زلزلههای چارک و خمیر و گسلش در نمک هرمز
![زلزلههای چارک و خمیر و گسلش در نمک هرمز](https://payamema.ir/pubfiles/2022/07/زارع.jpg)
۱۲ تیر ۱۴۰۱، ۱:۰۸
زلزلههای منطقه غرب هرمزگان در ماههای گذشته به عنوان رخدادهای شاخص در پهنه جنوب شرق زاگرس با بزرگای بیش از 5ثبت شده. مهمترین زلزله در سری رخدادهای 11 تیر 1401 بزرگای 6.2 داشت، ولی مراکز لرزهنگاری داخلی و بینالمللی بزرگای آن را بین 6.0 تا 6.3 اعلام کردهاند. این میزان خطا برای برآوردهای سریع از محل اندازه و البته ژرفای زلزله طبیعی است. کانون این زمینلرزهها در منطقهای کمجمعیت تقریباً 100 کیلومتری غرب بندرعباس واقع بود. حدود 200 دیاپیر نمکی در منطقه خلیج فارس شناخته شده که تعداد زیادی از آنها هنوز فعال هستند. گنبدهای نمکی بیشتر در راستای گسلهای پیسنگی بیرون زدهاند. در زاگرس یک توالی رسوبی به ضخامت 14 کیلومتر از پیسنگ کریستالی با سری نمک هرمز پیشاکامبرین سوراخ شده و مواد تبخیری «نمک هرمز» همراه با مارن، ماسه سنگ، کربنات و سنگهای آتشفشانی از طریق دیاپیرهای نمکی در سطح زمین برونزد دارند.
فعالیت زمینساخت نمکی (هالوکینتیکس) در مراحل مختلف 450 میلیون سال قبل، 250 و 70 میلیون سال قبل به صورت پالسهای حرکتی اتفاق افتاد. استقرار گنبدهای نمکی در راستای گسلهای فعال در جنوب شرق، نوار چینخوردگی زاگرس بهویژه از تنگه هرمز تا شمال کمان فارس در ناحیه شمال عسلویه قابل ردیابی است. این نواحی میزبان دو سوم ذخایر نفت اثباتشده و یکسوم ذخایر گاز جهان است. واحدهای نمکی با ویژگی کارستی منجر به اشکال درهمانند، چشمهها و غارها در محیط گنبدهای نمکی میشود. دو غار به عنوان طولانیترین غارهای نمکی در ناحیه هرمزگان وجود دارد. بقایای رسوبات آواری در پلاگهای نمکی ایجاد میشوند، جریانهای یخچال نمکی بهصورت محلی توسعه مییابند. کوتاهشدگی در این ناحیه با راستای تقریبا شمالی–جنوبی با سرعت تقریباً 25-30 میلیمتر در سال در لبه شرقی ورقه عربستان فعال هستند. این راستا بهصورت مورب با روند عمومی شمال غربی- جنوب شرقی نوار کوهزایی زاگرس است. سازوکارهای کانونی زلزلهها نشان میدهد که این کوتاهشدن مورب در امتداد گسل تقسیمبندی میشود. بیشترین پوشک نمکی در هرمزگان و جنوب شرقی استان فارس قرار دارد. میدان دیاپیر و حوضه نمک هرمز از شرق به خط عمان در تنگه هرمز، از غرب به گسل کازرون و از شمال به راندگی اصلی زاگرس محدود میشود. تعداد زیادی جزایر کوچک دیاپیری در خلیج فارس در جنوب مرز نوار چینخورده زاگرس وجود دارند. وجود گنبدهای نمکی سازند هرمز، نشاندهنده فعالیت زمینساختی است. اگرچه گنبدهای نمکی در بسیاری از نقاط جهان گزارش شده است، اکثر آنها بیرونزده نیستند و با روشهای ژئوفیزیکی شناسایی شدهاند. به عکس آنها، گنبدهای نمکی در زاگرس و در خلیج فارس، نه تنها گنبدهای مرتفعی هستند، بلکه در بسیاری از موارد نمک بهصورت یخچال نمکی از جناحین سرازیر میشود. فرآیند تشکیل گنبد نمکی، که اغلب به عنوان دیاپیریسم نامیده میشود، با تغییر شکلهای قابل توجهی در اندازه سنگهای روباره و خود نمک همراه است. این بخشی جداییناپذیر از پدیدهای است که به نام تکتونیک نمک یا هالوکینتیکس (زمینساخت نمکی) شناخته میشود. کلمه دیاپیر (diaper) از فعل یونانی diaperein به معنی «سوراخ کردن» گرفته شده است. هالیت (سنگ نمک) و سایر سنگهای تبخیری اغلب به عنوان مواد چسبناکی در نظر گرفته میشوند که هرگز در اثر گسلش شکننده تغییر شکل نمیدهند. با این حال، شکستگیها و گسلها به صورت بسیار محلی در برخی گنبدهای نمکی و یخچالهای طبیعی مشاهده میشوند و با دادهها یا شوکهای مناطق فعال لرزهای نشان داده میشوند. چنین وضعی در گسلهای منطقه شمال تنگه هرمز به خوبی قابل مشاهده است. آزمایشهای مکانیک سنگ نشان میدهد که هالیت، زمانی که میزان تغییر شکل به اندازه کافی بزرگ باشد با گسلش شروع به تغییر شکل میکند. بسیار نادر است که چنین میزان تغییر شکل بالایی در نمک رخ دهد. گسل در نمک به احتمال زیاد در جایی رخ میدهد که تنش محصورکننده موثر بهطور قابل توجهی با فشار بیش از حد سیال کاهش یابد؛ بهطوری که نمک در تنش دیفرانسیل بسیار پایینتر تسلیم شده و تغییر شکل میدهد. چنین وضعی موجب میشود تا رخداد زلزلههای متعدد در گسلهای فعال که در حوزههای نمکی هستند – مانند منطقه تنگه هرمز- با آزاد شدن تدریجی تنش همراه باشد.
مطالب مرتبط
![مرگهای تکراری](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/معدن-2.jpg)
ظرف دو ماه گذشته ۴ کارگر در ۴ حادثه در معادن زغال سنگ کرمان جانباختهاند
مرگهای تکراری
![نگاههای منتظر به معدن فروریخته](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/معدن-شازند.jpg)
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
![صدای جمهور آمد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دیجیتال-15.jpg)
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
![واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/باشگاه-اندیشمندان.jpg)
در نشست علمی «خودکشی درمانگران: نگاهی بینرشتهای» صورت گرفت
واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران
![معمای آتشفشان «تفتان»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/دیجیتال-9.jpg)
کارشناسان و مسئولان در مورد احتمال همیشگی فوران تفتان اتفاقنظر دارند
معمای آتشفشان «تفتان»
![بارش برف و باران امروز ادامه دارد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/برف-jpg.webp)
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
![انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/دیجیتال-4-jpg.webp)
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
![اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/photo1702386552-jpeg.webp)
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
![مسافران قطار مرگ](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/۶-2-jpg.webp)
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
![چتر سیاه بر آسمان اهواز](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/۳-jpg.webp)
دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد
چتر سیاه بر آسمان اهواز
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید