یوزهای ایرانی هنوز چهل نفرند
|پیام‌ما| سال 2017 بود که بررسی‌ها و رصدهای مختلف درباره تعداد یوزپلنگ‌های ایرانی نشان داد کمتر از 40 فرد یوز در کشور باقی مانده است. حالا چهار سال پس از این بررسی آمارهای جدیدی در کار نیست و همچنان مشاهدات فعالان در زیستگاه‌های اصلی یوز می‌گوید که آمار هنوز همان آمار گذشته است.
در این سال‌ها پروژه حفاظت از یوز، یکی از برنامه‌ها برای احیای جمعیت یوزها و جلوگیری از انقراض این گونه بوده است. فاز اول این پروژه ابتدای دهه هشتاد شروع شد و سال 87 پایان آن بود. فاز دوم هم سال 87 تا 97 فعال بود و بعد هم ادامه فعالیت برایشان ناممکن شد تا سال گذشته که صحبت‌هایی از راه اندازی فاز سوم پروژه حفاظت از یوز ایرانی به میان آمد. این پروژه اما در نهایت چندان فعال نشد و نبود بودجه داخلی در کنار حامیان خارجی از جمله دلایل فعالیت نداشتن فاز سوم این پروژه عنوان شد.
تکثیر در اسارت را دیر شروع کردیم
ماه گذشته دوربین محیط بانان توران یک خانواده یوز را دید. یک نر و ماده و دو توله و چند روز گذشته هم آنطور که عطیه تک تهرانی، مدیر پژوهش انجمن یوزلنگ ایرانی می‌گوید یک ماده و دو توله در اطراف میاندشت دیده شده و حالا همین یوزها و توله‌هایشان امیدواری‌های فعالان این حوزه را بالا برده‌اند.
تک با وجود آنکه می‌گوید تعداد یوزها کمتر از 40 فرد است تاکید می‌کند که توله‌ها تا زمان جدا شدن از مادرشان به عنوان جمعیت یوز به حساب نمی‌آیند. او به «پیام ما» می‌گوید انجمن آنها در 10 سال است که به پایش زیستگاه های یوز مشغولند و رصدهای موجود هم نتوانسته آمار و تعداد بیشتری از این حیوان را نشان دهد «واقعیت این است که عوامل تهدید یوز اساسی هستند و برطرف کردن آنها کار سختی است . عامل اصلی کشته شدن به وسیله سگ‌های گله است. چرا که زیستگاه یوز پر از دام بود و یا سگ‌ها تهدید یوز بودند و یا چوپانانی که فکر می‌کردند یوزها عامل تهدید دام‌هایشان هستند و یوز را می‌کشتند.
یکی دیگر از عوامل تهدید جمعیت یوزها هم جاده هایی است بین زیستگاه‌ها کشیده شده و رفت و آمد میان آنها باعث از بین رفتن تعدادی از این حیوانات شده است.» هر چند این عوامل را از جمله آسیب‌های عمیق از بین برنده یوزها می‌داند، اما تاکید دارد که در این سال‌ها برای حفظ جمعیت هم تلاش‌هایی انجام گرفته و نمونه‌اش خرید پروانه چرا دامداران است «در مناطقی که زیستگاه یوزهاست، سازمان محیط زیست پروانه چرای بسیاری خریداری کرد و درنتیجه دام‌ها را به خارج از محدوده هدایت کرد اما همچنان به طور کامل مناطق حفاظت شده خالی از دام نشده اند.»
او می‌گوید برای حل مشکل حضور یوزها در جاده هم تلاشی در محدوده عباس‌آباد توران انجام گرفته و بخشی از جاده مشهد تهران فنس‌کشی شده است «این فنس‌کشی‌ها بسیار پرهزینه است و برای هر کیلومتر در هر لاین در حدود یک میلیارد تومان هزینه لازم است که امکان تامینش وجود ندارد و علاوه بر آن با وجود فنس هم یوزها از اطراف فنس عبور می‌کنند و باز هم به جاده می‌زنند و جانشان را از دست می‌دهند.»
آنچه در حال حاضر یکی از مشکلات یوزهای کشور است نبود تراکم جمعیت مناسب این حیوان است.
آنها نمی‌توانند همدیگر را پیدا کنند و درنهایت بعضی از زیستگاه‌ها مانند یزد و کرمان مدتهاست رنگ هیچ ماده‌ای را به خود ندیده و چند نر دارد و عملا قدرت زادآوری‌اش از دست رفته .
همین هم دلیلی بوده تا و همکارانش تمرکزشان را به خراسان شمالی و سمنان بدهند که هنوز ماده‌های زادآوری دارد «از جمله کارهایی که ما برای حفاظت این زیستگاه‌ها انجام دادیم، استخدام نیروهای همیار محیط بان بود که برای کمک به حفاظت استخدام شدند تا همراه محیط بانان باشند تلاش‌هایی هم برای خرید تهیزات گشت زنی مانند موتور سیکلت و … انجام دادیم. امسال نیز حقوق دو همیار در ذخیره گاه زیستکره توران تامین شده و مشغول به کار هستند.»
به گفته این کارشناس حیات وحش، آنچه در این میان اهمیت بسیار دارد و بسیار دیر به آن پرداخته شده مسئله تکثیر در اسارت یوز است. پروژه‌ای که مخالفان بسیاری داشته و همین هم باعث تاخیر در عملیاتی شدنش شده ولی با این حال با جریان داشتن این پروژه در استان سمنان همچنان می توانیم به داشتن توله و ذخیره ژنتیکی در اسارت امیدوار باشیم.
امین شول سیرجانی 
فاطمه باباخانی 
ارسال پاسخ