‌های زمین شناسی را نسبت به بسیاری از کشورها تولید کرده و هر ساله این داده‌ها را منعکس می‎‌کنیم.
شهبازی با بیان اینکه ما نسبت به توجهی به داده‌های علمی گلایه داریم، این سوال را مطرح کرد که چرا وقتی از سوی متخصصان کشور در زمینه فرونشست زمین هشدار داده می‌شود، توجه نمی‌شود، ولی وقتی مطلبی از سوی سازمان‌های خارجی بر اساس داده‌های غیر علمی منتشر می‌شود، مورد توجه جامعه قرار می‌گیرد.
استان اصفهان بدترین استان کشور به لحاظ وقوع فرونشست
در بخش پایانی این گزارش، شهبازی استان اصفهان را بدترین استان کشور به لحاظ وقوع مخاطره فرونشست دانست و افزود: وضعیت این استان حتی از استان تهران بدتر است، ولی نباید یادمان برود که وقتی می‌گوییم شرایط بد به معنای آن نیست که سایر مناطق کشور خطری از جهت فرونشست متوجه‌شان نیست.
این پژوهشگر سازمان زمین‌شناسی، تاکید کرد: مطالعات ما نشان می‌دهد که فرونشست در همه دشت‌های کشور که دارای آب شیرین قابل برداشت هستند، وجود دارد. به عبارت دیگر ما دشتی در کشور نداریم که از فرونشست به دور باشد و پیش‌بینی ما این است که استان‌های شمالی کشور که درگیر پدیده فرونشست شده‌اند، اگر مدیریت نشود و در شرایط خشکسالی که الان با آن مواجه هستیم، منابع آب مدیریت نشود، استان‌های گیلان و مازندران که درگیری کمی با پدیده فرونشست دارند، آنها دچار آفت فرونشست می‌شوند.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *