ابوحامد کرمانی؛ پزشک واژه ساز
۵ اردیبهشت ۱۳۹۵، ۲۲:۱۸
ابوحامد کرمانی؛ پزشک واژه ساز
افضلالدین ابوحامد احمد بن حامد کرمانی (زاده: ۵۳۰ هجری قمری در کرمان، درگذشت: ۶۱۵ هجری قمری در کوهبنان)، مورخ، طبیب، نویسنده، شاعر و فیلسوف نامدار و برجسته کرمان در قرن ششم و هفتم هجری بود.
افضلالدین ابوحامد احمد بن حامد کرمانی در حدود سال ۵۳۰ هجری قمری در شهر کرمان یا کوهبنان به دنیا آمد. از وی با عنوان افضل کرمان یا به کنیه اش، ابوحامد نیز یاد می شدهاست. وی نه فقط پزشکی حاذق، بلکه مورخی نکته سنج و فیلسوفی بزرگ بود و نخستین و قدیمی ترین تاریخهای موجود درباره استان پهناور و تاریخی کرمان نیز از آثار او به شمار میروند.
وی مدت ها در دربار سلجوقیان کرمان به شغل دبیری و طبابت اشتغال داشت و همچنین طبیب مخصوص ملک دینار غُزّ بود و افزون بر این، به خاطر جایگاه والایش در دانش پزشکی از یاری و پشتیبانی اتابکان یزد و اولاد طغرل شاه سلجوقی نیز برخوردار بود.
تأسیس بیمارستان هایی در کرمان و یزد
وی، با بهره از پشتیبانی این زمامداران در روزگار خویش، در کرمان و همین طور در یزد، بیمارستان هایی تأسیس نمود و خود در رأس پزشکان این بیمارستان ها به طبابت و تألیف و آموزش پزشکی اشتغال داشت.
خود وی در یکی از تألیفاتش، به این واقعیت که تأسیس مدارس و بیمارستان ها توسط او، با تشویق و ترغیب و حمایت زمامداران هم عصرش بودهاست، چنین اشاره میکند:
… به حکم آن، مرا معایش بسیار فرموده بودند و شروع در مدارس و مارستانات(بیمارستان ها) کرده، مرا تکلیف اعمال نمودند.
و یا در جای دیگر، که همین موضوع را در حقّ ملوک دیار یزد و اتابکان سلغری چنین تکرار میکند:
… از آن حضرت، در احترام و توقیع من مبالغت مینمودند و مارستان با مبالغ ارتفاع، مسلم فرمودند.
از این قبیل نوشته های این پزشک ارجمند که رسالات پزشکی خویش را به زبان فارسی تدوین کرده، چنین برمی آید که وی، اساساً یکی از نخستین ادیبان و نویسندگان ایرانی بوده است که در قرن ششم از کلمات فارسی مارستان یا مارستانات، به جای لغت دارالشفاء که عربی است، استفاده کرده و بعدها همین کلمات در کلام فارسی زبانان و پارسی گویان اعصار بعد، جهت توصیف مراکز درمانی (همچون بیمارستان و تیمارستان)، پذیرفته و به کار برده شده اند.
آثار و تالیفات
از جمله کتب ارزشمند او «عقد العلی للموقف الاعلی» و«بدایع الزمان فی وقایع کرمان» در جغرافیا و تاریخ کرمان است که به تاریخ افضل شهرت دارد. افضل الدین ابوحامد احمد بن حامد کرمانی در امر پزشکی تبحر داشت و پزشک مخصوص دربار سلاجقه نیز بود، رساله طبّی بزرگ و پرارجی به نام صلاح الصحاح نیز تألیف نمود که از مهمترین رسالات پزشکی تدوین شده در قرن ششم هجری به زبان فارسی است.
بنیان گذار طب پیشگیری
از نکات جالب توجه در مورد او، تأکید ویژهای است که وی در تألیفات و تقریرات پزشکی خویش، بر اصل پیشگیری از بیماری ها و مقدم دانستن پیشگیری بر درمان نمودهاست. وی در قرن ششم موضوع پیشگیری را در کنار درمان بیماریها، از اصلی ترین محورهای طب و طبابت خویش قرار داده و در اشاعه این نگرش در طب کوشیدهاست. در این ارتباط، در جملهای از رساله صلاح الصحاحِ وی میخوانیم:
حفظ صحّت، یک نیمه از جزوِ عمل است از علم طبّ، و نیمه دیگر علاج بیماران است…
این جمله که سرتاسر رساله مذکور و همین طور برخی دیگر از تألیفات پزشکی ابوحامد، به تشریح آن اختصاص دارد، حکایت گر آن است که این دانشمند و پزشک ارجمند کرمانی، با الهام از مبانی طبی ایران باستان، قرنها قبل از پزشکان غربی، بر تقدّم نقش پیشگیری از بیماریها بر درمان آنها، تأکید و احاطه داشته و بدین اعتبار، وی را باید از بانیان اصول بهداشت و طبّ پیشگیری، نه فقط در کرمان، و نه فقط در ایران، بلکه در کل جهان شناخت و جایگاه شامخ او را در این عرصه، ستود و ارج نهاد.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
![مسافران قطار مرگ](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/۶-2-jpg.webp)
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
![گربهای که از قطار انقراض پیاده شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/AP.jpg)
دو دهه تلاش برای نجات «سیاهگوش ایبریایی» جواب داد
گربهای که از قطار انقراض پیاده شد
![مرگهای تکراری](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/معدن-2.jpg)
ظرف دو ماه گذشته ۴ کارگر در ۴ حادثه در معادن زغال سنگ کرمان جانباختهاند
مرگهای تکراری
![نگاههای منتظر به معدن فروریخته](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/معدن-شازند.jpg)
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
![صدای جمهور آمد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دیجیتال-15.jpg)
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
![واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/باشگاه-اندیشمندان.jpg)
در نشست علمی «خودکشی درمانگران: نگاهی بینرشتهای» صورت گرفت
واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران
![کمبود 4 هزار محیطبان در کشور](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/محیط-بان.jpg)
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست تاکید کرد
کمبود 4 هزار محیطبان در کشور
![کمبود شدید محیطبان در لرستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/محیط-بان.jpg)
کمبود شدید محیطبان در لرستان
![معمای آتشفشان «تفتان»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/05/دیجیتال-9.jpg)
کارشناسان و مسئولان در مورد احتمال همیشگی فوران تفتان اتفاقنظر دارند
معمای آتشفشان «تفتان»
![دستگیری ۳۲ شکارچی غیرمجاز در اصفهان](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/8897072_648-jpg.webp)
دستگیری ۳۲ شکارچی غیرمجاز در اصفهان
![۱۳۸ محیطبان در استان تهران فعالیت میکنند](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/N82620668-71785414-jpg.webp)
۱۳۸ محیطبان در استان تهران فعالیت میکنند
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید