ارزیابان سوئیسی به زودی برای بررسی پرونده اساسنامه نشان جغرافیایی خرمای «پیارم» به ایران میآیند
فرزند 6 هزار ساله حاجیآباد
۱۲ شهریور ۱۴۰۱، ۰:۰۰
خرماپزان بند و بساط خود را در نخلستانهای جنوب باز کرده است تا بار 6 هزار ساله را از شاخه نخلها پایین بکشد؛ میوه بهشتیای که برای مردان و زنان این خطه حکم فرزند را دارد و چه خوب که این فرزند، در جهان شهره شود. کبکاب، زاهدی، استعمران، پیارم، ربی و مضافتی، همچون فرزندانی خلف در جایگاه میراث طبیعی به ثبت جهانی رسیدهاند و از میان آنها، پیارم قرار است الگویی برای تدوین اساسنامه این نشان جهانی هم باشد. نشان جغرافیایی پیارم بر سنت، دانش بومی و محلی و همچنین اکوسیستم خاص ناحیه جغرافیایی خود یعنی «حاجیآباد» هرمزگان تاکید دارد تا یک مالکیت عمومی برای تولیدکنندگان، در این خطه رقم بزند.
مستندهای تاریخی و باستانشناسی نشان میدهد رد نخلستانهای پیارم به 6هزار سال پیش میرسد و این گونه هم مانند 400 گونه دیگر نخل در ایران کشت شده است تا در همه این سالها روستای سرچاهان در شمال شهرستان حاجیآباد استان هرمزگان یکی از مهمترین قطبهای تولید آن باشد.
شهرستان حاجیآباد در شمال هرمزگان به دلیل داشتن آب و هوای گرم و خشک، تنها منطقه کشت پیارم در جهان است و این روزها علاوه بر روستای سرچاهان در همه باغهای شهری و روستایی و حتی در خانه اهالی آن رد پای پیارم را میتوان دید. به گفته مسعود گرگیج، مدیر باغبانی جهاد کشاورزی هرمزگان، همه در کنار هم با ۳۴۰۰هکتار سطح زیرکشت پیارم امسال احتمالا 17 هزار تن خرما روانه بازار میکنند که 60 درصد آن به آمریکا، کانادا، روسیه، کشورهای اروپایی، استرالیا و حوزه خلیج فارس صادر میشود.
روی خوش پیارم به حاجیآباد
پیارم به خرمای شکلاتی معروف است که به دلیل خشک بودن خاصیت نگهداری طولانیمدت دارد و به دلیل شکل، طعم و خاصیت، آن را مرغوبترین خرمای جهان میدانند؛ خرمایی که چند سال پیش در فهرست آثار ملی و طبیعی کشور به ثبت رسید و بعد از ثبت جهانی قرار است تا چند ماه دیگر مراحل تدوین اساسنامه این نشان جغرافیایی هم به پایان رسد. از نگاه رئیس تعاونی نخلداران حاجیآباد، ثبت نشان جغرافیایی خرمای پیارم در کنار نشان زعفران قائنات، خرمای پیارم حاجیآباد و انجیر استهبان ایران میتواند چشمانداز خوبی را برای کشور رقم بزند.
حسن عباسپور تاکید میکند خرمای پیارم در آبوهوای حاجیآباد به این مرغوبیت میرسد و محصول کشت شده در مناطق دیگر کیفیت حاجیآباد را ندارد و از این رو، نشان جغرافیایی علاوه بر ثبت یک میراث طبیعی با هدف متمایز کردن محصول درجه حاجیآباد از دیگر محصولات دیگر اختصاص یافته.
حاجیآباد هرچند در گذشته شهرستانی فقیر با منابع درآمدی محدود بوده، اما با شناخته شدن خرمای پیارم و عرضه آن در بازارهای صادراتی، زندگی روی دیگری به اهالی این منطقه نشان داده تا جایی که حالا عمده درآمد مردم از همین خرمای پیارم است.
در انتظار رونق گردشگری
نشانههای جغرافیایی برای ثبت محصولات و میراث طبیعی امتیازهای ارزشمندی هم به همراه دارد؛ این نشانههای جغرافیایی در مالکیت یک شرکت یا شخص منفرد نیستند، نمیتوانند از محل جغرافیایی خود منفک و به دیگر مناطق منتقل شوند، جوامع بومی و تولیدکنندگان محلی کنترلشان را در اختیار خواهند داشت و از سوی دیگر، میتوانند موجب توسعه بومگردی و گردشگری کشاورزی مرتبط با نشانههای جغرافیایی خود شوند.
اهالی حاجیآباد هم بعد از این که طی سالهای گذشته طعم شهرت جهانی را چشیدهاند، حالا در انتظار به ثمر نشستن این ثبت جهانی هستند؛ مسئول اتحادیه نخلداران حاجیآباد این نشان جغرافیایی را یک قرارداد معنوی توصیف و اعلام میکند که بعد از برگزاری دو جلسه مجازی و 2 کارگاه عملی برای نخلداران، مراحل اولیه تدوین اساسنامه نشان جغرافیایی انجام شده است و آبان امسال کارشناسانی از کشور سوئیس برای نهایی کردن آن و همچنین تایید برچسب نشان به ایران میآیند.
راهی که خرمای پیارم برای جهانی شدن طی کرده را زیلوی میبند هم به عنوان پایلوت میرود تا دیگر محصولاتی که نشان جغرافیایی خود را ثبت کردند یک الگو داشته باشند. طبق این اساسنامه ظاهر، مزه، نوع باغ، شیوه کاشت، داشت و برداشت، بستهبندی و… در شناسنامه محصول ثبت میشود و مصرفکننده با همه مراحل به ثمر نشستن پیارم آشنا خواهد شد.
عنایتالله وکیلی با ذکر این موضوع از برگزاری جشنهای محلی برای معرفی بهتر این میراث طبیعی حاجیآباد هم خبر میدهد؛ اتفاقی که قرار است گردشگری کشاورزی را در این خطه رقم بزند.
یک مراوده خانوادگی
در تمام طول تاریخ بلندمدت کشت نخل پیارم در حاجیآباد، علاوه بر اشتغال اهالی با کاشت، برداشت و بستهبندی محصول، شاخه، برگ، تنه و حتی خوشه آن را هم به کار گرفتهاند؛ اهالی منطقه از خوشه پیارم بعد از جدا کردن میوه، عرقی تهیه میکنند که برای امراض گوارشی شفاست. به گفته مردم، پیارم نه تنها دور ریز ندارد بلکه در این روزها و در فصل برداشت منبع درآمدزایی برای کارگران فصلی زیادی از اهالی بومی و غیربومی هم میشود که از شهرستانهای همجوار میآیند.
پیارم هم مانند دیگر نخلها از نگاه اهالی حاجیآباد شبیه انسان است، به نفر شمارش میشود، در 15 سالگی بالغ میشود، از سر زنده است و اگر شاخ و برگش را هرس کنید میمیرد، سرش زیر آب برود غرق میشود و حتی صاحب خود را میشناسد؛ در منطقه روایتهای زیادی وجود دارد که در پی مرگ صاحب نخلستان، پیارمها همه خشکیدهاند و بارشان کم شده است. گاهی بار کم در نتیجه قهر با صاحب است که اهالی برای آشتیکنان پای نخل جمع میشوند و ضمانت درخت را پیش مالک میکنند تا حساب کار دستش بیاید و سال بعد بار بهتری دهد.
قانون ایران
طبق مصوبه هیات وزیران، وزارت صنعت معدن و تجارت مکلف است محصولات صادراتی ایران را در سازمان جهانی مالکیت فکری زیر نظر سازمان ملل متحد به ثبت جهانی برساند.
نشان جغرافیایی
بر اساس پیمان حقوق مالکیت فکری سازمان جهانی تجارت، نشانههایی هستند که تعیین میکنند یک کالا از سرزمین یک کشور عضو، منطقه یا ناحیهای در آن سرزمین نشأت گرفته است.
اهمیت
نشانههای جغرافیایی به محصولاتی مرتبط هستند که نتیجه برهمکنش و تاثیرات محیط محلی و دانش بومی تولیدکنندگان محلی هستند که اغلب در طی زمان و نسل به نسل منتقل شدهاند.
مالکیت معنوی
نشانههای جغرافیایی از نظر قانونی محافظت میشوند. افرادی که بدون پایبندی به ویژگیها و قواعد نشانههای جغرافیایی از آن استفاده کنند، قانون را نقض کردهاند و تحت پیگرد قرار میگیرند.
مزایا
نشانههای جغرافیایی به همراه قیمت بالاتر و یکتایی، موجب ایجاد انگیزه تولیدکنندگان برای حفظ و نگهداشت ارقام و گونههای خاص و بومی و شیوههای تولید سنتی و بومی تطبیقیافته با محیط زیست میشود.
میراث معنوی
محصولات واجد عنوان نشانههای جغرافیایی اغلب اوقات نقشی محوری در (زندگی و معیشت) جمعیتهای محلی دارند و در حفظ فرهنگ و میراث بومی و مادی مشارکت مؤثری دارند.
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
سال گذشته میلادی زمین حدود ۰.۲ درجهٔ سانتیگراد بیش از پیشبینی دانشمندان گرم شد
قلمروی ناشناخته تغییر اقلیم
بررسی پیامدهای نظام نرخگذاری و بازار آب در بخش کشاورزی
دوسوم آب «گلستان» را «گرگان» مصرف میکند
بررسی اصول اخلاق حرفهای عکاسی از حیوانات در گفتوگو با «پوریا سرداری»، کارشناس حیات وحش
سوژه زبان ندارد
ضرورت تدوین مالیاتهای محیطزیستی
در همایش مشترک تجاری ایران و طالبان چه گذشت؟
تجارت بدون حقابه
تغییر کاربری زمینهای اطراف آببندانها جامعۀ محلی را نگران کرده است
شالیزارهای ویران «بابل»
«نورآباد ممسنی» گرفتار فرونشست زمین
فریاد خاموش کارگران زغالسنگ
گفتوگو با فرزانه سفلایی، استاد دانشکده معماری دانشگاه همپتون ویرجینیا:
معماری ایران دچار تجملگرایی شده است
اجرا نشدن قوانین چالش مهم کارگران
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید