سایت خبری پیام ما آنلاین | اقتصاد سیاسی بازار نفت

اقتصاد سیاسی بازار نفت





۱۷ مهر ۱۳۹۷، ۹:۴۷

اقتصاد سیاسی بازار نفت

یادداشت  مهمان

عزت الله صیادنیا طیبی

این‌که صادرات نفت ایران به صفر برسد غیر قابل فهم است زیرا حداقل می‌تواند به اندازه اوج تحریم‌های شورای امنیت در ادایل دهه 90، صادرات رسمی داشته باشد.

بازار نفت مثل هر کالایی در دنیا تابع عرضه و تقاضاست ولی استراتژیک بودن این کالا باعث شده در بحث عرضه و تقاضا جوانب دیگری علاوه بر منافع اقتصادی را دخیل بدانیم.

در بازار نفت با تابع عرضه ای روبرو هستیم که از زمان تصمیم برای تولید بیشتر تا روانه کردن تولید به بازار حدود 5تا 6 سال زمان مورد نیاز است و در بخش تقاضا نیز وضعیت به همین منوال بوده و برای ایجاد بازار تقاضا زمان کمتری 3 تا 4 سال موردنیاز است.

یعنی عرضه و تقاضا تابع انتظاراتی است که در آینده در حال شکل‌گیری است و این انتظارات می تواند به صورت مدیریت شده بعضا تعدیل و یا تسریع یابد و اثرات خود را در قیمت نفت فورا نمایان سازد.

در حال حاضر مدیریت انتظارات بازار نفت از طریق نفت شیل (نفت غیرمتعارف) و استفاده از انرژی های تجدید پذیر( انرژی هسته ای، باد و…) صورت می گیرد.در کشورهای نفت خیز مثل خاورمیانه افت فشار مخازن شروع شده و برای حفظ استخراج فعلی نیاز به تکنولوژی و سرمایه گذاری عظیم است و همین امر منجر شده است که انتظاراتی در بازار شکل بگیرد که روند عرضه های نفت در آینده نمی تواند جوابگوی تقاضای بازار جهانی شود اگر سمت تقاضا انتظارات تعدیلی صورت نگیرد منجر به رشد شدید قیمت ها خواهد شد و لذا نفت شیل و گسترش استفاده از انرژی های تجدید پذیر منجر به تعدیل انتظارات رشد قیمتی نفت از جانب تقاضا گردیده است.

بنابراین نفت شیل بسیار مهم در بحث تقاضا و عرضه بوده و توانایی استخراج و بهای تمام شده تولیدات آن می تواند نقش بسیار مهمی در انتظارات عرضه و تقاضا فراهم کند. با تکنولوژی و اطلاعات فعلی نفت شیل آمریکا تا سال 2025 می تواند به سرعت افزایش یابد و بعد از آن افت فشار مخازن نفت شیل شروع خواهد شد و پاسخگوی تقاضای جهانی نمی تواند باشد.

بالا بودن قیمت نفت در سال های 2010 تا 2014 باعث سودآور شدن تولید نفت شیل گردید و روانه شدن آن به بازار و حتی صادرات آن، منجر به ایجاد انتظاراتی در بازار گردید که مازاد عرضه ایجاد خواهد شد و بنابراین قیمت نفت سقوط کرد.

روند فعالیت تعداد دکل های حفاری در آمریکا دقیقا بازگو کننده این موضوع است که در نفت 40 دلاری تعداد دکل ها به حداقل ممکن و در نفت بالای 70دلار به حداکثر می رسد. نابراین می توان گفت تکنولوژی فعلی نفت شیل در محدوده 60تا 70 دلار تولید نفت را سودآور می کند. پس یکی از ارکان تاثیرگذار در بازار نفت در شرایط فعلی و حتی تا یک دهه آینده نفت شیل خواهد بود. اما یکی از ارکان مهم دیگر سمت عرضه نفت، سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) بوده که بعد از دهه 70 میلادی در برخی از مقاطع توانسته قدرت خود را در بازار نشان دهد.

در حال حاضر اوپک30درصد از عرضه جهانی نفت را در دست دارد و در صورت رعایت شرایط کارتلی توسط تمامی اعضا به خصوص تولیدکنندگان بزرگ مثل عربستان، عراق، ایران، امارات و کویت ، این سازمان می تواند نقش تعیین کننده ای در بازار ایفا کند.

برخی از اساتید برجسته حوزه نفت و گاز نیز معتقدند که تشکیل اوپک در راستای مدیریت انتظارات بوده که در زمان هایی که قیمت نفت با افزایش روبرو می شود، ظرفیت مازاد این سازمان می تواند جلوی رشد قیمت ها را بگیرد. برخی از کشورهای سازمان اوپک همیشه با مازاد ظرفیت روبرو هستند و همین امر در ممانعت از رشد قیمت نفت تاثیرگذار است.البته اوپک سعی کرده سیاست خود را به نوعی برای رشد جهانی موجه نماید و از همین رو در قیمت های بالای نفت از ظرفیت مازاد خود استفاده می کند و در قیمت های پایین اقدام به سهمیه بندی برای کنترل عرضه می کند.

اما ایران به عنوان موسس اوپک در بعد از انقلاب نتوانسته خود را در سیاست های اوپک به صورت موثر دخیل نماید نمونه آن هم عدم انتخاب ایران به عنوان دبیرکل اوپک بعد از انقلاب بوده ولی شرایط به گونه ای بوده که حداقل منافع ایران از طریق سایر اعضاء از بین نرفته است.

اما شرایط فعلی به گونه ای است که با تحریم آمریکا برخی از اعضای اوپک با اعلام افزایش تولید و اطمینان به بازار از عدم کاهش عرضه با خروج ایران، عملا سیاست های تحریمی آمریکا را سهل تر نموده و آمریکا با جسارت بیشتری به دنبال صفر کردن صادرات نفت ایران است. به نظر می رسد وجود ایران در این سازمان در شرایط فعلی فاقد هرگونه منافع برای کشور است. /عصر ایران

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

مجرمان در کرمان به جای زندان، درخت می‌کارند

مجرمان در کرمان به جای زندان، درخت می‌کارند

احتمال سرریز دوبارهٔ سدهای سیستان‌وبلوچستان

سازمان هواشناسی هشدار داد

احتمال سرریز دوبارهٔ سدهای سیستان‌وبلوچستان

«پیشین» از امدادرسانی جا ماند

اختلالات مخابراتی و اینترنتی موجب شد اخبار بسیاری از روستاهای سیل‌زدهٔ سیستان‌وبلوچستان منتشر نشود

«پیشین» از امدادرسانی جا ماند

نقش «خوشاب‌»ها در کنترل سیلاب منطقه مَکُران

نقش «خوشاب‌»ها در کنترل سیلاب منطقه مَکُران

حبس حقابهٔ ایران در «کمال‌خان»

بر اثر بارش‌های اخیر رودخانهٔ هیرمند سیلابی شد

حبس حقابهٔ ایران در «کمال‌خان»

گره «آب» با آرزو گشوده نمی‌شود   ‌

واکاوی چالش‌های سیاست خارجه در حوزهٔ آب و محیط زیست در گفت‌وگو با «محمدجواد ظریف»

گره «آب» با آرزو گشوده نمی‌شود ‌

تصویب قطعنامهٔ مقابله با گردوغبار به ابتکار ایران

ششمین مجمع محیط زیست ملل متحد با ۱۵ قطعنامه پایان یافت

تصویب قطعنامهٔ مقابله با گردوغبار به ابتکار ایران

آزاد شدن ساخت واحد مسکونی در اراضی کشاورزی تکذیب شد

آزاد شدن ساخت واحد مسکونی در اراضی کشاورزی تکذیب شد

فرونشست زیر پای آثار تاریخی

فرونشست‌های محوطه تاریخی مرودشت به ۲۰ سانتی‌متر رسید

فرونشست زیر پای آثار تاریخی

اسطوره به مثابه بال حفاظت؟

برخی معتقدند باورها و افسانه‌های مردم دربارهٔ گونه‌ها به مدیریت حیات‌وحش کمک کنند

اسطوره به مثابه بال حفاظت؟

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *