امروز در تاریخ

نوشیروان کیهانی زاده
درگذشت «شهربراز»
اسپهبد نامدار ایران
نهم ژوئن سال 630 میلادی اسپهبد شهربراز (شهروراز) ژنرال مشهور ایرانی و فاتح مصر در شهر تیسفون کشته شد. وی پس از مرگ مرموز (احیانا قتل) اردشیر سوم شاه 9 ساله ایران عملا به مدت 44 روز امور سلطنت ایران را به دست گرفته بود تا امپراتوری ایران را از خطر اضمحلال برهاند. این ژنرال بود که اورشلیم و دمشق را از روم شرقی پس گرفته، صلیبی را که مسیح بر آن مصلوب شده بود به تیسفون (مدائن) منتقل کرده، مصر را متصرف شده و در اسکندریه، پادگان ایرانی را ساخته و مقام اداری گمارده بود. محبوبیت این ژنرال در جامعه ایران آن زمان باعث تحریک احساس بخل و حسد خسرو پرویز (شاه وقت) نسبت به او شده بود و نقشه برکناری، تبعید و حتی قتلش را کشیده بود که این خبر در جریان جنگ ایران با ارتش هراکلیوس امپراتور روم شرقی به گوش او رسید و وی را سست کرد و بعدا تا پایان کار خسرو پرویز عملا خود را منزوی ساخته بود.

پیمان فینکِن اشتاین
نهم ژوئن 1807 و در اجرای پیمان امضاء شده در چهارم ماه می آن سال در کاخ فینکِن اشتاین واقع در پروس میان فرانسه و ایران معروف به «فرانکو ـ پرژین الیانس»، ژنرال کلود ماتیو (کُنت گاردان) با پیام ویژه مورخ سی ام ماه 1807 ناپلئون عازم تهران شد ـ پیمانی که بیش از پیش، ایران را به میدان رقابت های استعماری و دشمنی های قدرت های اروپایی بایکدیگر کشانید؛ کوچکتر شد و آسیب فراوان دید. طبق این پیمان، ناپلئون بناپارت تمامیت ایران را برسمیت شناخت و منطقه قفقاز جنوبی و شرقی ازجمله گرجستان را [که در آن زمان، روسیه به تفلیس و باکو نیرو فرستاده بود] بخشی از قلمرو ایران اعلام کرد و قول داد که به ایران کمک کند تا روسیه را از قلمرو تاریخی خود براند، اسلحه و مستشار نظامی و کارشناس به ایران بفرستد. درعوض، ایران متعهد شد که با دولت لندن دوستی نداشته باشد و به فرانسه کمک کند تا هندوستان را از چنگ انگلستان خارج سازد و برای رسیدن به این هدف با سران قبایل پشتون (افغانهای ساکن جنوب شرقی و مشرق افغانستان امروز، پاکستان شمال غربی و غرب و منطقه کویته) به تفاهم برسد که در مساعی مربوط به برچیدن استعمار لندن در هندوستان همکاری کنند. این پیمان، دولت لندن را دچار وحشت کرده بود. ناپلئون قبلا در لشکرکشی به مصر، 15 هزار نظامی به سوئز (بندر شمالی دریای سرخ) فرستاده بود تا به هندوستان بروند و به تیپو صاحب (حکمران مستقل بخشی از هند) که با انگلیسی ها می جنگید کمک کنند. با صلح تیلیست (آشتی ناپلئون با تزار روسیه در جولای 1807 و در جریان جنگ 1813 ـ 1804 ایران و روسیه)، بخش اصلی پیمان فینکن اشتاین کان کم یکن شد، ژنرال گاردان و مستشاران نظامی فرانسه ایران را ترک کردند و زمینه از سرگیری فعالیت های دولت لندن در تهران هموار شد که منجر به امضای معاهده 12 مارچ 1809 ایران و انگلستان گردید که بموجب آن دولت ایران پذیرفت که به جنگ با روسیه ادامه دهد و با فرانسه (دولت ناپلئون) و دولت های متخاصم انگلستان روابط دیپلماتیک عادی نداشته باشد.

نطق تاریخی دکتر مصدق
در دادگاه لاهه
19 خرداد سال 1331 (9 ژوئن 1952) روزی است که دکتر محمد مصدق رئیس دولت وقت در دادگاه جهانی لاهه نطق تاریخی خودرا در دفاع ازایرانیان ایراد کرد و وجدان جهانیان را متوجه نقض حقوق ملل ضعیف ساخت. دکتر مصدق پس از ایراد نطق طولانی خود، دفاع قضایی از حقوق ایران در برابر شکایت انگلستان را به پروفسور رولن Rolin ــ حقوقدان بلژیکی که به وکالت از ایران انتخاب شده بود سپرد. دکتر مصدق بعدا در یک مصاحبه مطبوعاتی در پاسخ به پرسش یک روزنامه نگار درباره میزان امید او به سازمانهای بین المللی از جمله دادگاه لاهه، خواستار اصلاح منشور ملل و واگذاری تصمیم گیری ها، از شورای امنیت به مجمع عمومی سازمان ملل شد و گفت که سازمان ملل باید تنها «دمکراسی» ها را به عضویت بپذیرد نه هر دولت را.

درگذشت چارلز دیکنز
«چارلز دیکنز» نویسنده و روزنامه نگار انگلیسی نهم ژوئن سال 1870 در 58 سالگی درگذشت و 15 داستان طولانی و دهها داستان کوتاه از خود به یادگار گذارد.