معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی همزمان با روز جهانی خاک خبر داد:
۴ میلیون هکتاردر معرض شوری خاک
معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی: علاوه بر خشکسالی، با پدیده انباشت خشکسالی مواجه هستیم. زمین بسیار تشنه است و تا اشباع شود زمان میبرد
۱۰ آذر ۱۴۰۰، ۰:۰۰
پیام ما | 5 دسامبر (14 آذر) روز جهانی خاک است. اهمیتی که خاک در زندگی موجودات زنده روی زمین دارد باعث شده اتحادیه جهانی علوم خاک با انتخاب این روز اهمیت خاک و جلوگیری از تخریب و نابودی آن را به مردم دنیا گوشزد کند. نهادهای بینالمللی هر سال این روز را بهانهای میکنند برای تاکید بر ضرورت توجه به منبعی که امور حیاتی و نیازهای روزمره انسان و تمام موجودات زنده به آن وابسته است. امسال روز جهانی خاک با رویکرد «جلوگیری از شوری و افزایش بهرهوری خاک» برگزار میشود. موضوعی که سالهاست به عنوان یکی از نگرانیهای پژوهشگران حوزه کشاورزی مطرح است. شوری خاک یکی از مهمترین عوامل کاهش تولیدات کشاورزی است، به همین دلیل همواره برای محققان و کارشناسان این حوزه از اهمیت ویژهای برخوردار است. بر اساس تعاریف علمی یک خاک وقتی به عنوان شور طبقهبندی میشود که: «هدایت الکتریکی عصاره اشباع آن ECe بیشتر از 4 دسی زیمنس بر متر (معادل حدود 40 میلی مولار) نمک کلرید سدیم و فشار اسمزی حدود 2- مگاپاسکال باشد» فائو سال 2012 اعلام کرد این پدیده – که پدیدهای پیش رونده است- حدود 11 درصد از اراضی جهان را تحت تاثیر قرار داده است.بر اساس آمارهای موجود، ایران پس از هند و پاکستان در صــدر کشورهایی قرار دارد که در معرض تهدید شوری خاک هستند. دیروز هم علیمراد اکبری؛ معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در نشستی که به مناسبت بزرگداشت روز جهانی خاک برگزار شده بود اعلام کرد: «حدود 4 میلیون هکتار از اراضی کشور در معرض این پدیده قرار دارند»
هر بار سخن از مسئله آب به میان میآید، راهکاری که بسیاری از کارشناسان ارائه میدهند، تجدیدنظر در سیاستهای مربوط به کشاورزی است، چرا که بسیاری بر این اعتقادند که آب مورد استفاده در کشاورزی بیشترین سهم مصارف را به خود اختصاص داده است. از سویی میزان تلفات محصولات کشاورزی این انتقادات را قوت میبخشد که نگاه و شیوه کشاورزی در ایران نیازمند بازنگری است. اما یکی از مواردی که در غالب موارد از آن غفلت میشود، موضوع کیفیت خاک در کشور است. موضوعی که نقش عمدهای در کیفیت محصولات، بالا رفتن میزان تلفات محصولات کشاورزی – به ویژه محصولات باغی- و همچنین افزایش مصرف آب دارد. از سویی سیاستهای غلط در این حوزه و بیابانزایی در بعضی مناطق کشور، خاک را با میزان بالایی از فرسایش مواجه کرده است. همه این موارد در کنار یکدیگر میتواند کشاورزی را با چالشهای جدی مواجه کند. اظهارات و ادعاهای مسئولان در خصوص تامین امنیت غذایی با تکیه بر تولید داخلی، بدون توجه به این موارد و سیاستگذاری اصولی در این زمینه، به شعاری از سر ناآگاهی میماند تا برنامهای مدون و قابل اجرا و اصولی که قرار است کشور را در شرایط بحرانی مدیریت کند.
اما چرا ایران در میان آمارهای جهانی دارای بالاترین میزان فرسایش خاک است؟ چه سیاستها و برنامههایی این رتبه را در فهرست کشورهای جهان، نصیب ایران کرده است؟ چندی پیش جعفر جوادی مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اعلام اینکه بالاترین رقم فرسایش خاک در دنیا که بر اثر باد و آب ایجاد میشود، متعلق به ایران است و استانهای خراسانرضوی و کرمان بیشترین سهم را در این فرسایش دارند، گفته بود: «میزان فرسایش خاک در خراسان رضوی حدود ۱۸۴ میلیون تن بوده که میانگین این فرسایش بین ۹ تا ۲۴ تن در هر هکتار است. حدود ۸۰۰ هزار هکتار از کانونهای بحرانی خراسان رضوی به خصوص در شهرهای جنوبی استان از جمله شهرستانهای گناباد و بجستان در معرض فرسایشهای بادی قرار دارد. در حال حاضر وضعیت برخی دشتهای استان که خاک آن در معرض فرسایش بادی قرار دارد، بسیار بحرانی است و اگر تا پنج سال آینده این موضوع تحت کنترل و مراقبت قرار نگیرد، شاهد عواقب نامطلوبی خواهیم بود» جوادی در مورد میزان شوری خاک در استان هم میگوید: « در حال حاضر ۳۵ تا ۴۰ درصد از خاک خراسان رضوی با شوری مواجه است.» دیروز هم علیمراد اکبری؛ معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده است: «حدود 4 میلیون هکتار از اراضی کشور در معرض پدیده شوری خاک هستند» البته آمارهای اعلام شده در سال 2010 رقمی بسیار بالاتر از این میزان را در مورد ایران اعلام کرده و نشان میدهند: «ایران پس از هند و پاکستان با دارا بودن 8/6 میلیون هکتار اراضی کشاورزی شور در صدر کشورهای در معرض تهدید از نظر تنش شوری محسوب میشود» و آمار دیگری که اخیرا توسط محبوبه جلالی مدیر گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اعلام شده، عنوان میکند: «بر اساس آخرین گزارشها در مورد ایران، میزان اراضی شور تا ۳۴ میلیون هکتار و به عبارتی ۲۰ درصد از کل مساحت کشور تخمین زده شده است» این فاصلههای آماری در مورد میزان شوری خاک در کشور در نوع خود قابل تامل است.
چرا خاک شور میشود؟
خاکهای شور بستر مناسبی برای کشت محصولات کشاورزی نیستند، اما راهکارهایی برای رفع این مشکل از زمینهای زراعی وجود دارد. استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان در خصوص دلایل شور شدن خاک به ایسنا گفته است: «دو عامل طبیعی و انسانی در شوری خاک اثرگذار است. عوامل طبیعی شامل بارندگی کم، تبخیر زیاد، جنس تشکیلات زمینشناسی، آبهای زیرزمینی شور و … هستند و از عوامل غیرطبیعی میتوان به آبیاری بیرویه با آبهای شور، عدم آشنایی به اصول صحیح کشاورزی بهویژه در زمینهای شور، استفاده از کودهای شیمیایی نامناسب، روش کشت نامناسب، استفاده از کودهای حیوانی شور و عکسالعمل گیاهان به شوری، آیش، تخریب پوشش گیاهی، تسطیح نامطلوب اراضی اشاره کرد.» جلالی راهکار حل این مشکلات را «دفع نمک از خاک به دو طریق زهکشی و آبشویی، اصلاح ساختمان خاک و تبدیل نمکها، کاهش تبخیر سطحی -با استفاده از مالچ پاشی و نگهداشتن بقایای کشت قبلی در سطح خاک- جمعآوری گیاهان وجین شده و علفهای هرز و قرار دادن آنها بین ردیفهای کشت -در باغات میوه- آبیاری در ساعاتی از شبانهروز که دما کمتر بوده و آبیاری قطرهای در گیاهان چندساله، روش آبیاری، تواتر آن و حجم آب آبیاری، استفاده از روشهای صحیح کاشت بذر متناسب با خاکهای شور -مثل کشت در محل داغ آب که کمترین میزان املاح را داراست- و کشت گونههای مقاوم و یا شورپسند مثل انار، پسته، سنجد، جو، چغندر قند، سورگوم، ارزن و…» را از جمله راهکارهایی برای اصلاح وضعیت شوری خاک تغییر و اصلاح بافت خاک به کمک مواد آلی عنوان میکند و تاکید دارد: « باید بتوانیم موضوع خاک را فرابخشی ببینیم و با بهینه کردن همه عملیات زراعی و مصرف بهینه کود و ماده آلی خاک را افزایش دهیم و با این اقدامات از شور شدن بیشتر خاک جلوگیری کنیم، در غیر این صورت کار ما بسیار دشوار میشود و میتوان گفت که کار آیندگان شاید ناممکن باشد. معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی هم با تاکید بر همین موضوع اعلام کرده است: «ما باید با تقویت باردهی خاک و انجام عملیات زهکشی، شوری آن را برطرف کنیم.» علیمراد اکبری با اشاره به وضعیت خشکسالی در سال اخیر میگوید: «برای جبران خشکسالی در سال جاری 1000 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است که در حال حاضر 500 میلیارد آن را دریافت کردیم. در 70 سال گذشته چنین سال زراعی را تجربه نکرده بودیم و علاوه بر خشکسالی، با پدیده انباشت خشکسالی مواجه هستیم. انباشت خشکسالی به این معناست که زمین خیلی تشنه است و تا اشباع شود زمان میبرد. ما به حجم زیادی آب در این زمینه نیاز داریم»
خاک؛ فرسایش، شوری، آلودگی، قاچاق و دیگر داستانها
اما مسائل و مشکلات مربوط به خاک به همین جا ختم نمیشود، سالهاست موضوع قاچاق خاک و آلودگیهای مربوط به خاک بسیاری از کارشناسان را نگران کرده است. هر چند دیروز اکبری در سخنان خود برای چندمین بار در سالهای اخیر قاچاق خاک را تکذیب کرده و گفت: « این بحث ۴ الی ۵ سال است که در کشور مطرح شده و کلیپهایی نیز در این زمینه منتشر شده است که ما تمام آن کلیپها را به دقت بررسی کردیم و بر این اساس میتوانم اعلام کنم چنین مسئلهای به هیچ عنوان صحت ندارد. تا این لحظه مستندی مبنی بر اینکه در منطقهای از کشور، خاک قاچاق میشود، به بنده نرسیده است. تا این لحظه هیچ نامه محرمانه و غیرمحرمانه و یا مستندی به دست ما نرسیده که خاک کشاورزی از ایران قاچاق میشود.» آلودگی خاک هم این روزها در دنیا و بهویژه در ایران که سیستم متمرکزی برای دفع زباله ندارد، یکی از چالشهای جدی در زمینه منابعی است که کمتر به آن توجه میشود. آلودگیهای خاک تبعات بسیاری در اقتصاد کشاورزی و مهمتر از آن سلامت غذایی جامعه دارد. شاید روز جهانی خاک بهانهای باشد برای توجه بیشتر به آسیبهایی که این منبع همیشه در دسترس اما در معرض خطر را تهدید میکند.
مطالب مرتبط
ظرف دو ماه گذشته ۴ کارگر در ۴ حادثه در معادن زغال سنگ کرمان جانباختهاند
مرگهای تکراری
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
در نشست علمی «خودکشی درمانگران: نگاهی بینرشتهای» صورت گرفت
واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران
کارشناسان و مسئولان در مورد احتمال همیشگی فوران تفتان اتفاقنظر دارند
معمای آتشفشان «تفتان»
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد
چتر سیاه بر آسمان اهواز
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما
- حضور خوشبخت در نمایشگاه آگروفود ۱۴۰۳ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید