طمع جمع‌‌آوری عسل وحشی آتش بر جان جنگل‌های زاگرس انداخت 

طعم تلخ عسل

رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان کهگیلویه می‌گوید هفت هکتار جنگل و مرتع در دو آتش سوزی سوخته است.

آتشی که هفت هکتار از جنگل‌ها و مراتع کهگیلویه را سوزاند، به خاطر عسل وحشی و بَنه بود. رئیس اداره محیط زیست این شهرستان که اکنون در بلندی‌های کوه «پات» از درختان و زمین‌های سوخته نگهبانی می‌دهد، می‌گوید آتش را کسانی به پا کردند که برای جمع‌آوری عسل و بن و بنه به ارتفاعات آمده بودند. فصل سرما رسیده اما قصه آتش‌سوزی در زاگرس هنوز پایان نگرفته است. کوه سیلُم چاروسا و کوه پات صبح جمعه آتش گرفتند و طول کشید که با کمک نیروهای منابع طبیعی و محیط زیست و گروه‌های خودجوش مردمی، این شعله‌ها خاموش شود.

کوه شیب داشت، باد می‌آمد

آتش کوه سیلم چاروسا را سه بار خاموش کردند. شعله‌ها را ساعت 6 عصر جمعه خاموش کرده‌ بودند اما با وزش باد، آتش در بلندی‌های پر شیب سلیم دوباره گر گرفت و دست آخر دیروز در دو مرحله خاموشش کردند. هدایت‌الله آویزش، رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان کهگیلویه به «پیام ما» می‌گوید: «این آتش‌سوزی به 5 هکتار از اراضی جنگلی و مرتعی خسارت زده.  75 درصد خسارت مرتعی بوده و پوشش جنگلی سوخته هم شامل بنه و بلوط است. آتش‌سوزی کوه پات هم جمعه عصر مهار شد. آتش بزرگی نبود و بیشتر مرتع را سوزاند. اما اینطور که دیدم، 10 درخت هم سوختند.» قرار است نیروهای منابع طبیعی تا روز یکشنبه برای پایش در منطقه باشند. آویزش هم به همراه نیروهای محلی هنوز در منطقه است: «هم پوشش علفی و جنگلی زیاد است و هم ارتفاعات شیب‌دار است. مدیریت بعد از آتش‌سوزی بسیار مهم است و به پایش نیاز است. نباید بگذاریم این آتش دوباره احیا شود.» فرماندار و بخشدار هم همراه او در آماده‌باش هستند. «آتش کاملا مهار شده اما با توجه به اینکه منطقه صعب‌العبور و صخره‌ای است، تا پاسی از شب اینجا می‌مانیم تا پایش کنیم و نگذاریم دوباره گر بگیرد.»

عسل گران است و مردم فقیر

دو آتش‌سوزی در یک روز چرا برپا شد؟ رئیس اداره منابع طبیعی کهگیلویه می‌گوید: «الان فصل برداشت بَن و بَنه است و همین‌طور عسل. رو به پاییز که می‌رویم، برداشت عسل کوهی هم آغاز می‌شود. روز جمعه در منطقه پات، نزدیک 50 وسیله نقلیه دیدم که برای چیدن کله‌خُنگ (بنه) به کوه آمده بودند و آتش‌سوزی به علت بی‌احتیاطی و سهل‌انگاری همان افراد رخ داد؛ با روشن‌کردن آتشی برای دم‌کردن چای، یا با انداختن یک ته‌سیگار. به علاوه دامداری در منطقه ما کمتر شده است و تا وقتی بارش باران ادامه داشته باشد، پوشش مرتعی هم رشد خواهد داشت و خطر آتش‌سوزی به قوت خود باقی است.»

به گفته او اداره منابع طبیعی برای کاهش آتش‌سوزی‌ها، کلاس‌هایی آموزشی برای مردم محلی برگزار کرده است. در محافل، روزنامه‌ها و صداوسیما مدام درباره دلایل آتش‌سوزی و روش‌های کاهش و مهار آن حرف زده‌اند اما مشکل حل نشده، چون عسل گران است و بادام کوهی و بنه هم خیلی سخت به دست نمی‌آیند: «این یک رقابت است. وقتی می‌گویند در منطقه عسل کوهی کیلویی 700 تا 800 هزار تومان است، طبیعی است که آن را می‌خواهند. رعایت هم نمی‌کنند. یک سری کلاس برگزار کردیم و صحبت‌هایی کردیم و در فضای مجازی از وضعیت گفتیم اما مشکل به این زودی حل نمی‌شود. منطقه عشایری است و بیشتر مردم فقیرند و دو کیلو عسل زندگی‌شان را عوض می‌کند. در فصل برداشت بادام به خاطر 10 کیلو بادام به کوه می‌آیند. شهرستان کهگیلویه بادمستان‌های زیادی دارد و همین باعث می‌شود بی‌احتیاطی بشود و نتوانیم همه را کنترل کنیم.»

برداشت عسل وحشی ممنوع می‌شود

روح‌الله عزیزی، رئیس اداره محیط زیست شهرستان کهگیلویه هم به «پیام ما» می‌گوید: «این روزها گروه‌های زیادی برای جمع‌آوری عسل کوهی و بن و بنه به بلندی‌ها می‌آیند. کار به آنجا رسیده که خرید و فروش عسل به حوزه شهر هم وارد شده. افراد زیادی در این فصل بی‌توجه به عاقبت کارشان به دل طبیعت می‌زنند. آنها عسل را یا در فضای مجازی می‌فروشند، یا به دوستان و آشنایانشان در کهگیلویه و شهرهای دیگر. خریداران بسیاری هم در تهران هستند و عسل‌های کوهی تا پایتخت هم رسیده است.»

او خبر می‌دهد که سازمان حفاظت محیط زیست بنا دارد برداشت عسل وحشی را ممنوع کند. «با اینکه بعضی می‌گویند که ممنوعیت برداشت عسل، باعث گرانی آن می‌شود و برداشت بیشتر هم خواهد شد اما من فکر می‌کنم این تصمیم به نفع طبیعت است. خیلی از کسانی که مشغول این کار شده‌اند، چندان وارد نیستند و کندو را از جا می‌کنند و از بین می‌برند. این زندگی زنبورهای عسل و به دنبال آن گرده‌افشانی را به خطر می‌اندازد.»

امسال آتش در مراتع بیشتر بود

به گفته عزیزی، رئیس اداره محیط زیست کهگیلویه تنها آتش‌سوزی که امسال در مناطق تحت مدیریت اداره محیط زیست این شهرستان رخ داده ، همان آتش‌سوزی گسترده خاییز است که چندین روز ادامه داشت و 100 هکتار از مناطق حفاظت‌شده را سوزاند. آویزش، رئیس اداره منابع طبیعی هم می‌گوید آتش‌سوزی‌های امسال بیشتر در مزارع و پسماندهای زراعتی رخ داده و سهم کوهستان کمتر بوده است. «در مناطق کوهستانی کهگیلویه در سال 99، پنج مورد آتش‌‌سوزی رخ داده است. بیشتر خسارات مرتعی بوده است و در بخش پسماند مزارع که مردم پس از برداشت غلات، کاه و کلش محصولات کشاورزی‌شان را آتش می‌زنند و در حوزه کشاورزی خیلی اذیت شدیم و موارد زیاد بوده است.» خسارت آتش‌سوزی اخیر را هنوز تخمین نزده‌اند اما او می‌گوید: «می‌توان گفت که آتش‌سوزی کوه پات 2 هکتار و سیلم 5 هکتار و 85 درصد آن مرتعی بوده است.»

کیومرث کلانتری، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست هم خبر داده است که تا نیمه مهرماه سال جاری ۲۸۲ مورد حریق در ۲۷ استان کشور و در داخل مناطق چهارگانه محیط زیست به وقوع پیوسته که بیش از ۸۰ درصد آن عرصه‌های مرتعی بوده است. به گفته او 7144 هکتار از عرصه‌های مناطق حفاظت‌شده در سال جاری دچار حریق شده که بیشترین میزان آن در استان‌های کرمانشاه، فارس، بوشهر، تهران، قزوین، خوزستان و مازندران رخ داده است.