به یاد دکتر محمود مدبّری
سیمرغ به کوهِ قاف پیوست*
![سیمرغ به کوهِ قاف پیوست*](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/محمود-مدبری-jpg.webp)
۲۵ فروردین ۱۴۰۳، ۱۲:۰۸
هفتۀ گذشته جامعۀ دانشگاهی کشور با مرگ زودهنگام دکتر محمود مدبّری، استاد بازنشستۀ دانشگاه باهنر کرمان، در بهت و اندوه فرو رفت. اغلب دانشآموختگان رشتۀ ادبیات فارسی در کرمان، خاطرات دلچسبی از منش اخلاقی و روش تدریس دکتر مدبّری دارند و با شنیدن خبر درگذشت او، به یاد صحنههای شاهنامهخوانی او در کلاسهای درس و طنین صدای پُر صولت او افتادند که لذّت مرور و مطالعۀ شعر کهن پارسی را برای آنها دوچندان میکرد.
مدبّری، زادۀ شهر تهران در پانزدهم شهریور سال 1335 شمسی بود. علاقۀ قلبی مدبّری به دانش لغت، او را در جوانی با دکتر محمد دبیر سیاقی و دکتر سید جعفر شهیدی آشنا کرد و از سال 1356 تا 1364 زیر نظر آنها با مؤسسۀ لغتنامۀ دهخدا همکاری داشت و از این رهگذر، توشۀ علمی بسیار اندوخت و لغتپژوهی به یکی از فعالیتهای مهم علمی او تبدیل شد.
تألیف کتاب «فرهنگ لغات نثرهای فنی و مصنوع» و تصحیح فرهنگهایی چون: «تراجم الاعاجم»، «سرمۀ سلیمانی» و «عجایب اللغه» از جمله کارهای مدبّری در حوزۀ لغتپژوهی بود. تألیف «فرهنگ شاهنامه» جزو آرزوهای دیرین او بود که بعد از بازنشستگی با جدیّت آن را دنبال کرد و به گفتۀ خودش دهها هزار فیش برداشت و کار به تدوین و تألیف فیشها رسیده بود که متأسفانه با مرگ ایشان ناتمام ماند. مدبّری در متونی که تصحیح کرده، به بحث لغات و اصطلاحات آن متن اهمیت بسیار میداد. «ترجمۀ قرآن ماهان» و «دیوان نجیب گلپایگانی» گواه این سخناند.
دکتر مدبّری در زمینۀ تصحیح و احیاء متون نظم و نثر، آثار متعددی پدید آورد. «ترجمۀ قرآن ماهان»، «دیوان نجیب گلپایگانی»، «دیوان عماد فقیه کرمانی»، «غازان نامۀ منظوم» و «حملۀ حیدری» از جملۀ این آثار است. نجیبالدین گلپایگانی از قصیدهسرایان زبردستِ اواخر قرن ششم و نیمۀ اول قرن هفتم هجری بوده و در منابع از او با لقب «ملک الشعراء» و «امیر الکلام» یاد شده است. اشعار نجیب، مشحون از فواید تاریخی، زبانی و ادبی است و برخی از قصاید این شاعر تا یک قرن بعد از حیاتش، از نمونههای عالی این نوع سخن شمرده میشد و به گزیدههای شعر راه داشت. تصحیح دیوان نجیب، پایان نامۀ دکترای دکتر محمود مدبّری در دانشگاه تهران بود و در سال 1375 از آن دفاع کرد.
دکتر مدبّری، از جوانی به مبحث گردآوری اشعار پراکنده و رباعیات شاعران قدیم علاقۀ ویژهای داشت. کتاب «رباعیات منسوب به خواجه عبدالله انصاری» جزو اولین آثار منتشر شدۀ دکتر مدبّری است و کتابفروشی زوّار آن را به سال 1361 منتشر کرد. این کتاب، دربردارندۀ 217 رباعی است که از میان رسائل فارسی منسوب به خواجه عبدالله گرد آمده است.
بدون تردید کتاب «شرح احوال و آثار شاعران بی دیوان» (کرمان، 1370)، یکی از آثار ارزندۀ دکتر مدبّری است. در این کتاب، پنج هزار بیت شعر از سرودههای 215 شاعر که در سدههای سوم تا پنجم هجری میزیستهاند، فراهم آمده است. بهرغم گمنام بودن ناشر و پخش نامناسب کتاب، «شاعران بیدیوان» خیلی زود به یکی از منابع مهم شناخت کهن شعر فارسی تبدیل شد و مورد استناد پژوهشگران قرار گرفت. مدبّری آرزوی ویرایش مجدّد این اثر را در سر میپروراند.
شیح نجمالدین رازی معروف به نجم دایه (درگذشتۀ 654 ق)، یکی از مشهورترین مؤلفان آثار عرفانی است و کتاب «مرصاد العباد» او، منبعی ارزشمند در مطالعات مربوط به تاریخ تصوّف است. نجم رازی اهتمام زیادی در سرودن شعر داشت، اما تا کنون دیوانی از اشعار او به دست نیامده است. در آثار مکتوب شیخ و برخی تذکرهها و جُنگهای شعر، اشعاری به نام او دیده میشود. کتاب «اشعار شیخ نجمالدین رازی (دایه)» را انتشارات کتابخانۀ طهوری در سال 1363 منتشر کرد که در بردارندۀ 391 بیت شعر، اعم از رباعی، غزل، قصیده، قطعه و مثنوی است. این کتاب، تکلیف درسی دکتر مدبّری بود و انتشارات طهوریآن را به سفارش دکتر شفیعی کدکنی چاپ کرد. گردآوری «رباعیات جامی» و «رباعیات شاه نعمت الله ولی» از دیگر آثار دکتر مدبّری است.
دکتر مدبّری در سال 1364 از تهران به کرمان کوچید و کار تدریس در دانشگاه شهید باهنر کرمان را آغاز کرد و بعد از 32 سال تدریس و پژوهش و راهنمایی دانشجویان و برگزاری همایشهای علمی، در سال 1396 بازنشسته شد. ارتباط صمیمانهای که مدبّری با دانشجویان و اساتید و کادر آموزشی داشت، او را به یکی از محبوبترین استادان دانشگاه کرمان تبدیل کرد و حضورش، وزنۀ علمی مهمی برای دانشگاه بود.
یکی از نکات جالبی که در آثار چاپی و پژوهشی دکتر مدبّری قابل ذکر است، مشارکت در کارهای جمعی است. برخی از کتابهای مدبّری چه در حوزۀ لغتپژوهی و چه تصحیح متون نظم و نثر فارسی، با مشارکت استادانی همچون مسعود قاسمی و یحیی طالبیان صورت گرفته است. وی تا آخرین روزهای حیات، تصحیح دیوان اشعار خواجوی کرمانی را نیز با مشارکت دو تن از استادان کرمانی در دست انجام داشت که اکنون باید بدون حضور او ادامه یابد.
مدبّری بعد از بازنشستگی، کارهای بزرگی در ذهن داشت و مرگ او در سن 68 سالگی، دریغ و درد بسیاری در جان دوستداران او و علاقهمندان فرهنگ و ادب این سرزمین برجای گذاشت.
*عنوان یادداشت برگرفته از شعری است که حامد حسینخانی در سوگ روانشاد دکتر مدبّری سروده است.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
![سرمایهگذاری در معدن بازنده](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/3-16-jpg.webp)
سرمایهگذاری در معدن بازنده
مطالب مرتبط
![برنامه هفتم توسعه و تفاوت ارقام واریزی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/همسان-سازی.jpg)
برنامه هفتم توسعه و تفاوت ارقام واریزی
![مناظره دونفره قطعی نیست](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دور-دوم-انتخابات.jpg)
مفتاح خبر داد؛
مناظره دونفره قطعی نیست
![چهاردهمین دوره انتخابات به دور دوم کشیده شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دور-دوم.jpg)
چهاردهمین دوره انتخابات به دور دوم کشیده شد
![تداوم بارش باران از امروز تا پایان چهارشنبه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/رگبار-باران.jpg)
تداوم بارش باران از امروز تا پایان چهارشنبه
![توزیع۲۰۰۰ خودروی حمل زباله در روستاها از هفته آینده](https://payamema.ir/wp-content/themes/finalPayamema/assets/images/defaultWriter.png)
معاون امور دهیاریهای سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور گفت:
توزیع۲۰۰۰ خودروی حمل زباله در روستاها از هفته آینده
![وضعیت دما و بارش پایتخت تا پایان تابستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/وضعیت-دمای-تهران.jpg)
وضعیت دما و بارش پایتخت تا پایان تابستان
![تصویربرداری از آراء و انتشار آن ممنوع است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/اطلاعیه-شماره-16.jpg)
اطلاعیه شماره ۱۶ ستاد انتخابات کشور
تصویربرداری از آراء و انتشار آن ممنوع است
![حضور در انتخابات حق مردم است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/ظریف.jpg)
ظریف:
حضور در انتخابات حق مردم است
![مردم برای حضور در انتخابات هیچ تردیدی به خود راه ندهند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/رهبری-2.jpg)
رهبر انقلاب رأس ساعت ۸ صبح با حضور در حسینیه امام خمینی(ره) رأی خود را در صندوق انداختند؛
مردم برای حضور در انتخابات هیچ تردیدی به خود راه ندهند
![اصل کارت ملی یا شناسنامه برای رای دادن الزامی است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/انتخابات.jpg)
اطلاعیه شماره ۱۲ ستاد انتخابات کشور
اصل کارت ملی یا شناسنامه برای رای دادن الزامی است
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما
- حضور خوشبخت در نمایشگاه آگروفود ۱۴۰۳ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی](https://payamema.ir/pubfiles/2021/08/2-6.jpg)
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید