باغ بهشهر همچنان بدون توجه به اخطار یونسکو

مدیر پایگاه میراث جهانی باغ ایرانی: هیچ ‌اراده‌ای در مازندران برای رفع مشکلات باغ «عباس‌آباد بهشهر» وجود ندارد

با وجود اینکه اخیراً یونسکو برای مجموعه باغ جهانی بهشهر کارت زردی به منزلۀ اخطار به سازمان میراث فرهنگی داد، اما این باغِ ثبت‌شدۀ جهانی همچنان وضعیت نامناسبی دارد.

همین چند روز قبل بود که سیف‌الله فرزانه، مدیر کل میراث فرهنگی استان مازندران از دریافتِ کارت زرد در مجموعه‌ی عباس‌آباد بهشهر مازندران توسط یونسکو خبر داد. هر چند از یک سو گفته می‌شود، دادن کارت زرد یا قرمز در دستورالعمل‌ها و قوانین یونسکو وجود ندارد اما قطعا دادن هر نوع اخطار توسط یونسکو به وضعیت محوطه‌های جهانی در کشور، خود به اندازه‌ی عملکرد دستگاه‌های مدیریتی مشابه همان کارت زرد یا قرمز در زمین فوتبال است که می‌توان آن را به مثابه بررسی عملکرد دستگاه‌های شهری دانست.

از زمان ثبت جهانی ۹ باغ جهانی در هفتم تیر ۱۳۹۰ در فهرست میراث جهانی یونسکو تا امروز، می‌توان محوطه‌ی عباس‌آباد بهشهر را در کنار یکی دو باغ دیگر، یکی از باغ‌هایی دانست که گاهی اوقات خبرهایی از وضعیت نامناسب آن به گوش می‌رسد. یک بار خبر می‌رسد «بی‌آبی به بزرگترین باغ جهانی ایرانی رسید»، بار دیگر می‌گویند «تهدید عرصه باغ جهانی «عباس‌آباد» با یک سازه چوبی» و کمتر از یک سال قبل بود که در کنار دیگر خبرهای ریز و درشت از این محوطه‌ی جهانی، خبر دادند «باغ جهانی عباس‌آباد چند قدم تا خروج از ثبت جهانی».

این خبر تا امروز نه تنها توسط هیچ نهاد میراثی و مدیریت شهری رد نشده، بلکه با عملکردهای مختلفی که توسط برخی نهادها و دستگاه‌های دولتی انجام می‌شود، تائید هم شده است! پرویز سعادتی، مدیر پایگاه میراث جهانی باغ ایرانی سازمان میراث فرهنگی درباره‌ی این محوطه‌ی جهانی به ایسنا می‌گوید: متاسفانه هیچ ‌اراده‌ای در استان مازندران برای رفع مشکلات باغ جهانی «عباس‌آباد بهشهر» وجود ندارد، وقتی منابع طبیعی شهرستان بهشهر یا استان مازندران، یک منطقه بزرگ سه هزار متری در عرصه‌ی منطقه‌ی جهانی بهشهر را در اختیار نهادی مانند نیروی انتظامی قرار می‌دهد، یا وقتی شرکت آب منطقه‌ای بدون توجه به هشدارهای میراث‌فرهنگی درباره‌ی ترک سد در منطقه، در زمان پایین بودن سطح آب اجازه‌ی مرمت نمی‌دهد، چه کاری باید انجام دهیم؟وی با بیان این‌که وقتی اداره منابع طبیعی شهرستان بدون نظر میراث فرهنگی به اداره هواشناسی اجازه می‌دهد در بخش وسیعی از محوطه‌ی جهانی، ویلاسازی کند یا وقتی منابع طبیعی برای یک دستگاه نظامی سند صادر می‌کند تا یک اردوگاه بزرگ تفریحی ایجاد کند یا از سوی دیگر بخش بزرگی از عرصه را به یک دستگاه نظامی دیگر واگذار می‌کند، میراث فرهنگی چه کاری باید انجام دهد؟ او با اشاره به صحبت‌های مطرح شده درباره دادن کارت زرد یونسکو به محوطه‌ی جهانی «عباس‌آباد» بهشهر، اظهار می‌کند: در اصطلاحات یونسکو کارت زرد و قرمز وجود ندارد، در واقع گزارشگران سازمان یونسکو در بازدیدهای نوبه‌ای و فصلی خود از محوطه‌های جهانی و براساس پرونده‌ی ثبت جهانی، هر محوطه را بررسی کرده و گزارش‌های مورد نیاز را برای کمیته اصلی یونسکو تهیه می‌کنند و در صورتی که در مصوبات یونسکو اخلالی و جود داشته باشد، احتمال قرار گرفتن آن اثر در «فهرست میراث درخطر یونسکو» وجود دارد.  

سعادتی ساخت پمپ بنزین در منظر ارگ جهانی بم را نمونه‌ای از این اتفاق می‌داند و ادامه می‌دهد: بعد از ثبت جهانی ارگ و منظر فرهنگی طبیعی محوطه‌ی بم، در منظر تاریخی این محوطه یک پمپ بنزین ایجاد شد که ارزیاب یونسکو به میراث فرهنگی اعلام کرد در صورتی که آن پمپ بنزین تخریب نشود، ارگ بم همچنان در فهرست میراث در خطر باقی می‌ماند، بنابراین سریع‌تر آن مساله برطرف شد.وی تاکید می‌کند: بنابراین یونسکو براساس گزارش‌های نوبه‌ای در جلسات سالیانه به کشورهایی که آثارشان در معرض چنین تهدیدهایی است اخطار می‌دهد تا سریع‌تر آن مشکلات در گزارش‌های بعدی رفع شوند.با این وجود مدیر پایگاه میراث جهانی باغ ایرانی تاکید می‌کند: در این شرایط اگر حتی یونسکو اخطاری در حد کارت زرد برای محوطه‌ی جهانی عباس‌آباد به میراث فرهنگی ندهد، به نظر من سهل‌انگاری این دستگاه جهانی است وحتی ممکن است گزارش خلاف به این نهاد بین‌المللی داده باشند، دادن کارت قرمز هم به این محوطه‌ی جهانی و در شرایط دخل و تصرف‌های انجام شده، بسیار طبیعی است.