‌واردات آرتمیا با احیای دریاچه ارومیه به صفر می‌رسد

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور می‌گوید اگر وضعیت دریاچه ارومیه به تراز اکولوژیک خود برسد، تمام نیاز کشور به آرتمیا تامین می‌شود

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور اعلام کرد اگر وضعیت دریاچه ارومیه بهبود یابد و به تراز اکولوژیک خود برسد، تمام نیاز کشور به آرتمیا که تنها موجود زنده این پهنه آبی است تامین می‌شود.

به گفته علی‌ نکویی‌فرد صنعت شیلات کشور نیازمند سالانه 70 تن آرتمیاست که برای واردات هر کیلوگرم از این محصول آبزی‌، 80 تا 100 دلار هزینه می‌شود. این در حالی است که به گفته رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور  با بهبود وضعیت دریاچه ارومیه و با تایید سازمان حافظت محیط زیست امکان برداشت آرتمیا از این پهنه وجود خواهد داشت.

آن‌طور که نکویی‌فرد به ایرنا گفته، بر اساس پیش‌بینی‌ها نیاز کشور به تخم آرتمیا در سال جاری به ۷۱ تن می‌رسد و تا دو سال آینده باید حدود ۲۶۰ تن سیست یا تخم آرتمیا در اختیار داشته باشیم. به گفته نکویی‌فرد یک واحد حدود ۲۰۰ هکتاری در کرمان و یک واحد ۱۰ هکتاری در منطقه فسندوز میاندوآب در بخش تولید و پرورش آرتمیا فعالیت دارد.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور می‌افزاید: در هر هکتار استخر خاکی پرورش آرتمیا پنج تن ذی توده آرتمیا و ۱۰۰ کیلو سیست آرتمیا تولید می شود. نکویی‌فرد با اشاره به اینکه شناسایی ظرفیت‌های پرورش آرتمیا در کشور از اهداف این مرکز است، عنوان می کند به دنبال شناسایی مناطقی هستیم که ظرفیت پرورش آرتمیا را با آب های نامتعارف را داشته باشد. وی تاکید می‌کند برای سرمایه‌گذاری در این بخش باید آب مورد نیاز این صنعت به صورت دائمی و مطمئن تامین شود و در این صورت می توان با تولید، نیاز کشور به آرتمیا را تامین کرد.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با اشاره به اینکه راه اندازی مزرعه ۲۰۰ هکتاری پرورش آرتمیا در شهرستان میاندوآب در حال پیگیری است، می‌افزاید: این مزرعه در اختیار پرورش ماهیان گرم آبی بود و در صورت تامین آب مورد نیاز پرورش آرتمیا در آن انجام می شود. به گفته وی آرتمیای دریاچه ارومیه با نام اورمیانا جزو هشت گونه شناسایی‌شده در دنیاست که یکی گونه‌های منحصر به فرد به شمار می‌رود.

نکویی فرد تاکید می‌کند آرتمیا میزان بالای شوری را تحمل می‌کند چراکه  این موجود خوراک آبزیان بوده و در بخش غذای لارو آبزیان بی‌رقیب است.

به گفته وی این ماده غذایی باعث افزایش ایمنی و بقای لارو آبزیان می شود و خصوصاً در بخش غذای میگو جایگزینی ندارد. رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور در ادامه می‌گوید هدف ما تولید آرتمیا در کشور و بی‌نیازی از واردات این محصول است. گفتنی است آرتمیا با نام علمی (Artemia) جانداری است سخت‌پوست که در آب‌های شور زندگی می‌کند، پیش از این دریاچه ارومیه یکی از غنی‌ترین منابع آرتمیا در جهان شمرده می‌شد؛ آرتمیا در صنایع پرورش میگو و ماهی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سالانه بیش از ۲ هزار تن سیست آرتمیا در دنیا معامله می‌شود؛ به خصوص از خود آرتمیا یا سیست آن در تغذیه مراحل نوزادی ماهیان، سخت پوستان و نرم‌تنان سود می‌برند؛ طبق گزارش ها، قیمت هر کیلو آرتمیا در بازارهای جهانی با توجه به کیفیت آن حدود ۵۰ تا ۱۳۰ دلار است.

اجرای پروژه پرورش آرتمیا

18 دی‌ماه 97 بود که با پیگیری های استاندار آذربایجان غربی و دانشگاه ارومیه، ستاد احیای دریاچه ارومیه با تخصیص آب مورد نیاز برای اجرای پروژه پرورش آرتمیا در 200 هکتار از اراضی دشت فسندوز میاندوآب موافقت کرد. به گزارش ایسنا و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی استانداری در دیدار محمدمهدی شهریاری استاندار آذربایجان غربی و عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست و دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه که در محل سازمان حفاظت محیط زیست در تهران انجام شد، درخواست دانشگاه ارومیه مبنی بر تخصیص آب برای اجرای پروژه پرورش آرتمیا در 200 هکتار از اراضی دشت فسندوز میاندوآب از سوی مقام عالی استان مطرح شد که مورد موافقت ستاد احیای دریاچه ارومیه قرار گرفت.

 پرورش آرتمیا در استخرها و زه آب ها روشی جایگزین برای احیای آرتمیای دریاچه ارومیه است که در استان و برخی از مناطق کشور موفقیت آمیز بوده است. موافقت با تخصیص آب برای اجرای این طرح در حالی انجام گرفت که چندی قبل‌تر رئیس پژوهشکده آرتمیای کشور اعلام کرده بود دریاچه ارومیه آرتمیای زنده ندارد. در آن زمان علی نکویی فرد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه ماهانه دو نوبت از آب دریاچه نمونه برداری می‌شود، گفته بود در نمونه برداری نیمه دوم تیر ماه از دو ایستگاه آق گنبد و زنبیل شوری آب دریاچه ارومیه بیش از 330 گرم در هر لیتر است و در حالت اشباع قرار دارد که به دلیل این وضعیت تعداد آرتمیای زنده و بالغ در هر لیتر از آب دریاچه صفر است. وی در خصوص تعداد سیست های موجود در دو ایستگاه آق گنبد و زنبیل نیز گفته بود تعداد سیست های ایستگاه زنبیل در نیمه دوم تیرماه 0.65 عدد در لیتر و در ایستگاه آق گنبد 0.1 عدد در لیتر است که نسبت به نمونه‌های خرداد، این دو ایستگاه کاهش چشم گیری داشته است. رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور در دی ماه سال گذشته با بیان اینکه راه‌اندازی بانک سیست کشور نیازمند تامین اعتبار برای انجام کارهای عملیاتی است، عنوان می‌کند: 50 درصد از فرآیندهای احداث بانک در محل موسسه تحقیقات و پژوهش آرتمیای کشور انجام شده است و با تکمیل نمونه برداری‌ها از مناطقی در سطح کشور که جدیدا آرتمیا در آنها مشاهده شده است و نیز با شناسنامه دار کردن و کد گذاری نمونه‌ها امیدواریم این بانک تا پایان سال 97 راه‌اندازی شود. وی در خصوص بانک ژن آرتمیا نیز گفته بود در صورت تامین مالی طرح در سال 98 می‌توان شاهد راه‌اندازی این طرح نیز باشیم که بتوانیم گام های موثری در احیا و پرورش آرتمیای دریاچه ارومیه برداشته باشیم. رئیس مرکز تحقیقات و مطالعات آرتمیای کشور همچنین در خصوص طرح‌های تحقیقاتی مرکز تحقیقات و مطالعات آرتمیای کشور بیان کرده بود طرح پایش دریاچه ارومیه، ارزیابی ذخایر شاه میگوی سد ارس، طرح توسعه و ترویج پرورش آرتمیا برای فراهم سازی بستر سرمایه گذاری در مناطق مستعد و اجرای 5 طرح تحقیقاتی در خصوص پتانسیل‌های منابع ابی پشت سدهای استان در جهت پرورش آبزیان مختلف از جمله پروژه‌های در دست اجرای این مرکز است.

اهمیت اقتصادی آرتمیا

آرتمیا به عنوان غذا در مزارع پرورش ماهی و میگو استفاده می شود. غذاهای مصنوعی با تنوع فراوان که برای تغذیه آبزیان مختلف به کار می روند به تنهایی قادر به تأمین نیاز مندیهای غذایی آبزیان پرورشی نیستند، در حالیکه استفاده از غذای زنده بویژه آرتمیا در تغذیه آبزیان پرورشی ماهیان تزئینی به دلایل زیر اهمیت فراوانی دارد: ماهیان زینتی گرایش به غذاهایی دارند که در محیط طبیعی آنها یافت می شوند و برخی از آنها مانند ماهیان آکوآریومی تخم گذار فقط از غذاهای زنده و طبیعی استفاده می کنند.