حمایت از اقدامات فناورانه برای حفظ منابع خاک

دبیر ستاد محیط زیست ریاست جمهوری می‌گوید: این ستاد از 10 راهبرد اصلی حوزه خاک 

در سند ملی کشور برای رفع مشکلات حمایت می‌کند

به‌تازگی دبیر ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با بیان اینکه در حوزه خاک ۱۰ راهبرد اصلی در سند ملی این حوزه تعریف شده، گفته است: ستاد از همه این راهبردها حمایت می‌کند تا منجر به رفع مشکلاتی در کشور شود.

به گفته نادرقلی ابراهیمی مباحث مرتبط با خاک و توسعه فناوری‌های این حوزه از اولویت‌های این ستاد است، از این‌‌رو ستاد از پایان‌نامه‌های دانشجویی حمایت می‌کند تا دانشجویان برای انجام طرح‌های خود به تولید طرح‌های فناورانه منجر به تولید محصول تشویق و هدایت شوند. در این حوزه با توجه به اولویتی که برای کشور دارد، فرصت‌های خوبی نیز برای اجرای موضوعات فناورانه وجود دارد. به گزارش ایسنا، این مقام مسوول در ادامه می افزاید: رویکرد معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در حمایت از کنگره‌ها و رویدادهای دانشگاهی و علمی، خروجی محور است. رویدادی که منجر به یک محصول و یا فناوری شود که بار مصرف آب‌وخاک و همچنین آلودگی آن‌ها را کاهش دهد، مورد حمایت معاونت علمی و این ستاد قرار می‌گیرد، چرا که برای مثال بالغ‌بر ۹۰ درصد از منابع خاک ما در مناطق نیمه‌خشک، خشک و بسیار خشک و تنها کمتر از ۱۰ درصد خاک ما در مناطق مرطوب و حاصلخیز قرار دارند. ابراهیمی در ادامه به برخی از مسائل و چالش‌های بحرانی حوزه خاک اشاره کرده و تاکید می‌کند: مسائلی همچون پیوستگی مدیریت جامع حوزه آبخیز از بالادست، میان دست و پایین‌دست و پیوستگی خاک در این عرصه و زنجیره نیاز به راهکار، مقاله و تولید دانش نیاز دارد. چالش‌های جهانی همچون تغییر اقلیم و مشکلات گردوغبار با منشأ کشورهای اطراف، تأثیر خود را بر جمعیت ما گذاشته است، به‌گونه‌ای که طبق پیش‌بینی‌ها بر اثر خشک شدن تالاب‌ها و اراضی منطقه بین‌النهرین تا دو سال آینده جمعیت بیشتری با پدیده گردوغبار مواجه خواهند شد. به گفته ابراهیمی،  طبق بررسی‌هایی که انجام شد، تنها ۱۹ شرکت از بیش از ۴ هزار و ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان در حوزه خاک فعالیت دارند که عمده این شرکت‌ها نیز در حوزه کودهای زیستی فعال هستند. پس باید به مسائلی فراتر از سازمان کار، جذب پرسنل و یا اعتبار بپردازیم؛ مسائلی همچون فرهنگ، دانش خاک، حفظ خاک و جلوگیری از آلودگی خاک، استفاده از خاک برای تولید و اشتغال را باید موردتوجه قرار دهیم. البته تولید و رشد اقتصادی باید حتی با نگاه حفظ منابع صورت گیرد. عدم ورود دانش و فناوری به حوزه خاک باید بررسی شود و باید خاک را در یک زنجیره ببینیم.

دبیر ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در ادامه با توجه به انتشار قانون خاک تصریح می‌کند: چرا باید بعد از این همه ‌سال قانون خاک آماده و ابلاغ شود و اینکه آیا این قانون تمامی مشکلات ما را حل خواهد کرد؟ پارامترهای ذکرشده در این قانون و وظایف تعیین‌شده برای دستگاه‌های ذی‌ربط چقدر در پایداری تولید ما می‌تواند تأثیرگذار باشد؟ طرح آناتولی در کشور همسایه یک هشدار برای دانشمندان و متولیان حوزه محیط‌زیست است. چراکه درصد عمده‌ای از حق آبه مصرح منطقه بین‌النهرین دیگر وارد این منطقه نخواهد شد. فقط در یک مورد سدی که در آینده نزدیک در قالب این طرح افتتاح خواهد شد، با حجم چند میلیاردی توانایی ذخیره آب را دارد و تهدیدی جدی برای مناطق پایین‌دست محسوب می‌شود.

ضرورت حفاظت از منابع حیاتی خاک کشور

دی ماه 96 بود که معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه خاک اصلی ترین منبع توسعه همه جانبه اقتصادی به شمار می رود، اعلام کرد در حال حاضر غفلت از منابع خاک مهمترین کاستی در بخش کشاورزی و زیستی کشور است. به گزارش ایرنا، علیمراد اکبری در همایشی که به در موسسه تحقیقات خاک و آب کشور واقع در استان البرز برگزار شده بود، افزود: به رغم اینکه در کشور وضعیت آب و خاک مناسب نیست ولی هرگونه برنامه ریزی بدون در نظرگرفتن خاک معنا و مفهومی ندارد زیرا خاک هم بستر حیات جانوران و گیاهان بوده و هم مخزنی برای آب است و اگر خاک را درنیابیم قطعا برنامه ریزی برای آب معنایی ندارد. وی با بیان اینکه کشور ما تاب آوری توسعه افقی و توان اکولوژیکی در بخش کشاورزی ندارد، می‌افزاید: در بعضی از مناطق باید سطح زیر کشت را کم کنیم و بایستی به سمت توسعه عمومی و بهره وری پیش برویم. 

وی عوامل زیادی را در بهره وری دخیل دانسته و می‌گوید: 2 عنصر پایه بهره وری آب و خاک است اما اکنون یکی از مسایلی که در کشور بر روی آن مانور داده می شود موضوع آب است لیکن در بحث خاک غفلت شده است. به گفته اکبری باید وضعیت نامطلوب خاک به برنامه ریزان کشور اطلاع رسانی کرد و توان تولیدی خاک را با حفظ پایداری سرزمین به دقت رصد و پیگیری کنیم تا مسایلی که برای آب اتفاق افتاده برای خاک تکرار نشود.  معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه می‌گوید: در آب مشکلات زیادی به وجود آمد که نتیجه توسعه بدون توجه به توان اکولوژیکی و مسایل زیست محیطی و پایداری کشور بود. اکبری با بیان اینکه مصادیقی همچون ماشین آلات، مدیریت، منابع انسانی، بذر، کود، سم و مبارزه با آفات در کشاورزی پارامترهای موثری هستند، می‌افزاید: بهره وری مناسب از آب و خاک در این بخش نقش حاکمیتی دارد. اکبری یکی از برنامه های تحقیقی درجهان را بررسی آلودگی های نوظهور خاک دانسته و بیان می‌کند: این آلودگی متاثر از نانوذرات هستند که اصلا بر روی آن فکر نشده و در برنامه های ما نیست ولی دنیا بر روی آن کار می کند. به گفته وی اکنون در موضوع خاک مشکل جدی داریم لیکن فقط به موضوع آب و مسائل اجتماعی و سیاسی آن می پردازیم و باید پیش از آن نگاهمان به خاک متمرکز شود تا آسیب ها به حداقل برسد. در آن زمان رئیس موسسه تحقیقاتی خاک و آب وزارت جهاد کشاوری نیز اعلام کرد که تنها حدود 10 درصد از خاک کشور دارای ظرفیت لازم برای فعالیت های کشاورزی است. به گفته دکتر کامبیز بازرگان مدارک و مستندات روشنی نشان می دهد که افول تمدن های بزرگی مثل سومری ها و مایاها ناشی از تخریب خاکشان بوده است. وی به وجود مسائل تهدیدکننده منابع خاک کشورمان اشاره کرده و بیان می‌کند: بر اساس بررسی‌های انجام شده در سال های اخیر، با توجه به تغییر شرایط کشاورزی در دوره های اخیر از کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن، مسائلی پایداری تولید در منابع خاک و آب را تهدید می کند که از جمله آن تغییر کاربری اراضی کشاورزی است.