بایگانی مطالب : یادداشت
معرف آسمان بدون مرز زاهدان
پاسداشت روزهای زندگی «معصومه میرحسینی»
بیتا هستم
هشتاد سال مدیریت جنگل
گامی برای خنثی‌سازی یک بمب اقتصادی
می‌خواهم زنده بمانم
بحران محیط زیستی در غزه
آخرین ارزیابی از تصاویر ماهواره ۴۵ روز پس از آغاز جنگ اشغالگران اسرائیلی در غزه، از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ اکنون می‌توان برآورد کرد که حدود نیمی از ساختمان‌ها در شهر غزه تخریب شده است. ولی غزه اساسا کجاست؟ غزه در دوران باستان، یکی از شهرهای اصلی فلسطینیان بوده است. شهر و نوار غزه به طور متناوب از سوی مصر و اسرائیل اشغال شده است (۶۷-۱۹۴۹). پس از جنگ شش روزه تحت حکومت اسرائیل (۱۹۶۷-۱۹۹۴) بوده و با توافقنامه اسلو در سال ۱۹۹۴ انتقال قدرت طی مراحلی پیش‌بینی شد تا که منجر به خودمختاری شود. غزه با مصر و اسرائیل هم مرز است. نوار غزه ۴۱ کیلومتر طول و ۱۰ کیلومتر عرض دارد و محل زندگی ۲.۲ میلیون نفر است. در بعضی منابع کلمه غزه را برگرفته از کلمه عبری عزه Azzah به معنای «شهر قوی» دانسته‌اند. موضوع «قدرت» در کتاب مقدس به‌طور غیرمستقیم با غزه مرتبط است. بر اساس کتاب قضات، سامسون فوق بشری قبل از اینکه قدرت خود را بازیابد و معبد داگون را ویران کند، توسط فلسطینیان در غزه زندانی شد. مصریان آن را «غزت» (شهر با ارزش) می نامیدند. از سوی دیگر معانی غزه به نوعی از حلزون های دریایی یا پارچه نازکی که برای پوشاندن زخم‌ها استفاده می‌شود (در پزشکی «گاز استریل» به همین نام به کار می‌رود)، و همچنین مستحکم، قوی اطلاق شده است. منابع طبیعی غزه شامل زمین‌های قابل کشت است. نوار غزه تا حد زیادی به آب «وادی غزه» وابسته است که اسرائیل را نیز تامین می‌کند. بیشتر آب از چاه‌های آب زیرزمینی به‌دست می‌آید (۹۰ درصد در سال ۲۰۲۱). کیفیت آن پایین است و بیشتر آن برای مصرف انسان نامناسب است. مابقی آن در کارخانه‌های آب شیرین کن تولید می شود یا از اسرائیل خریداری می‌شود. ذخایر گاز دریایی غزه در فاصله ۳۲ کیلومتر از خط ساحلی نوار غزه گسترش یافته و حجم آن ۳۵ میلیارد متر مکعب محاسبه شده است.
زاینده‌رود و چرخهٔ معیوب تشدید مناقشه‌های هویتی
پروژهٔ «انتقال آب بن-بروجن» پس از نزدیک به دو دهه مناقشه، نهایتاً در آبان‌ماه ۱۴۰۲ به بهره‌برداری رسید. از زمان تعریف پروژهٔ بن-بروجن تا به امروز، متخصصین در راستای هشدار به سیاستگذاران آبی کشور در مورد عواقب اجرای این پروژه از منظرهای مختلف بحث کرده‌اند؛ نقض مصوبات شورای‌عالی آب و قوه قضاییه مبنی‌بر عدم بارگذاری جدید بر حوضهٔ آبریز زاینده‌رود تا تعیین‌تکلیف تخصیص‌های استان‌های اصفهان و چهارمحال‌و‌بختیاری، تأمین نشدن حقابهٔ کشاورزان اصفهانی و دغدغهٔ تأمین معیشت آنان، خطر تشدید فرونشست زمین در اصفهان و نابودی آثار و ابنیهٔ تاریخی این شهر، توجیه‌ناپذیری انتقال آب از حوضهٔ آبریز زاینده‌رود (بن) به حوضهٔ آبریز کارون (بروجن) از حیث فنی و محیط زیستی، عمده دلایلی است که صاحب‌نظران در طی سال‌های اخیر به کرات تلاش داشته‌اند از آن به‌مثابه ابزاری برای فشار بر مجریان و سیاستگذاران آبی کشور جهت ممانعت از اجرای پروژهٔ انتقال آب بن-بروجن استفاده کنند. اگرچه هریک از این انتقادات واجد اهمیت بالایی است و بخشی از ابعاد مناقشهٔ زاینده‌رود را نشان می‌دهد، بااین‌حال به‌نظر می‌رسد در همهٔ این سال‌ها «مناقشهٔ هویتی» دو استان اصفهان و چهارمحال‌و‌بختیاری به‌عنوان سویهٔ تاریک مسئلهٔ زاینده‌رود مورد کم‌توجهی متخصصان و سیاستگذارن آبی کشور قرار گرفته است.
قطع برق پمپ‌های کشاورزی «بدمصرف»
|پیام ما| وزارت نیرو ۲۲۰ هزار کنتور هوشمند را روی چاه‌های کشاورزی نصب کرده تا بتواند به‌صورت لحظه‌ای میزان برداشت آب چاه‌ها را کنترل کند و از طرفی بتواند با قطع برق پمپ چاه‌های «بدمصرف» جلوی اضافه‌برداشت را بگیرد. این برنامه‌ای است که از سال‌های قبل به‌عنوان تکلیف وزارت نیرو در قانون آمده، اما اجرا نشده بود. نصب این ۲۲۰ هزار کنتور درحالی‌است که تعداد چاه‌های مجاز ۴۱۶ هزار حلقه اعلام شده و البته برآورد شده که حدود ۳۳۷ هزار حلقه چاه غیرمجاز نیز در کشور وجود دارد. علاوه‌براین، وزارت نیرو برنامهٔ تخصیص آب نامتعارف به صنایع را اجرایی کرده است و تاکنون قرار است در این طرح ۹۷۸ واحد صنعتی از منابع نامتعارف مانند پساب و آب شیرین‌شدهٔ دریا آب دریافت کنند.
«بحران کودکی» در روز جهانی کودک
کودکانِ بی‌نشان
مهجوریت زاینده‌رود
آقای شهردار! «جواد» قربانی همان جوی آب شد
باز شدن زخم طرح‌های انتقال آب
|پیام ما| افتتاح طرح انتقال آب «بن – بروجن» که با اعتراض گسترده افکار عمومی در استان اصفهان را در پی داشته موجب شد تا وزرای کشور و نیرو عصر روز شنبه برای رسیدگی به این اعتراضات به اصفهان سفر کنند. اجرای طرح «بن – بروجن» از جمله طرح‌های پرمناقشه انتقال آب در سال‌های اخیر به شمار می‌رود که کارشناسان بارها درباره پیامدهای اجرای آن هشدار داده بودند. اما گویی دولت‌های مختلف یک خصلت مشترک دارند و آن اصرار بی‌وقفه بر اجرای طرح‌های انتقال بین‌حوضه‌ای است.
روزی روزگاری دریاچه
طرح‌های آبخیزداری به مثابه سنگ بزرگ
|پیام ما| طرحی برای چارچوب تدوین شرح خدمات برنامهٔ راهبردی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز توسط معاونت آبخیزداری، مرتع و بیابان (سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری کشور) و مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز و منابع زیستی در مناطق خشک و نیمه‌خشک (ICIMWB) تحت‌پوشش سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) و با همکاری تعدادی از اساتید دانشگاه پایان سال گذشته تدوین و تهیه شده است. این طرح تاکنون اجرا نشده است و به‌نظر می‌رسد که چارچوب پیشنهادی بسیار گسترده، متنوع، ایده‌آلی و آرمانی تهیه شده است و در عمل، قابلیت اجرایی ندارد.
