ترکیه در راستای بهبود شرایط شهرهای خود و توسعهٔ منطقهای با گسترش دامنهٔ پروژهٔ «داپ» یا «آناتولی شرقی» مبادرت به احداث مجموعه سدهایی روی رود ارس کرده است
اثر «داپ» بر اقلیم ایران
رود ارس از کوههای «بینگول» در ترکیه سرچشمه گرفته و پس از پیوستن به رود «آرپا» مرز مشترک ایران، ارمنستان و آذربایجان را تشکیل میدهد
![اثر «داپ» بر اقلیم ایران](https://payamema.ir/pubfiles/2023/08/سدسازی-768x512-1-jpg.webp)
۲۲ مرداد ۱۴۰۲، ۱۰:۴۱
در شرایطی که بهطور مستمر بر پیامدهای نامطلوب تغییر اقلیم مانند ناامنی آب و غذا، خشکسالی، بحران ریزگرد و از سوی دیگر بر آسیبپذیری خاورمیانه بیش از میانگین جهانی و لزوم همبستگی و همکاری کشورها در راستای کاهش سرعت پیشروی و ارتقای تابآوری در مواجهه با این ابرچالش تأکید میشود، اقداماتی غیرمنطقی از سوی برخی دولتها و خلاهای قانونی منتهی به پسرفت برنامههای مد نظر مشاهده میشود.
مطابق اخبار منتشرشده در برخی رسانهها کشور ترکیه در راستای بهبود شرایط شهرهای خود و توسعهٔ منطقهای با گسترش دامنهٔ پروژهٔ «داپ» یا «آناتولی شرقی» مبادرت به احداث مجموعه سدهایی روی رود ارس کرده است.
در نبود شفافیت رسانهای و اصل اطلاعرسانی و با توجه به اینکه ترکیه در کنوانسیونهای مرتبط با آب عضویت ندارد و با کنوانسیونهایی مانند کنوانسیون ۱۹۹۷ سازمان ملل متحد مخالفت کرده است، میتوان چنین برداشت کرد که این کشور با توجه به وضعیت آیندهٔ منطقه در مواجهه با تغییراقلیم درصدد ایجاد هژمونی منطقهای و حضور بهعنوان دولت فائق در رأس سیستمی تکقطبی متکی بر آب است. جاهطلبیهای ترکیه پیرامون منابع آب فرامرزی و اقدامات این کشور در قالب پروژهای مانند پروژهٔ داپ مخاطرات فراوانی در حوزهٔ آب به کشورهای همجوار رود ارس تحمیل میکند.
رود ارس از کوههای «بینگول» در ترکیه سرچشمه گرفته و پس از پیوستن به رود «آرپا» مرز مشترک ایران، ارمنستان و آذربایجان را تشکیل میدهد. این رود سرانجام در منتهیالیه شمالی استان اردبیل وارد محدودهٔ جمهوری آذربایجان میشود و به رود «کورا» میریزد.
نقش این رود در وضعیت زیستبوم و معیشت استانهای آذربایجانغربی، آذربایجانشرقی و اردبیل انکارناپذیر است. پروژهٔ داپ و احداث بیش از حدود ۲۷ سد و ۲۶ دریاچه مصنوعی بر سرشاخههای ارس نتیجهای جز خشکاندن ارس و کاهش ورودی دریای خزر و تحتالشعاع قرار دادن حقابههای ایران اعم از کشاورزی و صنعتی و شهری و محیط زیستی (حقابهٔ ضروری برای حفظ زیستبوم) ندارد.
این مسئله برای کشورهای ارمنستان و آذربایجان نیز آسیبها و تنشهایی را بههمراه خواهد داشت. بهنحوی که برای مثال سد «کاراکوت» بهنوبهٔ خود درصد قابلتوجهی از آب ورودی ارس بهسمت کشورهای صاحب حق را کاهش میدهد و علاوهبر تحمیل سلطه و فشار به کشورهای پاییندست با ایجاد مشکل برای سد «خداآفرین» بر وخامت اوضاع میافزاید.
درعینحال که مطابق پیشبینی و تخمینهای پژوهشگران و متخصصان حوزهٔ تغییراقلیم برای این منطقه بهصورت عادی نیز خشکسالی و بحران ریزگرد و آسیبهای فراوان بر امنیت انسانی و منطقهای پیشبینی میشود، اقدامات مشابه پروژهٔ داپ با ایجاد خلل در کشاورزی و تأمین آب اراضی تحت کشت شمالغربی، بستر را برای ناامنی غذایی و مشکلات معیشتی بیش از پیش و مهاجرتهای اجباری اقلیمی و آوارگی، بهرهبرداری بیش از حد از سفرههای آب زیرزمینی و رانش زمین و همچنین نابودی زیستبوم خزر ایجاد میکند و رسماً وضعیت ایران با حق سهم پنجاهدرصدی از رود ارس را وخیم خواهد کرد. همهٔ موارد فوقالذکر در شرایطی مطرح است که ترکیه به نتیجهٔ اقدامات خود واقف است؛ هرچند شاید دولتمردان ترکیه فراموش کردهاند که چالشهای محیط زیستی فرامرزی هستند و ابرچالش تغییراقلیم معضلی جهانی است و بنا به ذات، از هر اقدام نامعقولی همگان متضرر خواهند شد.
بدون شک آشفتگی وضعیت کشورهای منطقه پس از ورشکستگی حاد آبی و بحرانهای اقتصادی، خطر بروز تروریسم منطقهای و مهاجرتهای ناخواسته را افزایش خواهد داد و این مسئله پایانی جز بیثباتی، تنش و افزایش مناقشات نخواهد داشت.
به هر روی سیاستهای کلی اتخاذی از جانب ترکیه پیرامون منابع آب و تأکید بر طرحهای توسعه آبی چه در این پروژه برای کشورهای ایران، آذربایجان و ارمنستان و چه در پروژههای دیگر برای سوریه و عراق باید تعدیل یا متوقف شود. هرچند که عمدتاً ترکیه قصد سوءاستفاده از موقعیت بالادست خود در منابع آب، نداشتن عضویت در کنوانسیونهای مرتبط با آب و خلأهای قانونی دربارهٔ صیانت از منابع آبهای فرامرزی را دارد.
ایران در این زمینه پس از درخواست شفافسازی باید بهصورت ضروری پروژهٔ داپ را مغایر با حقوق بشر و حقوق بینالملل محیط زیست و ناقض امنیت محیط زیستی و امنیت آبی اعلام کند و با عنایت به مفهوم توسعهٔ پایدار و متکی بر اصل انصاف و اطلاعرسانی و با همراهی سایر کشورهای متضرر و همجوار، گامهای محکمی را در راستای توقف اقدامات اینچنینی بردارد. البته عدم عضویت ترکیه در کنوانسیونهای آبی و نبود تعهدات کافی با استناد به لازمالاجرا بودن، ممانعت از بهرهبرداریهای آسیبرسان و ناپایدار از محیط زیست در این مسیر خللی ایجاد نخواهد کرد.
پویایی دیپلماسی آبی کشور چه در مورد وضعیت رود ارس و چه سایر رودها مانند هیرمند در راستای صیانت از حیات و معیشت و حقابهٔ محیط زیستی و تعدیل آثار سوء تغییراقلیم در شرایطی که در جهت تابآوری نیز اقدامات کافی صورت نگرفته، ضرورتی اجتنابناپذیر است.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
![رونمایی و اکران مستند «غرقشدن در پلاستیک»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/غرق-شدن-در-پلاستیک.jpg)
رونمایی و اکران مستند «غرقشدن در پلاستیک»
![سعید راد درگذشت](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/راد2.webp)
سعید راد درگذشت
![فهرست پیشنهادی سکانداری وزارت ارشاد اعلام شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/وزارت-فرهنگ-و-ارشاد.jpg)
فهرست پیشنهادی سکانداری وزارت ارشاد اعلام شد
![نامِ مقدس و زیبای «هنر» را به نامِ وزارتخانه فرهنگ بازگردانید](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/تئاتر-2.jpg)
خانه تئاتر در نامهای به رئیسجمهوری منتخب خواستار شد
نامِ مقدس و زیبای «هنر» را به نامِ وزارتخانه فرهنگ بازگردانید
![«محمد بهرامی» سرپرست خانه تئاتر شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/محمد-بهرامی.jpg)
«محمد بهرامی» سرپرست خانه تئاتر شد
![نمایش نسخه مرمتشده «دونده» در خانه سینما](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/دونده.jpg)
نمایش نسخه مرمتشده «دونده» در خانه سینما
![جهانِ امنِ کوچکِ من](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/پسر-اقیانوس.jpg)
جهانِ امنِ کوچکِ من
![چاپ بیستونهم کتاب «بیایید تار و سه تار بنوازیم»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/کیوان-ساکت.jpg)
چاپ بیستونهم کتاب «بیایید تار و سه تار بنوازیم»
![کتاب «چاه ارمنی» منتشر شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/کتاب-چاه-ارمنی.jpg)
کتاب «چاه ارمنی» منتشر شد
![«سهراب شهیدثالث» و سینمای طبیعتمحور](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/سهراب-شهیدثالث.jpg)
«سهراب شهیدثالث» و سینمای طبیعتمحور
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید