سایت خبری پیام ما آنلاین | میزان فرسایش خاک در ایران ۸ برابر متوسط جهانی است

میزان فرسایش خاک در ایران ۸ برابر متوسط جهانی است





۲۸ خرداد ۱۳۹۸، ۱۲:۴۴

میزان فرسایش خاک در ایران ۸ برابر متوسط جهانی است

محمد درویش می‌گوید در ایران یک‌دوازدهم کل فرسایش خاک جهان اتفاق می‌افتد، در حالی که یک‌صدم خاک جهان را دارد

چند سالی است زنگ خطر توسعه بیابان در دنیا به ویژه در ایران به صدا درآمده، بر اساس اعلام سازمان ملل، حدود ۵ میلیارد هکتار از ۱۳.۵ میلیارد هکتار وسعت خشکی جهان متاثر از پدیده بیابان‌زایی است که با این وضعیت آب‌ها شور، سفره‌های آب زیرزمینی کم، تالاب‌ها خشک، چشمه‌های گرد و غبار، زیاد و روستاها و سکونتگاه‌های انسانی متروکه می‌شوند. به تازگی در این خصوص محمد درویش، عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور به مناسبت روز جهانی بیابان‌زدایی، وضعیت پدیده بیابان‌زایی در ایران را تشریح کرده است. به گفته وی طبق آخرین آمارهایی که کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی اعلام کرده وضعیت بیابان‌زایی در دنیا نگران‌کننده است و آمارها نشان از اُفت کارایی سرزمینی دارند، این یعنی هر نوع فرایندی که منجر به اُفت کارایی سرزمین شود نشانه این است که در آن سرزمین پدیده بیابان‌زایی در حال رخ دادن است. آن‌طور که وی به ایرنا گفته، بدترین و خطرناک‌ترین نشانه بیابان‌زایی، فرونشست زمین است که ایران با رقم ۵۴ سانتیمتر در سال در فاصله دشت فسا و جهرم در استان فارس رکورددار آن در دنیاست، بعد از آن دومین رتبه در جهان نیز به ایران تعلق دارد و با فرونشست زمین در جنوب غرب تهران به میزان ۳۶ سانتیمتر در سال آن را به خود اختصاص داده که در واقع ۹۰ برابر شرایط بحرانی تعریف شده در جهان است.

فرسایش در ایران ۸ برابر متوسط جهانی

به گفته دبیر سیاست محیط زیست در مرکز بررسی‌های راهبردی نهاد ریاست جمهوری، یکی دیگر از مؤلفه‌های بیابان‌زایی نرخ فرسایش خاک است نرخ آن در ایران ۲ میلیارد تُن گزارش می‌شود که با توجه به اینکه تمام فرسایش خاک در جهان در یک سال ۲۴ میلیارد تُن است، بنابراین در ایران یک‌دوازدهم کل فرسایش خاک جهان اتفاق می‌افتد در حالی که ایران یک‌صدم خاک جهان را دارد، بر این اساس میزان فرسایش خاک در ایران ۸ برابر متوسط جهانی است.

ایران پیشتاز در نابودی حیات وحش

درویش می‌افزاید: از نظر اندوخته‌های جانوری نیز تقریباً در نیم قرن اخیر، حدود ۹۰ درصد حیات وحش ارزشمند خود را از دست داده‌ایم که یکی از بالاترین موج‌های انقراض در ایران ثبت شده است. به گفته این فعال محیط زیست، از نظر آلودگی هوا نیز هر ساله دست‌کم یک یا دو شهر ایران در شمار آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار می‌گیرند، خسارت آلودگی هوا ۸ میلیارد دلار برآورد می‌شود و ما جزو ۹ کشور اول انتشاردهنده گازهای گلخانه‌ای هستیم؛ تمام اینها نشاندهنده این است که به شدت در مؤلفه‌های آب، خاک، تنوع زیستی و آلودگی هوا وضعیتی بسیار نگران‌کننده داریم و کارایی سرزمین ما در حال کاهش یافتن است.

بیابان‌زایی سبب نابودی سکونتگاه‌ها

عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در ادامه تاکید می‌کند هیچ خطری جدی‌تر از بیابان‌زایی نمی‌تواند سبب مهاجرت، تخریب سرزمین و متروکه شدن سکونتگاه‌های انسانی شود، بنابراین دولتمردان ایران باید مهار بیابان‌زایی را یکی از مهم‌ترین اولویت‌های خود بدانند و عملاً در راستای آن حرکت کنند، طرح‌هایی مانند انتقال آب که رژیم‌های هیدرولوژیکی حوضه‌های آبخیز را بر هم می‌زند یا سدسازی‌های افراطی که سبب نابودی تالاب‌ها در پایین‌دست و نابودی رویشگاه‌های جنگلی در بالادست می‌شود به شدت می‌تواند نرخ بیابان‌زایی را در کشور افزایش دهد. به گفته درویش نرخ بیابان‌زایی را در ایران، یک درصد خاک کشور در سال اعلام می‌کنند که این نسبت در کره زمین دو دهم درصد است یعنی نرخ بیابان‌زایی در کشور ۵ برابر متوسط جهانی است. دبیر سیاست محیط زیست در مرکز بررسی‌های راهبردی نهاد ریاست جمهوری می افزاید: زمانی در حوزه مهار بیابان‌زایی یکی از کشورهای پیشگام بودیم، در مناطق بیابانی کشور چهار میلیون هکتار جنگل‌کاری انجام شده بود، کارشناسان کشورهای عربی اطراف برای گذراندن دوره‌های آموزشی مقابله با بیابان‌زایی به ایران می‌آمدند اما متأسفانه اخیراً در این حوزه دیگر فعالیت چشمگیری نداریم و همچنان از روش‌های قدیمی استفاده می‌کنیم، هنوز می‌خواهیم در خوزستان با مالچ‌پاشی مشکل را حل کنیم در صورتی که مالچ‌پاشی یک روش منسوخ و کنار گذاشته شده است، روندها نشاندهنده این است که نرخ بیابان‌زایی بعد از مقداری فروکش، دوباره افزایش یافته است. وی ادامه می‌دهد: افزایش سیل‌های حادثه‌خیز، افزایش نرخ جریان‌هایی که به جابجایی خاک منجر می‌شود، افزایش تخریب جنگل‌ها، کاهش حاصلخیزی خاک، همه و همه نشاندهنده این است اقداماتی که در کشور برای مهار بیابان‌زایی انجام می‌شود نه تنها کافی نیست بلکه بعضاً شاهد اقداماتی هستیم که نرخ بیابان‌زایی را تشدید می‌کند.

دولت مهار بیابان‌زایی را جدی بگیرد

آن‌طور که درویش می گوید، زمانی که شاهد ۷۰ هزار هکتار برنج‌کاری در خوزستان، بیش از ۱۰۰ هزار هکتار در فارس و در بخش‌هایی از استان اصفهان هستیم نشاندهنده این است که دستگاه‌های متولی نتوانستند وظایف خود را به درستی انجام دهند. وی ادامه می دهد: کشورهای پیشرو در مهار بیابان‌زایی کشورهای توسعه یافته عضو اتحادیه اروپا هستند مانند اسپانیا، ایتالیا یا کشورهایی که در جنوب اروپا قرار گرفته‌اند، این کشورها اکنون هشدار داده‌اند که میزان فرونشست زمین نزدیک به ۴ میلیمتر در سال رسیده است و در حال فعالیت‌های جدی برای کاهش این نرخ هستند ولی ما همچنان شاهد کشت برنج در مناطق کم آب و بعضاً بی آب در کشور هستیم. درویش می گوید استرالیا و نیوزیلند کارهای بسیار مهمی در راستای مهار بیابان‌زایی انجام داده‌اند، در این راه چیدمان توسعه خود را تغییر دادند برای اینکه بتوانند کشور را در مواجه با خشکسالی‌های سنگین مصون نگه دارند.

اقداماتی که باید انجام شود

این فعال محیط زیست تاکید می‌کند، اولین کار این است که دولت باید تمام چاه‌های غیر مجاز را پلمپ کند، اجازه ندهد از چاه‌های مجاز برداشت غیر مجاز صورت گیرد، دولت باید تلاش کند تا میزان برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی حداکثر از ۴۰ درصد قابل استحصال بیشتر نشود، باید به سمت احیای قنوات و تشویق کشاورزان و دادن جایزه‌های تشویقی به کشاورزانی برود که از طریق قنات‌ها و نه چاه‌ها به آبیاری اراضی خود اقدام می‌کنند.

هم‌زمان دولت باید به جای محصولات آب‌بر، محصولاتی را به کشاورزان برای کشت معرفی کند که ارزش افزوده درخورتری داشته باشند.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *