میرآب

پیام ما
شغل هایی که در قدیم وجود داشته اند و اتفاقاً جزو مهمترین شغل های زمان خود بوده اند. در حالی که امروزه جز نامی از آن ها در کتاب ها و سایت ها مختلف دیده نمی شود. شاید مردم امروز نام «میراب» را هم نشنیده باشند و ندانند که کار او چه بوده؛ اما هنوز هم نسل های قدیم که دهه پنجاه زندگی خود را می گذرانند اهمیت این شغل را در روزگاران گذشته می دانند.
متن زیر به شرح مختصری از تعریف میرآب و چگونگی انجام وظیفه اوست؛
میر آب یعنی امیر آب یا رئیس آب در واقع میر آب مدیر و محاسبه گر زمان و ساعت آبی و تقسیم گر عادلانه و تعیین زمان تحویل دادن آب قنات به افراد بوده است. شغل میرآب ممکن است به طور وراثتی باشد و یا انتخابی اما از آنجا که حساب و کتاب و دانستن زمان سهام کار ساده ای نبوده است میرآب به طور دایمی به این شغل ادامه می داده است ولی دستمزد وی را سهامداران قنات در پایان سال و یا نوروز تعیین می کرده اند.
آبیار و تقسیم‌کننده را میرآب می‌گفتند. میرآب در خانه‌فنجان (محلی که تقسیم آب صورت می‌گرفته) می‌نشست و بنابر ابزاری(دیگ وفنجان) که در اختیار داشت، آب کشاورزی را تقسیم می‌کرده و دستمزد خودش را هم از سهم آب قنات بر می داشت. از ابتدای کشف قنات، تعیین زمان و تقسیم عادلانه آب بین سهامداران توسط میرآب و با ابزار ساعت آبی یا فنجان انجام می‌شده است. ساعت آبی از کاسه یا فنجان (دقیقه‌شمار)، دیگ پر از آب، سنگ‌های کوچک یا تشله، محاسبه‌گر انسانی یا میرآب و محل استقرار که به آن خانه ‌فنجان می‌گفتند و میراب به طور دایمی در آن استقرار داشت، تشکیل می‌شده است.
فنجان یک کاسه مسی کوچک با روزنه‌ای در وسط آن است و چند درجه یا علامت عددی در بدنه داخلی آن که بر روی آب‌های یک دیگ بزرگ قرار می‌گیرد. این وسیله برای تعیین دقیق زمان استفاده از آب قنات و تقسیم عادلانه زمان توزیع سهم هریک از سهامداران اختراع شده است، اما بعدها کاربردهای دیگری پیدا کرد و برای تعیین بزرگترین روز سال، طولانی‌ترین شب و روز و تعیین اوقات شرعی در دوره اسلامی به کار برده می‌شد.