منبع نزدیک به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی حمله سایبری به جایگاههای عرضه سوخت ایران را تایید کرد
دوباره بنزین درآبان خبرساز شد
تابلوهای الکترونیکی اتوبانهای اصفهان هک و شعارهایی علیه مسئولان روی آنها نقش بست
۵ آبان ۱۴۰۰، ۰:۰۰
تا همین 2 سال پیش اگر برای یک ایرانی از آبان میگفتی، احتمالا با چهرازی و قصههای عاشقانهاش از پاییز برایت حرف میزد ولی حالا اوضاع تغییر کرده، بنزین به آبان گره خورده است. از حوادث آبان 98 که در پی افزایش قیمت بنزین رخ داد تا آبان 1400 که صبح دیروز جایگاههای سوخت کشور دچار اختلال شدند. دیروز با اختلال در سیستم جایگاههای سوخت بار دیگر پدافند غیرعامل کشور هم محک جدی خورد.
همه چیز با چند توئیت آغاز شد. توئیتر پیش از همه رسانههای ارتباط جمعی ایرانیان از اختلال در سامانه عرضه سوخت خبر داد. کاربران یکی پس از دیگری در آستانه دومین سالگرد حوادث آبان از مشکل در عرضه سوخت نوشتند. تهران، مشهد، اصفهان، ایلام و قم شهرهایی بود که در ابتدا نامشان در فهرست شهرهای دارای مشکل سوخترسانی ثبت شد. رسانهها وارد ماجرا شدند. مشکل در عرضه سوخت با کارتهای هوشمند هم به سراسر ایران رسید. جایگاه های عرضه سوخت یکی پس از دیگری از کار افتاد. اینبار اما خبری از سکوت مسئولان نبود. شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی مساله اختلال در عرضه سوخت را تایید کرد ولی به سرعت به تکذیب خبر افزایش قیمت بنزین پرداخت. بعد از او نیز چند تن از مسئولان از نمایندگان مجلس گرفته تا وزارت نفت و وزارت کشور مساله افزایش قیمت بنزین را تکذیب کردند ولی «مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید میترسد» کمتر کسی در شبکههای اجتماعی این تکذیبها را باور می کرد. دلیلش شاید بی اعتمادی است که پیش از آبان 98 وجود داشت ولی پس از آن عمیق تر شد و در هر بزنگاه، خودنمایی کرد.
کی بود، کی بود؟ من نبودم!
همه سرگرم بررسی چیستی اختلال ایجاد شده در سامانههای عرضه هوشمند سوخت بودند که خبرگزاری ایسنا در گزارشی نه تنها مساله اختلال در عرضه بنزین را تایید کرد بلکه برای نخستین بار از «حمله سایبری» خبر داد. در بخشی از گزارش منتشر شده در این خبرگزاری آمده بود که روی تصویر جایگاههای عرضه سوخت، نوشته شده بود: «هشدار حمله سایبری 64411». ایسنا 12 دقیقه بعد این خبر را حذف کرد. خبر همزمان از کانال تلگرامی این خبرگزاری هم حذف شد ولی رسانههای ارتباط جمعی و کانالهای تلگرامی به نقل از این خبرگزاری به پوشش حمله سایبری صورت گرفته به جایگاه های عرضه سوخت پرداختند. ایسنا حدود یک ساعت بعد اما دوباره وارد ماجرا شد و اعلام کرد که اساسا چنین خبری از سوی این خبرگزاری منتشر نشده است. این خبرگزاری در شرایطی اخبار نقل شده از ایسنا را «جعلی» خواند که با یک جستجوی ساده در گوگل، خبر حذف شده قابل دستیابی بود. انتقادها از ایسنا در شبکه های اجتماعی آغاز شد و این خبرگزاری در اطلاعیه ای تکمیلی، در شرایطی اعلام که حدود ساعت یک ظهر دیروز هک شده و این خبر از سوی هکرها منتشر شده که انتشار جزئیات این خبر در کانال تلگرامی این خبرگزاری از دید ناظران عاملی است که احتمال هک ایسنا را به شدت کاهش می دهد. اینکه ایسنا تحت فشار خبر اولیه خود را حذف کرد یا واقعا یکی از اهداف حمله سایبری بوده، چندان مشخص نیست ولی ساعاتی بعد اعلام شد که حقیقت، همانی بود که ایسنا منتشرش کرد.
تکذیب اولیه
ایسنا خبر خود را حذف کرده بود و مسئولان نیز در سکوت به سر میبردند که غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل به مساله حمله سایبری به زیرساختهای عرضه بنزین ایران واکنش نشان داد. او نه تنها موضوع حمله سایبری را رد کرد بلکه احتمال دست داشتن اسرائیل در این حملات را نیز صفر دانست و تاکید کرد که «اسرائیلی ها اگر قدرت اینکار را داشتند، تا الان حمله کرده بودند.» او جزئیات بیشتری از این حمله ارائه نکرد. سازمان پدافند غیرعامل سال 82 با هدف «سازماندهی، طرحریزی، هدایت و راهبری عملیات پدافندی مقابله با تهدیدات نوین دشمن» تشکیل شده است. احمد وحیدی، وزیر کشور که از جمله چهرههای نظامی کابینه سید ابراهیم رئیسی به شمار می رود نیز در اظهاراتی مشابه تلویحا مساله حمله سایبری به ایران را رد و اعلام کرد که «اختلال در ارائه خدمات در برخی پمپهای بنزین ناشی از یک اشکال فنی و سامانهای است که بهزودی رفع میشود.» این تکذیبها در شرایطی صورت گرفته بود که همایون صالحی، رئیس انجمن جایگاه داران سوخت در اظهاراتی که «تجارت نیوز» آن را منتشر کرد، رسما موضوع «حمله سایبری» به جایگاههای عرضه سوخت در ایران را تایید کرده بود. جلالی و وحیدی اما تنها مسئولانی نبودند که با کلیدواژه «اختلال» حمله سایبری صورت گرفته را توصیف کردند. علی فروزنده سخنگوی وزارت نفت هم در جمع خبرنگاران گفته بود که «مشکل فنی در سامانه کارت سوخت اتفاق افتاده و بر همین اساس، شرکت ملی پخش سامانه هوشمند را از مدار خارج کرده است.» فاطمه کاهی، سخنگوی شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی اما به جای تکذیب تلویحی و تلاش برای عادی جلوه دادن موضوع، از «برگزاری نشستی فوری» برای بررسی ابعاد ماجرا و حل مشکل خبرداد ولی دیگر جزئیاتی از نشست برگزار شده ارائه نکرد.
بروز نشانهها
مسئولان بر تکذیبهای خود اصرار داشتند و رسانههایی چون ایسنا هم درگیر تکذیب خبری بودند که خود منتشر کردند. نشانههای حمله سایبری اما یکی پس از دیگری از راه رسید: ابتدا اصفهان. اتوبان شهید خرازی، ساعت حدود 2 ظهر. تابلوهای الکترونیکی خیابان از کار افتادهاند. خبری از پیامهای ترافیکی روی آنان نیست. این را یکی از شاهدان عینی ماجرا برای خبرنگار «پیام ما» روایت کرده است. او در ادامه گفت که به مرور بعضی از بیلبوردهای الکترونیکی فعال شدند اما خبری از پیامهای ترافیکی روی آنان نبود. شعارهای انتقادی جای این پیام ها را گرفته بود. شعارها به مساله افزایش قیمت بنزین و وعده رایگان کردن آب و برق اشاره دارد. 3 عکس و یک فیلم از این مساله در شبکههای اجتماعی مخابره شده است. فیلمها و تصاویری که از فرط تعجب، به سادگی امکان باور کردنشان وجود نداشت اما واقعی بودند. بدون ذرهای اغراق. براساس فیلمها و تصاویر منتشر شده، 2 شعار با فاصله زمانی حدود 8 ثانیه روی دست کم 2 تابلو ترافیکی نقش بستهاند. پیگیریهای خبرنگار «پیام ما» نشان داد که تابلوهای ترافیکی اتوبانهای دیگر اصفهان از این حمله سایبری جان سالم به در بردهاند. اتوبان خرازی در منطقه 8 اصفهان واقع است و یکی از مهمترین محورهای مواصلاتی این کلانشهر به شمار میرود.
تایید پس از تکذیب
مطابق معمول که بسیاری خبرها ابتدا تکذیب و بعدا تایید میشوند این خبر هم چنین سرنوشتی پیدا کرد. دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در خبری اختصاصی همه تکذیبها را تکذیب کرد و مهر تایید زد بر فرضیههای اولیه. نور نیوز در گزارشی با عنوان «اختصاصی» نوشت: « ختلال ایجاد شده در سامانه سوختگیری در پمپ بنزینها که از ساعاتی قبل موجب بروز مشکل در روند سوختگیری خودروها شده، ناشی از حمله سایبری بوده است.» پس از این تایید، هم نمایندگان مجلس و هم رسانهها یکی پس از دیگری از این حمله سایبری نوشتند. خبرگزاری مهر موضوع هک تابلوهای الکترونیکی اصفهان را پوشش داد و از نگارش «شعار غیر اخلاقی» روی آنها گفت. خبرگزاری فارس هم مساله را به «دشمنان نظام و معاندین» نسبت داد و از تلاش برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی در آستانه سالگرد اعتراضات آبان نوشت.
بازهم غافلگیری
تایید حمله سایبری به جایگاههای عرضه هوشمند سوخت که زیر نظر وزارت نفت فعالیت میکنند به علاوه هک بیلبوردهای الکترونیکی اصفهان، زیر نظر پلیس راهور و شنیدهها مبنی بر اختلال در فعالیت خبرگزاریهای مختلف و همچنین اصرار ایسنا بر هک شدنش به علاوه کاهش جدی سرعت اینترنتهای موبایل و خانگی نیز به گواه دادههای «ابر آروان»، همه حکایت از حملهای همه جانبه به زیرساختهای التکترونیکی ایران دارد و غافلگیری سازمانهای مسئول. یک عضو کمیسیون انرژی خواستار دقت نظر بیشتر نهادهای مسئول شد. هادی بیگینژاد در توئیتر خود نوشت: «تجربه اختلال در سیستم توزیع سوخت یک بار دیگر اهمیت تقویت پدافند غیرعامل در مقابل حملات سایبری و تهدید زندگی عادی مردم را ثابت کرد.» ابراهیم عزیزی، عضو کمیسیون امنیت هم در همین راستا به «مهر» گفت: «از مواردی که باید در کشور در خصوص سامانههای جامع مد نظر قرار بگیرد توجه به اصول پدافند غیرعامل است از این رو باید نسبت به تقویت موضوع پدافند غیرعامل در کشور توجه ویژه ای وجود داشته باشد تا از امکان اعمال خرابکارانه جلوگیری به عمل بیاید.» محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس هم در همین راستا به کمیسیون انرژی ماموریت داد تا مساله حمله سایبری به جایگاه های عرضه سوخت را بررسی کند. این اولین حمله سایبری به ایران نبود و احتمالا آخرین هم نخواهد بود. 23 مهر 99 هم حمله سایبری «وسیعی» به سازمان بنادر و کشتیرانی و وزارت راه و شهرسازی ایران صورت گرفت ولی هیچ یک از مقامات مسئول در سازمان پدافند غیرعامل توضیحی درباره این حملات و راه های نفوذ آنان ارائه ندادند.
هک یا خرابکاری؟!
آنچه کلاف حمله سایبری صورت گرفته به جایگاه های عرضه سوخت ایران را سردرگم تر می کند، نوع فعالیت این سامانه است. امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات دولت دوازدهم اما در توئیتر خود نوشت: «زیرساخت شبکهی جایگاههای سوخت کشور، یک شبکهی اختصاصی است و اینگونه اتصالات از طریق شبکهی اینترنت برقرار نمیشده است.» این توئیت کوتاه از دید اهالی فن به معنی افزایش احتمال خرابکاری انسانی است. در کلامی ساده تر، بدون عاملی انسانی، امکان حمله سایبری و خارج کردن جایگاه های عرضه سوخت از مدار وجود نداشت. مشابه این اتفاق درباره انفجار نطنز نیز رخ داد. در آن ماجرا نیز، اگرچه حمله از راه دور صورت گرفت ولی عامل انسانی دخیل بود. عاملی که البته نه پیدا شد و نه بازداشت. حال باید منتظر ماند و دید حمله سایبری دو یا سه جانبه دیروز به جایگاه های عرضه سوخت که تا غروب چهارم آبان هم برطرف نشده بود، مثال درس عبرتی برای مسئولان امر عمل خواهد کرد یا آنان همچون برخی نمایندگان مجلس ترجیح می دهند از اقدام متقابل علیه اسرائیل بگویند و توجهی به نقاط ضعف داخلی که با بودجه های چندین و چند میلیاردی هم برطرف نشده، نکنند.
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید