«برای خرید نان رفته بودم که دیدم مردم دسته‌دسته به‌سمت جنگل می‌روند. این منطقه در دو کیلومتری محل زندگی ماست.» مرد با صدای گرفته از لحظه‌ای می‌گوید که به کنار جادهٔ جنگلی رسیده، جایی که چندین درخت سرزنده بی‌جان شده بودند «ما غمگین و ناراحتیم. ما بچهٔ جنگلیم. مسئولان اول گفته بودند این اتفاق در منطقهٔ صعب‌العبور رخ داده، اما اینطور نیست. فاصلهٔ محل زندگی ما تا آنجا فقط دو کیلومتر است، ‍پاسگاه جنگلبانی هم نزدیک است؛ اما چطور کسی با آنها کاری نداشته؟» به‌گفته او، قطع این تعداد درخت با اره‌های موتور بنزینی بوده؛ چراکه ارهٔ موتور شارژی برای فراهم کردن بار یک اسب می‌تواند درخت قطع کند و قطع این تعداد درخت با آن ناممکن است. «شرکت {…}سال‌هاست که در منطقه حضور دارد. در گذشته این شرکت از چوب جنگل بهره‌برداری می‌کرد، اما بعد از طرح حفاظت از جنگل و جلوگیری از برداشت چوب، این شرکت وظیفهٔ حفاظت را برعهده گرفت. در این سال‌ها صدای اره‌برقی، تعداد اسب‌های باربر و قاچاقچی‌ها چند برابر شدند. این چطور حفاظتی است؟» 

 

او همچنین از ‍پروندهٔ این شرکت در دادگاه می‌گوید. پرونده‌ای که چندسال قبل برای گودبرداری در دل جنگل باز شد و نتیجهٔ آن هنوز مشخص نیست «صحبت‌هایی در جریان بود که برای برداشت عتیقه و … گودبرداری کرده‌اند. شکایت کردیم اما نتیجه نداد. همچنین در سال ۹۴-۹۵ این شرکت حدود چهار و نیم میلیارد سود را میان سهامدارانش توزیع نکرد و سهامداران با شکایت توانستند پولشان را بگیرند. چرا به شرکتی با این میزان تخلف دوباره کار سپرده می‌شود؟»

 

امیدواریم متخلفان را دستگیر کنیم

خبر قطع درختان و رها شدن آنها کنار جاده که آمد، «علی علوی»، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری، گفت «سحرگاه روز ۲۲ فروردین، تعدادی از افراد متخلف که احتمالاً هم‌دست قاچاقچیان چوب دستگیرشده توسط یگان حفاظت منابع‌ طبیعی استان در هفته‌های اخیر بوده‌اند، در چهار ناحیه از شهرستان بهشهر، در مجموع ۷۰ اصله درخت جنگلی را با هدف انتقام‌جویی و قدرت‌نمایی قطع کرده‌اند.» «مسعود حبیبی»، رئیس ادارهٔ منابع‌طبیعی شهرستان بهشهر، نیز به این اتفاق واکنش نشان داد و گفت «قاچاقچیان چوب پس از قطع درختان، آنها را با خود نبردند، بلکه تنه‌های قطع‌شده را در جاده‌های حاشیهٔ عرصه‌های جنگلی ریختند و منجر به مسدود شدن چندساعتهٔ مسیرهای فرعی پاسند، مهدیرجه و سرخ‌او در این شهرستان شدند.» پ‍یش‌ازاین «سرهنگ مجید ذکریایی»، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی مازندران-ساری، نیز به ایلنا گفته بود در ایام نوروز امسال یعنی در فاصلهٔ زمانی ۲۳ اسفند تا ۱۷ فروردین، هشت مورد حمله به نیروها و مقرهای این یگان رخ داده که سه مورد از آنها شلیک با سلاح ساچمه‌زن به‌سمت منزل شخصی نیروهای یگان در شهرستان‌های گلوگاه و آمل بوده است.

 

 باید خسارت رخ‌داده جبران شود

«مردم محلی می‌ترسیدند اما می‌گفتند همراه ما هستند.» این را «نقی شعبانیان»، معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، به «پیام ما» می‌گوید. او که بعد از حادثه به منطقه رفته است، وضعیت را نگران‌کننده و اتفاق را غیرمعمولی توصیف می‌کند «درختان قطع‌شده را رها کرده بودند و این یعنی شرایط معمولی نیست و با اهدافی رخ داده که هرچه زودتر نیروهای امنیتی و انتظامی باید دربارهٔ آن اظهارنظر کنند. امیدواریم دستگاه قضایی هم با جدیت به این موضوع وارد شود؛ چراکه این اتفاق افکار عمومی را جریحه‌‌دار کرده است.» او به همراهی مردم اشاره می‌کند و اینکه آنها تا چه میزان از ابتدای سال ۱۴۰۳ مراقبت و حراست جدی داشته‌اند و گزارش‌های مختلف از تخلفات را به نیروهای منابع‌طبیعی داده‌اند و در ‍پاسخ به این پرسش که گلایه‌ها از عملکرد شرکت {…} برای حراست از جنگل بالاست و محلی‌ها بیش‌ازپیش آنها را مسئول وضعیت می‌دانند، می‌گوید: «این عرصه‌ٔ جنگلی قبل از طرح تنفس جنگل‌ها برای بهره‌برداری در اختیار این شرکت بود. بعد از اجرایی شدن طرح تنفس، حفاظت برعهدهٔ آنها گذاشته شد. اینکه در اتفاق رخ‌داده تا چه میزان این شرکت مقصر است، باید بررسی دقیق انجام گیرد تا ببینیم میزان کم‌کاری آنها چقدر بوده. اما درنهایت چه آنها مقصر باشند چه نه، باید خسارت واردشده را جبران کنند. در چهار نقطه به‌صورت همزمان شاهد این اتفاق بودیم و فاجعهٔ بزرگی است.»

 

شعبانیان از ترس محلی‌ها و فضایی که قاچاقچیان ایجاد کرده‌اند هم صحبت کرد. از اینکه در بازدید روزهای اخیر بسیاری از مردم نگران برخوردهای آیندهٔ این افراد هستند «چند وقت قبل به خانهٔ مأمور ما تیراندازی شد. شنیده شده وقتی این افراد را لو می‌دهند، ممکن است آسیبی متوجه مال و جانشان شود و این وضعیت باید سامان بگیرد. در حال حاضر دستور ویژه صادر شده است و پلیس باید به شیوه‌های مرسوم خود متوجه شود که ایراد کار کجاست ؟ آیا این افراد با فرد یا سیستم خاصی مشکل دارند؟»

 

گلایهٔ محلی‌ها از حفاظت در سال‌های اخیر بالاست. آنها معتقدند که نیروهای حاضر برای حفاظت صلاحیت لازم را ندارند و شعبانیان در ‍پاسخ به این گلایه می‌گوید «صلاحیت نیروهایی که توسط این شرکت یا هر شرکت دیگر برای حفاظت از جنگل به‌کار گرفته می‌شوند، باید توسط منابع‌طبیعی سنجیده شود. هرچند درنهایت سازمان ما این شرکت را می‌شناسند و مسئولیت اتفاق رخ‌داده بر گردن آنهاست.»

سال ۱۴۰۳ برای جنگل‌های هیرکانی سخت شروع شد. در روزهای ابتدایی سال منابع‌طبیعی خبر قطع نزدیک به چهار هزار درخت در الیمالات را تأیید کرد و پایان تعطیلات هم کمر شکستهٔ درختان و جسم رها‌شدهٔ آنها کنار جاده شوک بزرگی برای بهشهری‌ها بود. درختان مرده، خاک ازبین‌رفته و بیم تکرار اتفاق همچنان زنده است و در این میان پیدا کردن مسببان حادثه، برخورد جدی با آنها و کم کردن فضای ترس حاکم، کمترین کاری است که مسئولان انتظامی و منابع‌طبیعی می‌توانند انجام دهند.