پراکنده هایی درباره کتاب

یک- هر ساله نمایشگاه های کتاب در جای جای ایران دایر می شود. نمایشگاه هایی که حتی افراد کتاب نخوان را نیز به خود جذب می کند. ناشران و کتاب فروش های مختلف از سراسر کشور برای مدت یک هفته در گوشه ای از شهری ساکن می شوند. کتاب های رنگ وارنگ با گرافیک های چشمگیر غرفه های کتاب فروشی را زیبا و زیباتر می کند. مراسم های نوینی مانند رونمایی از کتاب و جشن امضا و… نیز به گرمای فضای نمایشگاه کمک می کند. برای یک هفته قرار و مدارهای فرهنگ دوستان به نمایشگاه منتقل می شود. قدم زدن در در راهروهای نمایشگاهی که بوی کتاب گرفته، بسیار دلنشین است. از سر و ته برخی از کلاس های مدارس هم زده می شود و دانش آموزان، مینی بوس مینی بوس به نمایشگاه می روند. تریبون های رسمی و صفحات روزنامه ها نیز در این روزها پر است از تعریف و تمجید از یار مهربان و این که کتاب خوب است و کتاب خیلی خوب است. بسیاری می آیند. می بینند. می خرند و نمی خرند و می روند. بعد از یک هفته بساط کتاب فروشی جمع می شود. آن گاه مسوولان فرهنگی می مانند با آمارهایی که باید تنظیم و به عنوان گزارش عملکرد! به رسانه اعلام می کنند. این قصه تکراری هر ساله نمایشگاه کتاب است. نمایشگاه کتاب کرمان نیز همین داستان را دارد. نمایشگاه کتاب دومین سال برگزاری خود را در محل جدید تجربه می کند. نمایشگاهی در نزدیکی شهر باغین.
دو- برخی می گویند فاصله زیاد است و از رفتن به نمایشگاه منصرف می شوند. یک زن کارمند می گوید:«هنوز به نمایشگاه کتاب نرفته ام. ساعت سه بعد از ظهر سر کار هستم. تا بخواهم به نمایشگاه بروم، شب می شود.»
اما اتوبوس هایی برای آمد و شد بازدید کنندگان در نظر گرفته شده است و بعد مسافت و تاریکی شب نمی تواند اخلالی در بازدید از نمایشگاه ایجاد کند.
یوسف علیخانی، مدیر نشر آموت می گوید:«به نظر من محل جدید بهتر از مصلی و… است. زیرا تنها کسانی این همه راه را می آیند که به کتاب علاقه مند باشند و سیاهی لشکر و شلوغی بی دلیل وجود ندارد.»
آماری که«موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران» می دهد، حکایت گر چیز دیگری است. در سال 1393 تعداد بازدیدکنندگان 310 هزار نفر بوده؛ اما سال 1394 که نمایشگاه به محل جدید منتقل شده است،آمار، 400 هزار نفر را نشان می دهد. سال 1393 مبلغ فروش کتاب 1 میلیارد و 150 هزار تومان بوده است. سال 1394 این رقم به 1 میلیارد و 100 میلیون تومان تنزل یافته است.
اگر رقم بازدید کننده را واقعی بدانیم باید این گونه نتیجه بگیریم که سیاهی لشکرها در سال 94 بیش تر بوده اند.
سه- «نمایشگاه کتاب یک شور فرهنگی در شهرها ایجاد می کند.» این نظر بسیاری از طرفداران برگزاری نمایشگاه است. بسیاری صبر می کنند تا نمایشگاه باز شود و کتاب های مورد نیاز خود را از آن جا تهیه کنند. بسیاری از بازدیدکنندگان، کتاب هایی را که از نمایشگاه خریداری می کنند، مطالعه نمی کنند.
اما برخی کتاب فروش ها هیچ کدام از جملات بالا را نشانه مثبتی برای دنیای فرهنگ نمی دانند. سعیدی، مدیر کتاب فروشی فرهنگ می گوید:«کتاب فروش حق بزرگی بر گردن فرهنگ جامعه دارد. کتاب فروش سرمایه خود را در طول سال به کتاب اختصاص می دهد اما متأسفانه با برپایی یک نمایشگاه همه با قرار گرفتن در یک جو کاذب به نمایشگاه می روند و کتاب فروش می ماند و مغازه ای خلوت. این که هیچ کس به ما مراجعه نکند تا نمایشگاهی برگزار شود و کتاب هایش را از آن جا بخرد اصلا شیوه منصفانه ای نیست. نمایشگاه باید جایی برای دیدار ناشر و نویسند و کتاب فروش باشد تا طی این دیدارها با کمک هم به چرخه عرضه کتاب کمک کنند نه این که نمایشگاه به رقیبی برای کتاب فروشی ها تبدیل شود.» وی با استقبال از طرح های بهاره و تابستانه و پاییزه این طرح ها را از جمله طرح های مناسب و موفق وزارت ارشاد بر می شمرد.
چهار- …