روزگاری که گذشت
عبدالحسین صنعتی زاده
بخش نود
[عبدالحسین صنعتی زاده برای کسب و کار به تهران رفته و در منزل یکی از دوستان خود سکنی می گزیند…]
… خوشبختانه از جهت سکونت و منزل نگرانی نداشتم و با جرأت و توکل در تجسس پیدا کردن مغازه ای مشغول شدم و پس از دو روز در خیابان ناصریه(ناصر خسرو) سر قفلی مغازه ای را از دو نفر جوان کلیمی که کارشان عمده فروشی دوا بود به مبلغ یکصد و بیست و پنج تومان خریدم. اجاره اش چندان زیاد نبود. ماهی پنج تومان می شد. روز بعد عدل های پارچه را به این دکان انتقال دادم. میز و قفسه و قالیچه و نیمکتی خریده و مغازه را دایر و از این که محلی برای کار و کسب خود پیدا کردم خشنود بودم. چون شب به خانه مهمان دارانم رفتم و به آن ها چگونگی خرید سر قفلی دکان را گفتم با تردید این معامله را تلقی کردند و از این که بتوانم در تهران کسب و تجارت نمایم به نظرشان مشکل می آمد. چه اولین شرط موفقیت در کارها شناسایی مردم و اطلاع به طرز داد و ستد بازار بود و من در تهران کسی را نمی شناختم و به عقیده آنان بهتر این بود که اول لااقل چند ماهی در حجره تجارتی یا مغازه ای موقتا کار کرده باشم؛ اما آنان برای آن که دماغم نسوزد این موضوع را زیاد دنبال نکردند.
چند روزی از افتتاح این مغازه می گذشت و چون مردم عادت به خرید پارچه های فاستونی خارجی که از حیث ظرافت و رنگ به پارچه های دست باف خشن بافت ایران رجحان داشت کرده بودند، کسی به سراغم نمی آمد و اگر هم روزی چند نفری پارچه ها را می دیدند با زبان تعریف و تمجید کرده اما از این که خریدی بنمایند خودداری داشتند. برای این که این وضعیت زیاد نا امیدم ننماید ساعات روز را به مطالعه و نوشتن مشغول می شدم. پس از سه روز که دیناری فروش نکرده بودم عصری مرد بلند بالایی فکلی با عبای مشکی و لباس مرتب به سراغم آمد. پس از چند سوال و جواب از این که چه کار خوبی را در پیش گرفته ام و تا چه حد آن خدمتم برای جامعه و وطن مفید است داد سخن داده و به قسمی جملات و کلمات فریبنده مرا سرگرم کرد که به خود می گفتم البته این شخص یکی از مشتریان پر و پا قرص من خواهد بود و اگر امروز چیزی نخرد فردا باز به سراغم خواهد آمد. بعد از آن هم با گرمی زیاد خداحافظی کرد و رفت. چند دقیقه ای از رفتنش نگذشته بود که متوجه شدم یک طاقه از پارچه هایی که در دسترس او قرار گرفته بود نیست. از جای خود بلند شده پارچه ها را شماره کردم. یکی کسر بود. باز از پایین به بالا شمردم. یکی کسر بود. نه می توانستم تصور کنم که این شخص با صحبت ها و اظهار وطن پرستی اش مرتکب سرقت شده و نه غیر از او آن روز عصر کسی پای در مغازه ام گذارده بود که به کسی دیگر سوء ظن ببرم. پس از انداز و ورانداز بسیار عاقبت یقینم شد که به جز همان شخص که دم از وطن پرستی می زد و از تشویق نساجان ایرانی صحبت می کرد کسی دست اندر کار نبوده است. دیگر تردید به خود راه نداده مغازه را تعطیل کرده و به راه افتادم. با عجله راه می رفتم. به هر کسی می رسیدم به دقت او را می نگریستم تا کسی را که در دنبالش هستم پیدا کنم. متاسفانه کفش هایم تنگ بود و راه رفتن را مشکل می کرد.
تا پاسی از شب در تجسس و کوشش بودم. عاقبت خسته و مانده به منزل مهمان دار خود مراجعت کردم. اهل خانه سبب آن که تا آن وقت شب و به طور غیر معمول دیر آمده بودم پرسیدند. من هم داستان و چگونگی را برای شان نقل کردم. مهمان دار محترم گفت:«من در اول چنین حدسی زده بودم و از همان اول در کاری که شروع کردی شک داشتم حالا کجایش را دیده ای؟» در مقابل این صحبت ها چاره ای جز سکوت نداشتم. به هر نحو که بود آن شب را گذرانیدم…