در منطقهٔ خاورمیانه با مسئلهٔ جنگ آب مواجهیم، پشت پرده مسئلهٔ جنگ آب، ردپای اسرائیل، آمریکا، ترکیه و در برخی موارد هند دیده میشود
پیشنهادی برای تشکیل شورای همکاری آبی کشورهای همسایه
آب مازاد بر نیاز حوضههای آبریز افغانستان که به کشورهای همسایهٔ این کشور میریزد، باعث شده است حاکمان افغانستان از آب بهعنوان یک ابزار اقتصادی و سیاسی بهره ببرند
۲۹ مرداد ۱۴۰۲، ۱۱:۵۰
در منطقهٔ خاورمیانه با مسئلهٔ جنگ آب مواجهیم، پشت پرده مسئلهٔ جنگ آب، ردپای اسرائیل، آمریکا، ترکیه و در برخی موارد هند دیده میشود. اسرائیل، فاقد منابع آب داخلی و متکی به منابع آب خارجی است و برخلاف موافقتنامه «وادی عربه» آبی به اردن نمیدهد و آب رودخانهٔ اردن را به دریاچهٔ طبریه میریزد؛ در گذشته نیز جنوب لبنان را با هدف انحراف آب رودخانهٔ «لیتانی» و انتقال آن به اسرائیل، اشغال کرد که با مقاومت مواجه شد و در سال ۲۰۰۰، مجبور به ترک خاک لبنان شد.
اسرائیلیها در زمان «سادات»، در صدد احداث کانالی منشعب از رود نیل بودند که از «زیر تنگه سوئز» بهسمت صحرای «سینا» کشیده شود، اما سادات موافقت نکرد و اکنون اسرائیلیها «اتیوپی» را وادار کردند که سد عظیمی بهنام «النهظه» احداث کنند. این مسئله باعث میشود که سهمیهٔ آب کشورهای پاییندست مانند «سودان» و «مصر» به حداقل برسد و متعاقب آن امنیت استراتژیک مصر و سودان را به مخاطره میاندازد.
آب مازاد بر نیاز حوضههای آبریز افغانستان که به کشورهای همسایهٔ این کشور میریزد، باعث شده است حاکمان افغانستان از آب بهعنوان یک ابزار اقتصادی و سیاسی بهره ببرند
هورهای خشک جنوب عراق
ترکیه بهعنوان عضو پیمان «آتلانتیک شمالی»، روی رودخانههای «دجله» و «فرات»، ۲۲ سد احداث کرده که میزان آب به پاییندست رودخانهها یعنی کشورهای سوریه و عراق را بهشدت کاهش داده است. متعاقب آن تمام هورهای جنوب عراق خشک شده و این مسئله موجب بروز طوفان گردوغبار در عراق شده که روی کیفیت هوای ایران تأثیر گذاشته است و گاه این طوفانها به مرکز ایران نیز میرسد.
با توجه به روابط نزدیک ترکیه و اسرائیل، دور از ذهن نیست که اسرائیل در این موضوع نقشآفرینی دارد. ترکیه در اقدامی جدید، در حال احداث سدی بر روی رود «ارس» است که کشاورزی دشت مغان بهعنوان انبار غلهٔ ایران را کاهش میدهد، یا از بین میبرد.
سرمایهگذاری بزرگ در افغانستان
در دوران جنگ سرد رقابت میان ابرقدرتهای بلوک شرق و غرب برای نفوذ در افغانستان، باعث انجام سرمایهگذاریهای قابلتوجهی توسط آمریکا و شوروی در افغانستان شد و بزرگترین سرمایهگذاری خارجی آبی در قرن بیستم در افغانستان صورت گرفته است.
سد کجکی با تشویق آمریکا و اسرائیل احداث شد، بهگونهای که فقط ارتش آمریکا ۵۰۰ میلیون دلار به افغانستان کمک کرد تا این سد سریعتر بر روی هیرمند احداث شود. سدهای اخیری که توسط ترکیه بر روی هیرمند احداث شده، برای تحقق رؤیای متوهمانهٔ نئوعثمانیگری صورت گرفته است. به نظر میرسد یکی از اهداف سدسازیهای افغانستان و ترکیه، مهندسی اجتماعی است. ترکیه با اجرای پروژههایی مانند «گاپ» بهدنبال ترکیسازی مناطق کردنشین جنوب ترکیه و تغییر بافت جمعیتی است. افغانستان نیز هدف مشابهای را دنبال میکند. گویا اکنون یک جنگ منطقهای بهنام «آب» داریم که کشورهای ایران، مصر، سوریه، عراق، پاکستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان قربانی این جنگ هستند، درحالیکه خودشان را برای چنین جنگی آماده نکردهاند.
افغانستان دارای پنج حوضهٔ آبریز و سرانهٔ آبی این کشور بیشتر از کشورهای پیرامونش است. تمام رودخانهها و منابع آبی افغانستان از این کشور خارج میشود، از طرفی افغانستان نسبت به کشورهای همسایهاش حکم بالادست را دارد. ۹۰ درصد مردم افغانستان در حوضههای آبریز مشترک زندگی میکنند و ۸۴ درصد کل افغانستان در حوضههایی واقع شده که با کشورهای همسایه مشترک است؛ از این بابت افغانستان با تمام کشورهای همسایه مناقشهٔ آبی دارد، اما میزان مناقشه با کشورهای مختلف شدت و ضعف دارد.
آب مازاد بر نیاز حوضههای آبریز افغانستان که به کشورهای همسایه این کشور میریزد، باعث شده است حاکمان افغانستان از آب بهعنوان یک ابزار اقتصادی و سیاسی بهره ببرند. بنابراین کنترل آبهای سطحی این کشور مهمترین اصل در سیاستگذاری آبی افغانستان بهشمار میرود.
پس از احداث سد «سلما» توسط هند، این کشور پروپوزال ۱۲ سد را بر روی رودخانهٔ کابل با برآورد هزینه ساخت حدود ۳۰ میلیارد دلار و پیشنهاد مشارکت ۲۲ میلیارد دلاری را به افغانستان داد تا با توجه به تنشهای سیاسی و نظامی میان هند و پاکستان، امنیت آبی و غذایی پاکستان را به مخاطره بیندازد.
با توجه به تعدد گروههای قومی در افغانستان، تقویت ساختارهای قومی بهویژه در میان پشتونهایی که غالباً حکومت افغانستان را در دست داشته و دارند و از طرفی با سایر گروههای قومی در تعارض بودند، باعث شده است شاهد تحقق مفهوم دولتملت نباشیم و این مسئله باعث شده است حاکمان پشتون افغانستان چه در دورهٔ جمهوریت و چه در دورهٔ طالبان مانند دوران ماقبل از خود، گسترش و پراکنش پشتونها را با هدف حفظ ایجاد موازنهٔ قدرت و حفظ تمامیت ارضی در دستورکار قرار دهند.
در میان ولایتهای غربی افغانستان، ولایت نیمروز دارای کمترین میزان جمعیت پشتون است. بنابراین، انحراف آب رودخانهٔ هیرمند توسط بند «کمالخان» و احداث کانالهای انحراف و انتقال آب «ترکو» و «قلعه افضل» بهمنظور کوچ اجباری بومیان این ولایت و احیای ۴۹ هزار هکتار از اراضی «گودزره» و اسکان ۴۹ هزار خانواده پشتون در این اراضی در راستای این سیاست رخ داده است. چالش بعدی حاکمیت پشتون در مناطق شمالی افغانستان است که در این راستا کانال قوشتپه با ظرفیت ۲۰ میلیارد مترمکعب در سال و تبدیل ۶۰۰ هزار هکتار زمین دیمی به اراضی کشاورزی در حال احداث است که در این باره رؤسای جمهوری تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان در عشقآباد گرد هم آمدند و طی بیانیه احداث کانال قوشتپه را مورد انتقاد قرار دادند.
چندی قبل عدهای از ساکنان شهرستان قوشتپه مدعی شدند که امارت اسلامی آنها را مجبور به کوچ اجباری کرده است، هر چند سخنگوی طالبان در توییتی این ادعا را رد کرد و مدعی شد که انتشار اخباری مبنیبر کوچ اجباری مردم «جوزجان» حقیقت ندارد. از طرفی توافق دولت پاکستان با طالبان افغانستان مبنیبر انتقال تعدادی از نیروهای گروه طالبان پاکستان یا تحریک طالبان پاکستان (TTP) به درون مناطق داخلی و شمال افغانستان منتشر شده است که نشان میدهد بخشی از این گروه پشتونتبار به ولایتهای شمالی با بافت قومیتی «تاجیک» و «ازبک» منتقل خواهند شد. احتمال داده شده است برخی از اراضی کشاورزی پیرامون کانال قوشتپه به این مهاجران تحویل خواهد شد، با توجه به قدرت «جبههٔ مقاومت ملی» افغانستان در شمال این کشور، تغییر بافت جمعیتی و ایجاد موازنهٔ قدرت برای افغانستان بهشدت حیاتی است.
پاکستان دربارهٔ تحرکات آبی افغانستان قاطعانه برخورد کرده است، اما در صورت کنترل آبهای رودخانهٔ کابل که سرچشمهٔ رودخانه سند محسوب میشود، چالش بزرگی برای امنیت غذایی منطقه ایجاد خواهد شد.
مناقشات آبی میان افغانستان و کشورهای همسایهاش، پیامدهای امنیتی، اقتصادی و اجتماعی بسیاری روی کشورهای همسایه داشته است. ازآنجاکه افغانستان یک کشور محصور در خشکی است و برای تأمین کالاهای اساسی و انرژی به کشورهای همسایه نیازمند است و از طرفی با تمامی این کشورها بهجز چین مناقشهٔ آبی دارد، تشکیل شورای همکاری آبی کشورهای همسایه یک اقدام استراتژیک و ضروری برای فشار بر افغانستان بهمنظور انعقاد معاهده بر روی تمامی رودخانههای فرامرزی این کشور بهشمار میرود.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
باز شدن زخم طرحهای انتقال آب
مطالب مرتبط
رئیس حوضهٔ آبریز ارس از راهاندازی بانک اطلاعاتی این رودخانه خبر داد
کیفیتسنجی آب ارس
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری:
هجمه علیه میراثفرهنگی جدی است
گردوغبار طی دو روز گذشته ۳۲۴ نفر را راهی بیمارستان کرد
آزمون و خطا در رفع گردوغبار سیستان
مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی چهارمحالوبختیاری در گفتوگو با «پیام ما»:
شهرکرد در گام اول جهانی شدن
فروچاله در قلب «مهارلو»
تبعات حذف بند ۲ الحاقیهٔ ماده ۲۹ برنامهٔ هفتم توسعه چیست؟
تهدید حقوق و درمان بازنشستگان
«پیام ما» پیامدهای توافقنامهٔ آبی دوجانبهٔ عراق و ترکیه را در گفتوگو با کارشناسان بررسی کرد
حذف ایران از معادلۀ دجله و فرات
مدیرکل میراثفرهنگی قم در گفتوگو با «پیام ما»:
طرح ساماندهی بافت تاریخی به زودی آماده میشود
بررسی وضعیت دو تالاب در شمال و غرب ایران به مناسبت روز جهانی پرندگان مهاجر
سموم کشاورزی آفت جان پرندگان
ارسال پرونده روستای اصفهک برای ثبت جهانی
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- طریقه نصب دستگیره مخفی کابینت هوایی
- چالشهای رزرو هتل در جزایر جنوب کشور
- بهترین برند چرم ایران کدام برند است؟
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید