ماهی‌هایی که از هلیل جاماندند

هفته گذشته در پی  بسته شدن دریچه های سد جیرفت، بوی تعفن و گندیدگی ناشی از تلف شدن ماهی ها و موجودات آبزی بستر رودخانه در اطراف رود پراکنده شد.

رودخانه ها عامل  ضروری و مهمی در حفظ و پایداری اکوسیستم و محیط زیست هستند. با ایجاد سدها و بندهای آبخیزداری اکوسیستم و محیط زیست  دچار  بحران شد ،برای به حداقل رساندن ضرر و بهبود شرایط  زیست محیطی  حق آبه زیست محیطی در نظر گرفته اند.

به  آب فراهم شده برای یک رودخانه یا  تالاب به  منظور حفاظت از اکوسیستم ها و منافع آنها و با هدف تامین پایداری زیستگاه‌ها و فرآیندهای اکوسیستم تعیین و تخصیص داده می شود، آب زیست محیطی اطلاق  می گردد.

 هلیل رود بعد از پیوستن رودخانه ها، سیلاب ها و روان‌آب های بسیار  در طول مسیر طولانی  با عبور از دشت های جیرفت ،کهنوج و رودبار جنوب وارد تالاب جازموریان ،یکی از بزرگترین حوضه های آبریز فلات مرکزی ایران و جنوب شرق کشور می شود. پیکر این رود بزرگ سالهای زیادی زخم خشکسالی را تحمل کرده است.

بعد از بارندگی های سال گذشته بستر خشک  هلیل دوباره جان تازه گرفت و با باز شدن دریچه های سد بزرگ جیرفت آب بر پیکر دیوانه رود جاری شد. آب جان تازه ای به موجودات آبزی بستر رودخانه داد.

اما در هفته ای که گذشت ، بوی تعفن  برخاسته از بستر هلیل  مردمان حاشیه این رود را  متوجه خود کرد، بعد از بررسی مشخص شد به دلیل بسته شدن دریچه های سد و عدم جریان آب در هلیل رود ، موجودات آبزی و ماهی های رودخانه تلف و منشا بوی ایجاد شده هستند .

ماهی های بستر هلیل رود تلف شدند

رئیس اداره حفاظت از محیط زیست جیرفت در این خصوص به پیام ما گفت بعد از بررسی کارشناسان محیط زیست مشخص شد که بوی تعفن ای که از حوزه حاشیه رود هلیل به مشام میرسد مربوط به تلف شدن ماهی های رودخانه است .

مطهره قریشی از بررسی  کارشناسان محیط زیست گفت و اینکه  بعد از بررسی مشخص شد که ازپنجشنبه با بسته شدن دریچه های سد و عدم جاری شدن آب در بستر رودخانه هلیل موجودات آبزی  از جمله ماهی ها تلف شدند.

وی با ابراز نگرانی از این موضوع ادامه داد تالاب جازموریان به عنوان منشا ریزگرد در کشور شناخته شده است و این هشداری برای منطقه محسوب می‌شود. 

قریشی به بسته شدن دریچه های آب سد در روز پنج‌شنبه هفته گذشته  اشاره کرد و با عنوان اینکه  تعداد زیادی از موجودات آبزی  در اثر این اقدام مسئولان سد تلف شدند ابراز داشت: حق آبه محیط زیستی باید به صورت مداوم رهاسازی شود نه اینکه برای یک دوره ای خاص  این کار انجام شود و اگر  این حق آبه  کامل رهاسازی نشود هیچ آبی به جازموریان نمی  رسد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست جیرفت  ،    تاخیر در رهاسازی حق آبه زیست محیطی را بدارای اثرات جبران ناپذیری بر  محیط زیست، حوزه کشاورزی و دامداری ذکر کرد.

قریشی گفت : گزارش و بازدید میدانی انجام گرفته است و این موضوع  بسته شدن دریچه های سد جیرفت و  همچنین تامین حق آبه زیست محیطی را از طریق اداره‌کل  پیگیری می‌کنیم.

جازموریان خشک شود بحران ریزگرد دچار می شویم

فرود رفعتی فعال محیط زیستی در این خصوص به پیام ما  گفت : از سال گذشته طبق صحبت های که با مسئولان آب منطقه‌ای داشتیم ،حق آبه  زیست محیطی  رهاسازی شد . این در حالی بود که  این مقدار آب به اندازه ای نبود که آب وارد تالاب جازموریان شود.

 فعال حوزه محیط زیست گفت : اگر حق آبه زیست محیطی جازموریان به طور کامل وارد بستر رودخانه نشود ،در آینده نزدیک منطقه با چالش ریزگردها و مسائل  زیست محیطی  دیگری  روبرو می شود.

رفعتی به ورود مدعی العموم  در خصوص دلایل بسته شدن دریچه های سد  اشاره کرد و گفت: حسین سلامی دادستان   شهرستان جیرفت  طی نامه ای به مدیر سد جیرفت دستور جاری شدن حق آبه  زیست محیطی را داده است.

خروجی آب از سد، سه برابر ورودی است

مدیر امور سد جیرفت  با اشاره  به بارندگی های سال گذشته  به پیام ماگفت :سال گذشته بواسطه بارندگی‌هایی که تا اواسط اردیبهشت داشتیم  توانستیم  آب را  ذخیره  کنیم و به مرور  در بستر رودخانه رهاسازی شد .

مسعود افشاری  با بیان این مطلب که پنجشنبه دریچه های سد بسته شد  و  از شنبه مجدد آب در بستر هلیل رها گردید، افزود: در ذخیره و رهاسازی  آب پشت سد باید مدیریت انجام بگیرد و هم‌اکنون  سه متر مکعب  حجم  ورودی آب  به سد است در حالی که حجم خروجی آب در حال رهاسازی ، ده متر مکعب  بر ثانیه  است .

مدیر سد جیرفت به پیش بینی های انجام گرفته  سال آبی آینده  اشاره کرد و گفت :سال آبی آینده از لحاظ بارندگی چندان خوب پیش بینی نشده است ، همین موضوع  می طلبند   که به نوعی برنامه ریزی انجام بگیرد ،تا در رویارویی با خشکسالی کمترین آسیب وارد شود.

افشاری خاطر نشان کرد خروجی کنونی سد جیرفت  ۳برابر ورودی آن  هست  و برای جلوگیری از  بحران و رویارویی با خشکسالی باید از مهر ماه به بعد این خروجی کاهش یابد .

وی در صحبت های خود به بخشنامه وزارت نیرو در سال ۸۹ اشاره کرد که طبق آن در فصل پاییز  حقابه ای صرفا برای محیط زیست در نظر گرفته نشده است .

کلانتری ،رئیس سازمان محیط زیست از تفاهم این سازمان با وزارت نیرو در مورد  نود درصد تالاب ها تا آخر سال خبر داده است . طبق این تفاهم نامه وزارت نیرو  موظف می‌شود حق آبه  تالاب‌ها را بدهد.

 در مورد حق آبه تالاب جازموریان  به نقل از کلانتری آمده است که به دلیل سد هایی که  زده شده است  مشکل موجود  با وزارت نیرو  به جای خود باقیست .

نکته قابل تامل اینکه ، تالاب جازموریان در  پرانتز وزارت نیرو در رابطه با تامین حق آبه زیست محیطی قرار دارد. گرفتن حق آبه محیط زیستی و  طرح انتقال آب از  سرشاخه های هلیل رود  از نگرانی های فعالان محیط زیستی  منطقه جنوب کرمان است. در کنار این فعالان تنها ارگان دولتی ،اداره حفاظت از محیط زیست قرار دارد . ولی از آنجا که  این نهاد دولتی هیچ ضمانت اجرایی  برای خواسته های خود ندارد و دستش از بودجه  و اعمال قانون کوتاه است فقط می تواند ابراز نگرانی کند .