چرا باید «رد پای آب» را با احتیاط در سیاستگذاری به کار گرفت؟
خطر سادهانگاری مسائل با «آب مجازی»
سادهسازی موضوعات مدیریت آب با استفاده از ابزارهایی همچون «ردپای آب» و «آب مجازی» همیشه کارا نیست و میتواند مشکلات جدیدی ایجاد کند
![خطر سادهانگاری مسائل با «آب مجازی»](https://payamema.ir/pubfiles/2023/08/unknown-8-768x576-1-jpg.webp)
۱۷ مرداد ۱۴۰۲، ۱۱:۳۰
در نگاه نخست منطقی مینماید که محصولات و کالاهایی که به آب زیادی نیاز دارند، در کشورهایی که با کمیابی آب روبهرو هستند تولید نشوند. بنابراین، اگر مصرفکنندگان، شرکتها و دولتها بدانند چه مقدار آب استفاده میشود، میتوانند دربارهٔ اینکه چه چیزی بسازند و بخرند تصمیمات درستی بگیرند. کشورهایی که در وضعیت کمیابی آب به سر میبرند، بهجای استفاده از منابع محدود خود میتوانند به واردات «آب مجازی» فکر کنند. آب مجازی آبی است که برای تولید کالا در جاهای دیگر استفاده میشود.
رد پای آب ابزاری است که پژوهشگران و فعالان محیط زیست برای سنجش میزان استفاده آب برای تولید محصولات کشاورزی و کالاهای مختلف پیشنهاد دادهاند. این ایده، مبتنیبر رد پای کربن است که میزان انتشار دیاکسید کربن فعالیتهای مختلف را اندازهگیری میکند. همانند دیاکسید کربن و دیگر گازهای گلخانهای، ایدهٔ مطرحشده این است که خانوارها، شرکتها و کشورها باید رد پای آب خود را کاهش دهند. گروههایی مانند شبکهٔ رد پای آب (Water Footprint Network)، دولتها و شرکتها را تشویق میکنند تا این رویکرد را در پیش گیرند.
خطر در این است که استفاده از رد پای آب میتواند افراد فقیر را فقیرتر و آسیبپذیرتر کند. برای نمونه، این وضعیت تقریباً در کنیا اتفاق افتاد. فعالان محیط زیست تهدید کردند که گل رُزهایی را که کنیا برای روز ولنتاین به اروپا صادر میکند، تحریم خواهند کرد. آنها معتقد بودند که تولید گل با استفاده بیش از اندازه از آب دریاچهٔ «نایواشا» (Naivasha) صورت میگیرد و به اکوسیستم آن خسارت میزند.
اما مزارع گل، بهازای هر قطره آب، بیش از هر استفادهٔ دیگر آب، درآمد بسیار بیشتری را برای گذران معیشت گلکاران تولید میکنند. در زمانی که کنیا درگیر خشونتهای سیاسی بود، افزایش بیکاری و در نتیجه، عواید مالیاتی کمتر برای فراهمساختن خدمات عمومی میتوانست تنش اجتماعی و بیثباتی را تشدید کند. در این میان گلکاران پیرامون دریاچه، نقش مهمی در جلوگیری از بدتر شدن اوضاع اجتماعی ایفا کردند.
با تحلیل آب مجازی و رد پای آب، اقتصاددانان میتوانند تشخیص دهند که کدام کشورها بهسبب استفاده کارا از منابع آب دارای مزیت نسبی در برخی محصولات هستند
به طور کلی، زارعان میدانند که کشت چه نوع محصولی با شرایط محیطی متناسب است. بنابراین، برای نمونه از برنجکاری در محیط بیابانی پرهیز میکنند، مگر اینکه دلیل خوبی برای این کار وجود داشته باشد. زارعان به غیر از آب، عوامل زیادی را در نظر میگیرند. مهمتر از همه این است که آیا بازاری برای محصولات آنها وجود خواهد داشت یا خیر؟
خطرات
با اینکه رد پای آب، معیار مهمی است و میتواند روشنگر و مفید باشد، اما میتواند به تصمیمات بد نیز بینجامد. رد پای آب میتواند برای تشویق شرکتها و کشورها به پرهیز از استفاده -و حتی ممنوعکردن- محصولات مناطقی که با استانداردهایشان مطابقت ندارند، به کار رود.
اینکه بدانید چه مقدار آب برای تولید شلوار جین نیاز است، بعید است به شما در تصمیمگیری بهتر در خرید لباس کمک کند. شکر موجود در قهوه میتواند از نیشکر دیم در آفریقای جنوبی یا برزیل باشد که هر دو تأثیر کمی بر رودخانههای محلی دارند. یا میتواند از مزارع آبی در بیابان سودان به دست آمده باشد که به شبکهای از سدها و کانالها وابسته است و جریانهای پائیندست را کاهش میدهد.
مشکل این است که برخی معتقدند فراهمآوردن ابزارهایی که نشان دهد استفاده آب در کجاها تأثیر منفی دارد، میتواند به بهبود اوضاع کمک کند. این فکر مشکلات زیادی پدید میآورد
وضعیت پیچیدهتری نیز وجود دارد. برخی کشورها، آب مجازی بیشتری را بهشکل مواد غذایی که در مناطق دیگر تولید شده است، در مقایسه با صادرات آب مجازی خود وارد میکنند. برای نمونه، کشورهای جنوب آفریقا، غلات آببر مانند برنج را از کشورهایی مانند تایلند خریداری میکنند. همچنین، محصولات کمتر آببر مانند میوه و تنباکو را به ایالات متحدهٔ آمریکا، اروپا و چین صادر میکنند که دلارهای بیشتری کسب میکنند و اشتغالزایی بیشتری دارد. اما جریان آب مجازی در تجارت کشاورزی، همیشه از کشورهای پرآب به کشورهای کمآب نیست.
برای نمونه، دو کشور آفریقای جنوبی و مالاوی نسبت به همسایگان خود بهازای هر نفر، موجودی آب کمتری دارند. رد پای آب توصیه میکند که این دو کشور باید از آب کمتری برای کشاورزی استفاده کنند، و کشورهای دیگر میتوانند غذای کافی مورد نیاز آنها را تولید کنند. بااینهمه، آفریقای جنوبی، صادرکنندهٔ آب مجازی در شکل مواد غذایی است که به دیگر کشورهای جامعهٔ توسعهٔ آفریقای جنوبی میفروشد. مالاوی، اتکای زیادی به کشاورزی دارد، زیرا مردم آن گزینههای اقتصادی کمی دارند.
ممکن است در درازمدت، تولید به کشورهای دیگر منتقل شود. بااینهمه، در حال حاضر بیشتر کشورهای جنوب آفریقا، منابع مالی، تکنولوژی، زیرساخت و نهادهای لازم را برای پرکردن این شکاف ندارند. به همین دلیل است که آفریقای جنوبی، با اینکه کمیابترین کشور از نظر آب در این منطقه بهشمار میآید، غذا را به کشورهایی صادر میکند که آب، زمین و نیروی کار بیشتری دارند.
استانداردهای متفاوت
تجارت کشاورزی برخی کشورها نشان میدهد که در واقعیت، چگونه دربارهٔ استفاده از آب تصمیمگیری میشود و چرا رد پای آب میتواند بسیار گمراهکننده باشد. اقتصاددانان اشاره میکنند که آب مجازی و رد پای آب تنها میتواند مزیت مطلق کشورها را از نظر آب آشکار سازد. به بیانی دیگر، با تحلیل آب مجازی و رد پای آب، اقتصاددانان میتوانند تشخیص دهند که کدام کشورها بهسبب استفادهٔ کارا از منابع آب دارای مزیت نسبی در برخی محصولات هستند. یعنی مزیت نسبی و هزینهٔ فرصت -یعنی آب برای چه چیز دیگری میتواند استفاده شود- تعیین میکند تولید کجا صورت میگیرد. دسترسی به سرمایه، تکنولوژی، زیرساخت و بازارها بهجای آب و زمین زیاد، عواملی هستند که تعیینکنندهٔ تجارت میان کشورها هستند.
این مسائل، مهم هستند زیرا تصمیمگیری دربارهٔ چگونگی استفاده از آب باید در کشورهای مربوطه صورت گیرد. این کار میتواند با برنامهریزی ملی و منطقهای انجام شود. همچنین از طریق تصمیمات فردی کشاورزان بزرگ و کوچک صورت میگیرد که با مشاهدهٔ فرصتهای جدید یا کمیابی آب، محصولاتی را که میکارند تغییر میدهند.
مشکل این است که برخی معتقدند فراهمآوردن ابزارهایی که نشان دهد استفاده آب در کجاها تأثیر منفی دارد، میتواند به بهبود اوضاع کمک کند. این فکر مشکلات زیادی پدید میآورد. بخشی از مشکل در این است که کشورها و مناطق مختلف، استانداردهای متفاوتی دارند. اروپاییها نمیخواهند اجازه دهند در محیط آبی خود تغییر صورت گیرد. در سوی دیگر، رهبران آفریقا خواهان افزایش هشتبرابری استفاده از آب در این قاره در چند دههٔ آینده هستند که به سرمایهگذاری گسترده در زیرساختها نیاز دارد.
در جمعبندی باید گفت ازآنجاکه تأثیر استفاده و مدیریت آب، محلی است، تصمیمگیری دربارهٔ توسعهٔ آب نباید به دست مردم کشورهای دیگر با اولویتهای متفاوت انجام شود. رد پای آب ممکن است اطلاعات جالبی فراهم سازد، اما تفسیر آنها غالباً فضا را ابهامآلود میکند. نباید شتابزده و بیحساب و کتاب از آن بهعنوان ابزاری برای تصمیمگیری استفاده کرد.
توضیح: این مقاله از وبسایتtheconversation.com نقل شده است.
پیشنهاد سردبیر
![سرمایهگذاری در معدن بازنده](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/3-16-jpg.webp)
سرمایهگذاری در معدن بازنده
مطالب مرتبط
![پایان امداد و نجات در کاشمر](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دیجیتال-9.jpg)
زلزلهٔ روز سهشنبه ۴ کشته و ۱۱۶ مصدوم برجا گذاشت
پایان امداد و نجات در کاشمر
![ریزش بخشهایی از بناهای تاریخی بعد از زلزله](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/بنای-تاریخی-کاشمر.jpg)
رئیس اداره میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی شهرستان کاشمر خبر داد
ریزش بخشهایی از بناهای تاریخی بعد از زلزله
![بحث موشهای تهران بعد از وقوع زلزله جدی است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/موش.jpg)
رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران:
بحث موشهای تهران بعد از وقوع زلزله جدی است
![تعداد قربانیان زلزله ژاپن به ۲۳۶ نفر افزایش یافت](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/62875016-jpg.webp)
تعداد قربانیان زلزله ژاپن به ۲۳۶ نفر افزایش یافت
![امیدهای گمراهکننده برای پیشبینی زلزله](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/صفحه-۶-Flickr-jpg.webp)
پاییز سال ۲۰۲۳ محققان دانشگاه تگزاس با یک الگوریتم هوش مصنوعی، ۷۰ درصد زمینلرزهها را یک هفته پیش از وقوع آنها بهدرستی پیشبینی کردند
امیدهای گمراهکننده برای پیشبینی زلزله
![تعداد جانباختگان زلزله ۷.۶ ریشتری ژاپن تاکنون ۳۰ نفر](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/4954034-jpg.webp)
تعداد جانباختگان زلزله ۷.۶ ریشتری ژاپن تاکنون ۳۰ نفر
![نرخ فرونشست ایران 5 برابر میانگین جهانی](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/3-3-jpg.webp)
نرخ فرونشست ایران 5 برابر میانگین جهانی
![شهرهای ایران لرزان در برابر زلزله](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/5-22-jpg.webp)
مرکز پژوهشهای مجلس میگوید هیچ منطقهای در کشور مقاوم نیست
شهرهای ایران لرزان در برابر زلزله
![ریسکهای زلزله در تهران](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/nJonUYj4JXSn-jpg.webp)
ریسکهای زلزله در تهران
![زمینلرزه زاهدان، تاکنون بیش از ۷۰ مصدوم داشته است](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/4464788-jpg.webp)
مدیرکل مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان:
زمینلرزه زاهدان، تاکنون بیش از ۷۰ مصدوم داشته است
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید