چهارشنبه هفته پیش بود که نایب رئیس مجلس، طرح استیضاح وزیر صمت را پس از ماه‌ها اصرار نمایندگان متقاضی برکناری این عضو کابینه و انکار هیئت رئیسه مجلس، اعلام ‌وصول کرد. استیضاحی که باید آن را نه‌تنها نخستین استیضاح یکی از وزیران دولت رئیسی، بلکه در عین حال نخستین تجربه نمایندگان مجلس انقلابی در استیضاح وزیران دولت دانست. تجربه‌ای که به‌گفته سخنگوی هیئت رئیسه مجلس قرار است یکشنبه هفته آینده رقم بخورد و باید دید نتیجه آن به برکناری سیدرضا فاطمی ‌امین خواهد انجامید یا او همچنان به‌عنوان وزیر صمت با دولت رئیسی همکاری می‌کند.

مجلس این هفته تعطیل است. نمایندگان به حوزه‌های انتخابیه رفته و فارغ و تا پیش از یکشنبه هشتم آبان‌ماه، خبری از جلسات علنی یا غیرعلنی و همچنین جلسات معمول کمیسیون‌های تخصصی نخواهد بود. یکشنبه هشتم آبان‌ماه اما اگر اتفاق دور از انتظاری نیفتد، نمایندگان در صحن علنی تشکیل جلسه می‌دهند تا نخستین استیضاح دولت سیزدهم را رقم بزنند. استیضاحی که البته در عین حال نخستین تجربه مجلس یازدهمی‌ها در به‌کارگیری این ابزار نظارتی نیز است چنان‌که چهارشنبه گذشته از سوی نایب رئیس مجلس اعلام وصول شد. درخواست نمایندگان برای استیضاح وزیر صمت البته از چند ماه پیش از این مطرح بود و در این مدت آن‌چه دست‌کم برای مدتی، این استیضاح و مواجهه دولت و مجلس را به تعویق انداخت، تلاشی بود که با محوریت دولت و به منظور تفکیک وزارت صمت در جریان بود. با این حال وقتی این موضوع با مخالفت کمیسیون صنایع مواجه شد و مهلت دو ماهه مجلس به دولت برای تعیین‌تکلیف این موضوع به پایان رسید، طرح استیضاح فاطمی ‌امین از کازیوی هیئت رئیسه خارج و اعلام وصول شد. استیضاحی که دیروز سخنگوی هیئت رئیسه مجلس از زمان انجام آن و برگزاری نشستی که به این منظور تشکیل خواهد شد، خبر داد و گفت که با توجه به اعلام ‌وصول درخواست استیضاح وزیر صنعت،‌ معدن و تجارت در نشست علنی روز چهارشنبه هفته گذشته، سیدرضا فاطمی ‌امین روز یکشنبه ۸ آبان استیضاح می‌شود.
اما ماجرای این استیضاح چیست و چه شد که نمایندگان مجلسی که همسو و حامی دولت است، تا این‌جا پیش رفته و عزم‌شان را برای برکناری این عضو کابینه ابراهیم رئیسی جزم کرده‌اند. پاسخ یکی از نمایندگان تهران به این پرسش درباره علت استیضاح وزیر صمت، آن‌طور که خبرگزاری دولتی ایسنا روز گذشته در خبری کوتاه اعلام کرد، «چندان کارشناسی نیست.» این را مالک شریعتی نیاسر از جمله نمایندگان نزدیک به شهردار کنونی تهران گفته و فراتر از این، تاکید کرده «چنانچه پشت صحنه مطرح شود، قطعا این استیضاح در مجلس رای نمی‌آورد»؛ چراکه به باور او، فاطمی ‌امین از «وزیران پرتلاش و خوب دولت» است و «عملکردی قابل‌قبول» داشته است.

یک عضو کمیسیون صنایع و معادن با بیان این‌که «۲۵ درصد اقتصاد کشور مربوط به حوزه صنعت، معدن و تجارت است»، گفت: وزارت صمت محل آزمون و خطا نیست؛ بلکه باید فردی مجرب و توانمند که اشراف کامل به این حوزه دارد، مسئولیت وزارت صنعت و معدن و تجارت را در اختیار بگیرد

اما طبیعتاً همه نمایندگان با مالک شریعتی نیاسر هم‌نظر نیستند. مثل نماینده آبادان که با یادآوری آن‌چه وزیر صمت در جریان کسب رای‌اعتماد، به نمایندگان تعهد داده بود، از بدعهدی و بدقولی فاطمی ‌امین گفته و تاکید دارد که همین یک فقره برای استیضاح او کافی است. احمد مرادی گفته «وزیر صمت در زمان رای‌اعتماد به مجلس قول داد که ظرف ۶ ماه وضعیت بازار خودرو را ساماندهی کند اما این اتفاق نیفتاد و مجلس برای پاسخگویی به مطالبات مردم، باید از ابزارهای نظارتی خود استفاده کند.» همزمان اما برخی از نمایندگان معتقدند که انگیزه‌های سیاسی و مطالبات شخصی نمایندگان منجر به کلید خوردن این استیضاح شده است. چنان‌که دیروز یک عضو فراکسیون اکثریت با تاکید بر آن‌چه «حاشیه‌سازی نمایندگان برای وزیر صمت» خواند، گفت: «استیضاح فاطمی ‌امین را سیاسی است.» حبیب‌الله دهمرده که پیش از ورود به پارلمان، سابقه همکاری با دولت احمدی‌نژاد را نیز کارنامه دارد، همچنین به ایرنا گفته «وزیر صمت به کسی رانت و باج کسی نمی‌دهد و دنبال حاشیه نیست.»
احمد مرادی اما چنین باوری ندارد. او که از امضاکنندگان استیضاح وزیر صمت است، با تاکید بر حق نمایندگان در استفاده از ابزارهای نظارتی همچون استیضاح، سوال و تذکر، به ایسنا گفته است: «معمولا پیش از استیضاح، رایزنی‌هایی صورت گرفته و جلساتی برگزار می‌شود تا مسائل و مشکلات مربوطه مطرح شده و شخص وزیر باید قادر باشد تا به این سوالات و اشکالات موجود پاسخ دهد. اما هیچ نماینده‌ای به‌دنبال خواسته‌های شخصی برای امضای یک استیضاح یا سوال نیست.» نماینده بندرعباس در مجلس با اشاره مجدد بر عدم تعهد فاطمی ‌امین به وعده‌ها و شعارهایی که در جریان برگزاری جلسه رای‌اعتماد مطرح کرد و در این مدت، دست‌کم به باور مرادی، به آن پایبند نبود، یکی از مطالبات جدی مردم و مجلس را «ساماندهی بازار خودرو» عنوان کرد. موضوعی مهم که به‌گفته مرادی، «شخص وزیر در جلسه رای‌اعتماد قول داد که ظرف ۶ ماه این صنعت را ساماندهی کند اما این اتفاق نیفتاد» و به‌باور این نماینده مجلس، «همین یک مورد هم به‌تنهایی برای طرح استیضاح کافی است.» هرچند او در عین حال تاکید کرده که بجز این، موارد متعدد دیگری نیز وجود دارد که نمایندگان را برای استیضاح وزیر صمت متقاعد کند. مواردی که مرادی از جمله به «بی‌توجهی وزیر صمت به صنایع و زیرمجموعه‌های آن» اشاره کرده و با تاکید بر گله‌مندی نمایندگان به این دلیل، گفته همه‌چیز به توضیحات وزیر در جلسه رای‌اعتماد وابسته است.

یک عضو فراکسیون اکثریت مجلس با تاکید بر آن‌چه «حاشیه‌سازی نمایندگان برای وزیر صمت» خواند، گفت: استیضاح فاطمی ‌امین را سیاسی است

اگرچه نماینده بندرعباس، بدقولی وزیر صمت در ساماندهی صنعت خودرو را به‌تنهایی برای استیضاح او کافی می‌داند اما این تنها دلیل نمایندگان برای استیضاح فاطمی ‌امین نیست. چنان‌که نماینده قزوین در مجلس از محورهای چهارگانه‌ای گفته که منجر به استیضاح وزیر صمت شده و در تشریح این محورها می‌گوید: «حوزه خودرو به‌صورت عام از تولید تا عرضه، واردات انواع و اقسام خودروها و همچنین حوزه فولاد از جمله محورهای طرح استیضاح وزیر صمت است.» لطف‌اله سیاهکلی که معتقد است «فاطمی ‌امین در حوزه معدن، بسیار ضعیف عمل کرده»، این عملکرد ضعیف را از دیگر محورهای این طرح استیضاح خوانده و به خبرگزاری برنا گفته است: «محور دیگر استیضاح حوزه تنظیم بازار تعیین شده است.» این عضو کمیسیون صنعت و معدن مجلس همچنین در خصوص احتمال برکناری فاطمی ‌امین در پایان جلسه استیضاح و پیش‌بینی سرنوشت او در وزارت صمت گفته «فاطمی ‌امین عملکرد قابل‌قبولی نداشته و به‌رغم اینکه دو بار در کمیسیون صنعت و معدن برای پاسخگویی به سوالات حضور پیدا کرده اما نتوانسته اعتماد و نظر اعضای کمیسیون را جلب کند؛ بنابراین فکر می‌کنم در صحن علنی مجلس هم نتواند اعتماد نمایندگان را جلب کند.» سیاهکلی که پیش‌بینی کرده استیضاح وزیر صمت در صحن مجلس رای بیاورد، پیشاپیش به ویژگی‌های وزیر بعدی و جایگزین احتمالی فاطمی ‌امین نیز پرداخته و گفته «وزیر صمت باید بتواند موضوعات و مشکلات این حوزه را حل و فضل کند؛ چرا که بحث معیشت مردم، بازار و تنظیم بازار، عرضه و تقاضا و واردات و صادرات و تولید به عمکلرد این وزارتخانه وابسته است. او گفته «۲۵درصد اقتصاد کشور مربوط به حوزه صنعت، معدن و تجارت است.» سیاهکلی تاکید دارد که «وزارت صمت محل آزمون و خطا نیست؛ بلکه باید فردی مجرب و توانمند که اشراف کامل به این حوزه دارد، مسئولیت وزارت صنعت و معدن و تجارت را در اختیار بگیرد.» با وجود انتقادهایی که این نماینده و برخی از دیگر نمایندگان نسبت‌به عملکرد فاطمی ‌امین مطرح کرده‌اند اما باید دید در نخستین جلسه علنی مجلس در روز یکشنبه هفته آینده، چه سرنوشتی در انتظار او خواهد بود. آیا سکان هدایت این وزارتخانه کلیدی همچنان در جیب فاطمی ‌امین می‌ماند یا ابراهیم رئیسی بار دیگر باید به فکر انتخاب وزیری جدید برای پیشنهاد کردن به مجلس باشد. آن هم در حالی که رئیسی پس از چند ماه درگیری برای تعیین‌تکلیف وزیر کار و تکمیل ترکیب کابینه که با استعفای وزیر پیشین کار، بیش از ۳ ماه زیر نظر سرپرست اداره می‌شد و همین چند روز پیش، سرانجام وقتی از بلاتکلیفی درآمد که رئیسی معاون اجرایی‌اش را به این وزارتخانه فرستاد.