سازمان محیط زیست پیگیر ماجرای مالچ‌پاشی خوزستان است

معاون سازمان محیط زیست می‌گوید ماجرای تلف شدن تعدادی از گونه‌های حیات وحش خوزستان در اثر مالچ‌پاشی در حال پیگیری است.

به دنبال انتشار تصاویری دلخراش از تلفات تعدادی از گونه‌های حیات وحش بر اثر مالچ‌پاشی در منطقه‌ای در بُستان استان خوزستان، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه به‌طور جدی پیگیر این ماجرا هستیم، گفت: قرار شده ستاد ملی مقابله با گرد و غبار ضمن بازدید از محل، گزارشی جامع در مورد این ماجرا ارائه دهد.

هفته گذشته یک گزارش تصویری در یکی از خبرگزاری‌های داخلی منتشر شد که نشان می‌داد بر اثر مالچ‌پاشی تعدادی از گونه‌های حیات وحش از جمله خزندگان و پرندگان تلف شده‌اند و این منطقه به گورستانی سیاه برای حیات وحش بدل شده است. مسعود تجریشی در پاسخ به پرسشی در مورد صحت و سقم این خبر، با اشاره به اینکه ممکن است عکس‌های منتشر شده صحت داشته باشد و این موضوع از سوی معاونت انسانی در دست بررسی است، به خبرنگار ایسنا گفته است قرار شده مدیر ستاد ملی مقابله با گرد و غبار ضمن بازدید از منطقه، گزارشی در مورد این موضوع ارائه دهند البته دستگاه‌های نظارتی هم پیگیر این ماجرا هستند. وی با تاکید بر اینکه مالچ‌پاشی تنها باید در نقاطی که شن روان وجود دارد انجام شود، عنوان می کند: در شرایط حاضر شن روان در مناطق محدودی از کشور وجود دارد. برای مثال بر اساس گزارش‌های سال گذشته، در خوزستان تنها در منطقه‌ای حدود ۴۰۰۰ هکتاری سوسنگرد شن روان وجود دارد که ضمن رعایت اصول کارشناسی، می‌توان برای کنترل غبارخیزی در مناطق محدود از مالچ استفاده کرد. معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه گاهی متاسفانه روش مالچ‌پاشی به‌صورت اصولی اجرا نمی‌شود، می‌افزاید: نباید به دلیل انبوه مالچ تولیدی در کشور و قیمت ارزان آن، نهادها به سمت استفاده از آن برای کنترل گرد و غبار حرکت کنند. این روال اصلاً به صلاح نیست. به ستاد مقابله با گرد و غبار هم تاکید کرده‌ام که در سال جاری برای بودجه‌هایی که قرار است برای مالچ‌پاشی صرف شود، نهایت نظارت اعمال شود. به گفته تجریشی مالچ در دنیا به عنوان یک کالای گران‌قیمت محسوب می‌شود و اگر برای استفاده از آن برنامه‌ریزی اصولی داشته باشیم می‌تواند ارزش اقتصادی بالایی داشته باشد.

به گزارش ایسنا، اتفاقی که بستان خوزستان رخ داده و باعث تلفات تعدادی گونه‌های جانوری شده است، تازگی ندارد و مسبوق به سابقه است. پیش از این تصاویر و ویدئوهایی از مالچ‌پاشی در برخی مناطق استان خوزستان منتشر شده بود که نشان می‌داد مالچ‌پاشی در مناطقی دارای پوشش گیاهی در حال انجام است. همین موضوع هم مدتی پیش واکنش معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست را برانگیخت و حمید ظهرابی خواستار بررسی این تصاویر و محل‌های مالچ‌پاشی شد و تاکید کرد که عملیات مالچ پاشی با هدف مقابله با گرد و غبار صرفاً باید کانون‌های اصلی گرد و غبار و در مناطق فاقد پوشش گیاهی طبیعی انجام شود. به همین دلیل از مسئولان سازمان جنگل‌ها و مراتع درخواست شده که نظارت لازم را در انتخاب مکان‌های اجرای عملیات مقابله با گرد و غبار انجام دهند. 

ظهرابی گفته بود: اخیراً گزارش‌های زیادی درباره نحوه مالچ پاشی در استان خوزستان به دست ما رسیده که حکایت از کم دقتی در این عملیات بویژه در انتخاب محل‌های تثبیت چشمه‌های گرد و غبار علیرغم تمام حساسیت‌های سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور دارد. بر اساس این گزارش‌ها، برخی شن‌زارها که زیستگاه‌های گونه‌های جانوری بوده که فاصله زیادی با سکونتگاه‌های انسانی و زمین‌های کشاورزی دارند، مالچ‌پاشی شده‌اند و از طرفی برخی مناطق دیگر که به‌طور طبیعی شن‌زار هستند و دارای پوشش‌گیاهی مناسبی بوده‌اند و محل تولید گرد و غبار محسوب نمی‌شوند نیز تحت عملیات مالچ‌پاشی قرار گرفته‌اند که به نظر می‌رسد نیازی به اجرای عملیات تثبیت ندارند. لذا ضرورت دارد سازمان جنگل‌ها و مراتع موضوع را بررسی و اصلاح کنند.

گفتنی است به هر ماده طبیعی و مصنوعی که بتواند یک پوشش محافظ در مقابل باد و آب روی سطح خاک ایجاد کند «مالچ» گفته می‌شود که بر فرسایش‌پذیری خاک تاثیرگذار است. حدود ۵۰ سال است که استفاده از مالچ‌های نفتی به منظور تثبیت ماسه‌های روان در کشور مورد نظر سازمان جنگل‌ها است.

مالچ پاشی توأم با نهال‌کاری است

بهمن ماه 97  بود که معاون منابع طبیعی خوزستان  اعلام کرد از سال ۴۷ یعنی نزدیک به نیم‌قرن عملیات بیابان‌زدایی در خوزستان آغاز و اولین اقدام نیز با استفاده از مالچ نفتی بوده که در الباجی و بروایه کیلومتر ۲۵ جاده اهواز – اندیمشک شروع شد و مالچ پاشی توأم با نهال‌کاری و قلمه کاری انجام دادند. به گزارش مهر، عبدالرضا دانایی با اشاره به اینکه اگر مالچ آسیبی داشت اصلاً درخت رشد نمی‌کرد، می افزاید: از ابتدا تابه‌حال ۱۲۷ هکتار مالچ پاشی در خوزستان انجام و امسال هم ۱۱ هزار هکتار مالچ پاشی توأم با نهال‌کاری در حال اجرا است. وی با اشاره به اینکه مالچ پاشی روی تپه‌هایی که دیگر راهی برای تثبیت فوری آن‌ها نیست انجام می‌شود، گفه بود با مالچ می‌توانیم روستا، جاده، باغ، مزرعه و منابع آب را حفظ کنیم و چون بارندگی هم طی این روزها مناسب بوده ما هم بعد از اولین بارندگی مالچ پاشی را شروع و حدود ۲۰ روز بعد هم نهال‌کاری را انجام می‌دهیم چراکه بعد از اولین بارندگی رطوبت خوبی ایجاد می‌شود. در آن زمان معاون منابع طبیعی خوزستان با اشاره به اینکه مالچ پاشی توأم با نهال‌کاری است، اضافه می‌کند: با اجرای پروژه مالچ پاشی بخش زیادی از کانون‌های فرسایش بادی (بیشتر در نقاط مسکونی، جاده‌ها، باغات و زمین‌های زراعی) که تحت ماسه‌های روان هستند را تثبیت کردیم.

ایران حرف اول در بیابان‌زدایی را می‌زند

به گزارش مهر، یکی از بازنشستگان سازمان جنگل‌ها که قبل از انقلاب بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیلی در اداره مالچ پاشی مشغول به کار شده و بیش از ۳۰ سال سابقه در این زمینه دارد، معتقد است در طول تمام سال‌های کاری خود نه شاهد بیماری و یا آسیب در میان فعالان این حوزه بوده و نه تخریب محیط‌زیست بلکه بعد از مالچ پاشی، فضاهای سبز خوبی ازجمله جنگل گمبوعه اهواز ایجاد شده است. محمدرضا گنجی می‌افزاید: شروع کار من در سازمان جنگل‌ها در دفتر امور مالچ‌های نفتی سازمان جنگل‌ها بود؛ بعد از سازمان جنگل‌ها مدتی هم مدیرکل تثبیت شن و بیابان‌زدایی کشور بودم و کارم در خصوص این مسائل عجین شده است.