بررسی ساختاری انواع نما
خشت‌هایی که سیمای شهرمان را می سازند

هر نمایی در نوع خود و به تنهایی ممکن است دارای مزایا و معایبی باشد. ولی این بدین معنا نیست که محدودیت یک نوع نمای خاص موجودیت و کاربرد آن را به کلی زیر سوال ببرد، بلکه بر عکس موجودیت آن را برای یک کارکرد ویژه و خاص قویتر و پررنگتر می نماید. مصالح کاربردی در ساخت نما بسیار متنوع بوده و هر کدام کارکرد خاص خود را دارند. از مصالح سنتی نظیر آجر و سنگ گرفته تا مصالح مدرنی نظیر شیشه های چند جداره و تقویت شده و حتی انواع جدید نما که حالت تعدیل شده مصالح سنتی است نظیر چوب های فرآوری شده (ترمو چوب)یا صفحات کامپوزیت آلومینیومی و … که فرآیندهای حرارتی و گرمایی برخی از محدودیت های آن را به مزیت بدل نموده است.
همان گونه که مطرح شد شناخت مزایا، محدودیت ها و کارکرد خاص هر نوع نما ضروری می نماید.
آجر
آجر از کهن ترین مصالحی است که بشر از دیرباز تاکنون جهت نماسازی از آن استفاده نموده است. مزایایی از جمله عایق بودن مناسب در برابر دماو صوت، استحکام و ماندگاری، تنوع چیدمان و رنگ هنوز هم آن را به عنوان یک گونه مطلوب از مصالح نما مطرح می نماید. البته معایبی همچون ترک خوردگی و شکستگی ناشی از تغییرات دما، شوره زدگی در صورت استفاده از آجرهای نامرغوب و البته بالا رفتن وزن ساختمان را به همراه هواهد داشت.
لازم به ذکر است که استفاده از آجر در بناهای مسکونی و به ویژه ساختمان هایی با کارکرد فرهنگی، همخوانی کاملی با فرهنگ ایرانی و ایجاد یک سیمای شهری منطبق با هویت و باورهای بومی را دارد.
چوب های فرآوری شده
چوب فرآوری شده( ترمووود ( نیز یکی دیگر از ابداعات فناوری نوین می باشد که منجر به پدید آمدن محصولی نوین گشته که طی فرآیندهای دمایی ویژه، ویژگی های منفی چوب مانند پایداری پایین، پوسیدگی، عدم یکنواختی رنگ، عدم پایداری در اندازه و سایر موارد را حذف نموده و از چوب، تعریفی دوباره ارائه کرده است. فرآیند تولید این محصول آمیزه ای از عملیات حرارتی همراه با بخار آب و گردش هوا است که در نهایت ساختار سلولی چوب تغییراتی بنیادین یافته و عاری از آنزیم ها و میکرو ارگانیزهای آسیب رسان می گردد. با استفاده از چوب در نمای ساختمان زیبایی و گرمابخشی و جاری بودن طبیعت را به ظاهر ساختمان ها می دهیم و بناهای شهری از یک ساختار بی روح و صلب به ساختاری زنده و چشم نواز تبدیل می نماییم.
قیمت بالای این گونه محصول در حال حاضر شاید تنها نقطه ضعف آن باشد که آن هم با استفاده و ترکیب با سایر مصالح نظیر انواع سنگ و آجر قابل پذیرش گشته است.
سنگ
سنگ نیز از کهن ترین مصالح مورد استفاده در نماسازی بوده و بناهای تاریخی بی نظیری در این گستره خاکی با سنگ آفریده شده اند. زیبایی برآمده از طبیعت ناب، گستردگی بی پایان طرح، رنگ، بافت، عایق بودن نسبی و ماندگاری بالا به آن امتیازی یگانه بخشیده است.
در انتخاب سنگ مناسب جهت نما بایستی بسیار دقت نمود و متناسب با شرایط اقلیمی دست به انتخاب زد. به طور نمونه در مناطق سرد و مرطوب، سنگ بایستی دارای تخلخل بسیار کم باشد تا در اثر پایین آمدن دما دچار شکست و تلاشی نشود یا در مناطقی که در حاشیه مناطق کویری یا در معرض وزش باد همراه با گرد و غبار می باشند، بایستی از سنگ هایی استفاده نمود تا در برابر سایش، پایداری بالایی را دارا باشند.
مسئله بسیار مهم دیگر نوع اتصال به بنا می باشد که در سنگ هایی که دارای تخلخل بالا می باشند ملات ماسه و سیمان به داخل سنگ نفوذ نموده و پایداری مناسبی را به همراه دارد. از طرفی برای سنگ هایی که دارای سطح صاف و صیقلی می باشند، بایستی آن ها را توسط میله های ویژه ای به نام اسکوپ به نما متصل نمود.
امروزدر ایران به ویژه تهران شاهد افزایش چشم گیر استفاده از نماهای سنگی با طرحی های برشی بسیار متنوع در کنار انواع حاشیه های، مجسمه ها و تاق های سنگی هستیم. متاسفانه در کنار استفاده درست و طراحی های زیبا، شاهد اقتباس های نه چندان هوشمندانه از معماری کلاسیک غرب و در جاهایی حتی تلفیقی بسیار مضحک هستیم، تا جایی که قدم زدن در بعضی از کوچه پس کوچه های شهرمان بالاخص در مناطق مرفه نشین هیچگونه حسی که ریشه در فرهنگ معماری غنی مان داشته باشند، در ما بر نمی انگیزد.
سرامیک
سرامیک هم یکی دیگر از ابداعات فناوری است که با پایه قراردادن فرآورده ای طبیعی همچون سنگ، محصولی نوین را تولید نموده که فاقد خصوصیات منفی سنگ از جمله وزن بسیار بالای آن می باشد. وزن این محصول تا حدود یک چهارم وزن سنگ می باشد که اخیراً با انجام عملیات حرارتی ویژه و پخت در دمای بالا، به سرامیک های پرسلانی ویژه ای جهت کاربرد در نمای ساختمان بدل گشته است. این محصول از استحکام بسیار بالا، سبکی فوق العاده، اجرای سریع، تنوع در رنگ و بافت، پایداری در برابر عوامل محیطی نظیر اشعه UV، گرد و غبار، فرسایش پایین و سایر موارد برخوردار می باشد.
موارد ذکر گفته در کنار زیبایی فوق العاده، آن را به یکی از گزینه های مهم نمای ساختمان بدل نموده است.
شیشه
شیشه همزمان با دگرگون سازی زندگی بشر و فراز آمدن دوران مدرنیسم، سطوحی گسترده از نمای شهرهای جهان را درنوردیده است. تغییر در نوع نگاه انسان از درون گرا بودن و ارتباطات محدود به برون گرا شدن و تعامل گستره انسان ها با آهن، شیشه را به عنوان شفاف ترین جنس به محبوب ترین نمای ساختمانی در دهه های اخیر بدل نموده است. دارا بودن مزایایی همچون کاستن از بار مرده ساختمان، سرعت در اجرا، تامین روشنایی محیط، گستردگی دید ساکنین، یکپارچگی نما، سهولت در پاکیزگی و تعمیر و نگهداری آسان در رشد برق آسای استفاده از این نوع نما نفش مهمی ایفا نموده است.
همپای با رشد استفاده از شیشه در ساختمان سامانه های گوناگونی با سطوح فناوری پیشرفته در استفاده از شیشه پدید آمده که شاهد رشد روز افزون آن ها هستیم. انواع نمای کرتن وال، فریم لس، اسپایدر و سامانه های گوناگون نصب از یونی تا استیک و نیمه استیک و … از آن جمله هستند.
البته شیشه در کنار مطلوبیت های نام برده، محدودیت هایی نظیر عدم پایداری، شکنندگی بالا و عدم عایق بودن حرارتی و صوتی را نیز دارد. با این وجود فناوری های نوین هر روزه در حال پدید آوردن فرآیندها و امکانات پیشرفته ای جهت رفع این گونه محدودیت ها می باشند که می توان به استفاده گسترده از فناوری های نانو، دو یا چند جداره کردن با استفاده از گازهای ویژه، سکوریت نمودن و روکش نمودن شیشه با لفافه های خارجی اشاره نمود.