ابوحامد کرمانی؛ پزشک واژه ساز
۵ اردیبهشت ۱۳۹۵، ۲۲:۱۸
ابوحامد کرمانی؛ پزشک واژه ساز
افضلالدین ابوحامد احمد بن حامد کرمانی (زاده: ۵۳۰ هجری قمری در کرمان، درگذشت: ۶۱۵ هجری قمری در کوهبنان)، مورخ، طبیب، نویسنده، شاعر و فیلسوف نامدار و برجسته کرمان در قرن ششم و هفتم هجری بود.
افضلالدین ابوحامد احمد بن حامد کرمانی در حدود سال ۵۳۰ هجری قمری در شهر کرمان یا کوهبنان به دنیا آمد. از وی با عنوان افضل کرمان یا به کنیه اش، ابوحامد نیز یاد می شدهاست. وی نه فقط پزشکی حاذق، بلکه مورخی نکته سنج و فیلسوفی بزرگ بود و نخستین و قدیمی ترین تاریخهای موجود درباره استان پهناور و تاریخی کرمان نیز از آثار او به شمار میروند.
وی مدت ها در دربار سلجوقیان کرمان به شغل دبیری و طبابت اشتغال داشت و همچنین طبیب مخصوص ملک دینار غُزّ بود و افزون بر این، به خاطر جایگاه والایش در دانش پزشکی از یاری و پشتیبانی اتابکان یزد و اولاد طغرل شاه سلجوقی نیز برخوردار بود.
تأسیس بیمارستان هایی در کرمان و یزد
وی، با بهره از پشتیبانی این زمامداران در روزگار خویش، در کرمان و همین طور در یزد، بیمارستان هایی تأسیس نمود و خود در رأس پزشکان این بیمارستان ها به طبابت و تألیف و آموزش پزشکی اشتغال داشت.
خود وی در یکی از تألیفاتش، به این واقعیت که تأسیس مدارس و بیمارستان ها توسط او، با تشویق و ترغیب و حمایت زمامداران هم عصرش بودهاست، چنین اشاره میکند:
… به حکم آن، مرا معایش بسیار فرموده بودند و شروع در مدارس و مارستانات(بیمارستان ها) کرده، مرا تکلیف اعمال نمودند.
و یا در جای دیگر، که همین موضوع را در حقّ ملوک دیار یزد و اتابکان سلغری چنین تکرار میکند:
… از آن حضرت، در احترام و توقیع من مبالغت مینمودند و مارستان با مبالغ ارتفاع، مسلم فرمودند.
از این قبیل نوشته های این پزشک ارجمند که رسالات پزشکی خویش را به زبان فارسی تدوین کرده، چنین برمی آید که وی، اساساً یکی از نخستین ادیبان و نویسندگان ایرانی بوده است که در قرن ششم از کلمات فارسی مارستان یا مارستانات، به جای لغت دارالشفاء که عربی است، استفاده کرده و بعدها همین کلمات در کلام فارسی زبانان و پارسی گویان اعصار بعد، جهت توصیف مراکز درمانی (همچون بیمارستان و تیمارستان)، پذیرفته و به کار برده شده اند.
آثار و تالیفات
از جمله کتب ارزشمند او «عقد العلی للموقف الاعلی» و«بدایع الزمان فی وقایع کرمان» در جغرافیا و تاریخ کرمان است که به تاریخ افضل شهرت دارد. افضل الدین ابوحامد احمد بن حامد کرمانی در امر پزشکی تبحر داشت و پزشک مخصوص دربار سلاجقه نیز بود، رساله طبّی بزرگ و پرارجی به نام صلاح الصحاح نیز تألیف نمود که از مهمترین رسالات پزشکی تدوین شده در قرن ششم هجری به زبان فارسی است.
بنیان گذار طب پیشگیری
از نکات جالب توجه در مورد او، تأکید ویژهای است که وی در تألیفات و تقریرات پزشکی خویش، بر اصل پیشگیری از بیماری ها و مقدم دانستن پیشگیری بر درمان نمودهاست. وی در قرن ششم موضوع پیشگیری را در کنار درمان بیماریها، از اصلی ترین محورهای طب و طبابت خویش قرار داده و در اشاعه این نگرش در طب کوشیدهاست. در این ارتباط، در جملهای از رساله صلاح الصحاحِ وی میخوانیم:
حفظ صحّت، یک نیمه از جزوِ عمل است از علم طبّ، و نیمه دیگر علاج بیماران است…
این جمله که سرتاسر رساله مذکور و همین طور برخی دیگر از تألیفات پزشکی ابوحامد، به تشریح آن اختصاص دارد، حکایت گر آن است که این دانشمند و پزشک ارجمند کرمانی، با الهام از مبانی طبی ایران باستان، قرنها قبل از پزشکان غربی، بر تقدّم نقش پیشگیری از بیماریها بر درمان آنها، تأکید و احاطه داشته و بدین اعتبار، وی را باید از بانیان اصول بهداشت و طبّ پیشگیری، نه فقط در کرمان، و نه فقط در ایران، بلکه در کل جهان شناخت و جایگاه شامخ او را در این عرصه، ستود و ارج نهاد.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت
- 8 نمایندگی تعمیر پکیج ایران رادیاتور در تهران + اطلاعات تماس
- اسپیکر بلوتوثی ارزان و باکیفیت: کدام مدلها را بخریم
- کیفیت و زیبایی را با خدمات دندانپزشکی دکترتو کلینیک تجربه کنید بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید