پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | چقدر آب ذخیره داریم؟

خبرگزاری تسنیم در ۳۰ مرداد ۱۴۰۲ گزارش داد که نیمی از ظرفیت سدهای کشور خالی است

چقدر آب ذخیره داریم؟

کمبود آب با شتاب گرفتن تغییراقلیم شدیدتر شده‌ است





چقدر آب ذخیره داریم؟

۸ شهریور ۱۴۰۲، ۱۱:۴۴

خبرگزاری تسنیم در ۳۰ مرداد ۱۴۰۲ گزارش داد که نیمی از ظرفیت سدهای کشور خالی است. درحال حاضر با وجود ۲۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب ذخیره‌شده در سدهای کشور، ۵۰ درصد ظرفیت مخازن سدها پُر و ۵۰ درصد این ظرفیت خالی است. از ابتدای مهرماه ۱۴۰۱ تا ۲۸ مرداد ۱۴۰۲ در مجموع ۳۸ میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب وارد سدهای ایران شده است که نسبت به ورودی ۲۹ میلیارد و ۸۸۰ میلیون مترمکعبی آب به سدها در مدت مشابه سال آبی گذشته، رشدی ۲۸ درصدی داشته است. همچنین در این مدت، به‌منظور تأمین آب شرب، کشاورزی، صنعت و مباحث محیط زیستی، ۳۲ میلیارد و ۶۷۰ میلیون مترمکعب آب از سدهای کشور رهاسازی شده است که نسبت به خروجی ۲۷ میلیارد و ۸۷۰ میلیون مترمکعبی آب در مدت مشابه سال آبی قبل از سدها، ۱۷ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

میزان ذخایر آبی سدها در روز بیست‌وهشتم مردادماه ۱۴۰۱ بالغ بر ۲۱ میلیارد و ۱۸۰ میلیون مترمکعب بود، که مقایسهٔ این رقم با حجم فعلی ذخایر آبی سدها، نشان‌دهندهٔ رشد ۱۶ درصدی در این بخش است.
کمبود آب با شتاب گرفتن تغییراقلیم شدیدتر شده‌ است. کاهش ذخایر آب زیرزمینی آسیبی جبران‌ناپذیر است. ایران در آسیب‌پذیرترین منطقه در برابر تغییراقلیم قرار دارد. با افزایش میانگین دما، طوفان‌های گردوغبار و سیل تشدید می‌شود و بیابان‌زایی، فروچاله‌ها و خاک‌های شور گسترش بیشتری پیدا می‌کند. مخازن حیاتی برای آب شرب و آبیاری بیش از 80 درصد خالی هستند. سازمان هواشناسی در 24 خرداد 1402 اعلام کرد که شاخص بارش، تبخیر و تعرق استانداردشده موسوم به SPEI در دورهٔ ۱۰ ساله نشان می‌دهد که مساحت زیادی از تمام استان‌های کشور درگیر درجات مختلف خشکسالی است. ۱۰۰ درصد مساحت استان‌های البرز، یزد و سمنان با خشکسالی مواجه‌اند و خشکسالی در ۹۷ درصد از مساحت سمنان، ۸۷.۶ درصد از مساحت البرز و ۶۷.۹ درصد از مساحت استان یزد «شدید» تا «بسیار شدید» است.
تهران از نظر درصد وسعت تحت‌تأثیر خشکسالی با ۹۹.۸۴ درصد مساحت درگیر، در رتبهٔ دوم استان‌های درگیر خشکسالی کشور قرار دارد. ۸۶ درصد از مساحت تهران با خشکسالی شدید تا بسیار شدید مواجه است. کمبود مداوم آب آشامیدنی در شهر تبریز در نیمهٔ مرداد ۱۴۰۲ منجر به اعلام دو روز تعطیلی کاری شد. کمبود آب بسیاری از مناطق تبریز را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داد، به‌طوری‌که منابع آب آشامیدنی برای دوره‌های محدودی با کاهش فشار قابل دسترسی بوده است. رئیس شرکت آب‌وفاضلاب آذربایجان‌شرقی، اعلام کرد کمبود آب در تبریز ناشی از «مصرف بی‌رویه» مؤثر از موج گرما است که منجر به افزایش ۲۰ درصدی مصرف آب و درنتیجه کاهش فشار آب و کاهش دسترسی به آب شده است. شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی اعلام کرد در نظر دارد پروژه‌ای را اجرا کند که به‌منظور استفادهٔ بهینه از آب‌های زیرزمینی، آب را از سد نهند به بالادست هدایت کند.
تغییراقلیم خشکسالی‌ها و سیل‌ها را در ایران تشدید کرده است و شدت و فراوانی آنها امنیت غذایی را تهدید می‌کند. سازمان هواشناسی کشور برآورد کرده است که 97 درصد کشور به درجات مختلف با خشکسالی مواجه است. آب‌های زیرزمینی – آب شیرین ذخیره‌شده در زیر زمین و دسترسی به آن عمدتاً از طریق چاه – همیشه نقش مهمی در ایران و کشورهای همسایهٔ خاورمیانه ایفا کرده است. کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای غرب آسیا یا ESCWA در گزارشی در سال 2020 اعلام کرد که ازآنجاکه زیرزمینی است، تحت‌تأثیر خشکسالی و گرما قرار نمی‌گیرد و منبع اصلی آب شیرین برای حداقل 10 کشور خاورمیانه است.
ازآنجاکه تغییراقلیم بر میزان بارندگی کم کشورهای خاورمیانه اثر می‌گذارد و تابستان‌های بسیار گرم، رودخانه‌ها و دریاچه‌های بیشتری را خشک می‌کند، آب‌های زیرزمینی اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. فشار رو به رشدی بر روی آب‌های زیرزمینی در منطقه وجود دارد. نحوهٔ مدیریت آب‌های زیرزمینی بستگی به نوع زمین یا سنگ‌هایی دارد که در آن ذخیره شده است. اینکه سفرهٔ آب زیرزمینی در چه ژرفایی ذخیره شده است، چگونه جریان دارد و چگونه به آب‌های سطحی مجاور مانند رودخانه‌ها و دریاچه‌ها متصل است. ضمناً بستگی به این دارد که آیا آب زیرزمینی از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود یا خیر. برخی از سفره‌های آب‌های زیرزمینی طی هزاران سال در زیر زمین جمع شده‌اند. این «آب‌های زیرزمینی فسیلی» نامیده می‌شود و دوباره پر کردن آن دشوار است و عملاً یک منبع یکبارمصرف است. این منابع آب زیرزمینی در ژرفای زیاد ‌است و به سختی تجدید می‌شوند، یا اصلاً قابل تجدید نیستند. در دهه‌های اخیر، این سفره‌ها به‌طور فزاینده‌ای مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند. حتی زمانی که منابع آب زیرزمینی تجدیدپذیر هستند، هنگام استفاده باید مراقب حفظ تعادل باشیم تا بیش از آنچه وارد می شود، آب را خارج نکنیم. اندازه‌گیری آب‌های زیرزمینی بسیار مهم، اما دشوار است. این توازن در خاورمیانه حفظ نشده است. اندازه‌گیری سطح آب زیرزمینی صرفاً به‌دلیل مکانی که در آن قرار دارد، بسیار دشوار است. میزان اندازه‌گیری آب هر کشور در منطقه، چه در سطح زمین و چه در زیر زمین، بسیار متفاوت است.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *