ممنوعیت عقد دختران زیر ۱۳ سال

طیبه سیاوشی: یکی از تبعات منفی این گونه ازدواج ها شکل نگرفتن فیزیولوژی زن هنگام بارداری است.

ازدواج کودکان موضوعی است که در بیشتر موارد دختران درگیر آن هستند. پدیده‌ای که رواج آن در مناطق فقیرنشین روستایی جهان بیشتر از مناطق دیگر است.

مطابق آمار یونیسف در سراسر جهان هر روز به طور متوسط ۳۹ هزار دختر زیر ۱۸ سال ازدواج می‌کنند. در ایران در هر سال حدود همین تعداد دختر زیر ۱۵ سال ازدواج می‌کنند، ازدواجی که یونیسف آن را نقض حقوق بشر می‌داند.

البته کنوانسیون حقوق کودک مستقیما ازدواج کودکان را منع نمی‌کند. با این حال این میثاق بین المللی، که ایران هم عضو آن است، دعوت به ترک سنت‌هایی می‌کند که ممکن است سلامت جسمی و روحی کودک را به خطر بیندازند.

در بسیاری از کشورها سن قانونی ازدواج ۱۸ یا ۲۱ سال است. البته در کشورهای زیادی هم دختران و پسران ۱۵ یا ۱۶ سال به بالا تحت شرایطی می‌توانند ازدواج کنند. مثلا در انگلستان و ولز در صورت رضایت هم پدر و هم مادر هر دو طرف، یک دختر و پسر بین ۱۶ تا ۱۸ سال می‌توانند با هم ازدواج کنند. 

ایران یکی از معدود کشورهایی است که در آن قانون ازدواج دختران کوچکتر از ۱۵ سال را مجاز می‌داند. در ایران سن قانونی ازدواج برای دختران ۱۳ سال است. به جز این در صورت اجازه پدر، «به شرط مصلحت، با تشخیص دادگاه صالح» می‌توان مقدمات ازدواج دختران کوچکتر از ۱۳ سال را هم فراهم کرد.در یک دهه اخیر مجموعا نزدیک به ۴۰۰ هزار دختر زیر ۱۵ سال در ایران ازدواج کرده‌اند.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی با یک فوریت ممنوعیت عقد و نکاح دختران زیر ۱۳ سال موافقت کردند.نمایندگان در نشست علنی روز چهارشنبه، مجلس شورای اسلامی با یک فوریت طرح اصلاح ماده 1041 قانون مدنی اصلاحی مصوب اول تیرماه 1381 با 151 رأی موافق، 34 رأی مخالف و 7 رأی ممتنع از مجموع 209 نماینده حاضر موافقت کردند.

طیبه سیاوشی در دفاع از فوریت این طرح اصلاحی عنوان کرد: آمار ازدواج زیر 9 سال بیش از 300 نفر و آمار ازدواج زیر 13 یا 14 سال در دختران 30 هزار تا 40 هزار نفر اعلام شده است که یکی از تبعات منفی این گونه ازدواج ها شکل نگرفتن فیزیولوژی زن هنگام بارداری است.

نماینده مردم تهران با اشاره به جلسات متعدد فراکسیون زنان در این زمینه گفت: همین امر باعث افزایش آمار سقط جنین و یا مرگ مادران کم سن و سال شده است. از سوی دیگر از آنجایی که دختران و پسران کودکی و نوجوانی را به پایان نرسانده اند دچار اختلال روحی و روانی می شوند و دست به خودکشی می زنند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر آنها از ادامه تحصیل محروم می شوند و از سیکل مهارت آموزشی خارج خواهند شد و البته توانایی مدیریت خانواده و ویژگی والدین خوب را نخواهند داشت.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به افزایش آمار طلاق در اینگونه ازدواج ها بیان داشت: «ازدواج در سن کودکی یا نوجوانی در واقع آسیب به حریم خانواده هاست و از آنجا که اکثر این ازدواج‌ها با اتباع خارجی اتفاق می افتد فرزند این خانواده بی هویت محسوب می شود.»

احمد امیرآبادی فراهانی نیز در مخالفت با یک فوریت این طرح گفت: «این موضوع در اولویت مشکلات جامعه نیست، در حال حاضر مردم کوچه و بازار با مشکلات اقتصادی و ارز مواجهند، اکثر مراجعات مردم به ما در زمینه معیشت است و درست نیست اکنون وقت مجلس را برای چنین کارهایی بگیریم.»

این عضو هیات رئیسه مجلس بیان داشت: «در گذشته نیز ازدواج دختران و پسران زیر 13 سال و 16 سال ممنوع شده بود و لذا نباید به خاطر یک مورد ازدواج دختر 9 ساله که آن هم با ورود دادستان مشهد انجام نشده است، موضوع با فوریت در مجلس عنوان شود.»

نماینده مردم قم در نهاد قانونگذاری ادامه داد: «در ضمن قانون مدنی از مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام است که مجلس نمی تواند به مصوبات این مجمع ورود کند.»

همایون هاشمی در موافقت با یک فوریت طرح اصلاح ماده 1041 قانون مدنی نیز با انتقاد از صحبت های امیرآبادی بیان داشت: «در مباحث اجتماعی و نظام اجتماعی هر فرد مساوی با کل ملت است، چرا مخالف به گونه ای صحبت می کند که قضیه به این مهمی را کوچک جلوه می دهد.»

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تاکید کرد: «باید مجلس به کمک دخترانی که اختیار موضوع ازدواج را در سنین پایین ندارند، بشتابد.»وی ادامه داد: «در 20 سال فعالیتی که در سازمان بهزیستی داشتم بیشترین مشکلات مربوط به  ازدواج های زودهنگام بود که آثار روانی، اقتصادی و جنایی به دنبال دارد.»

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی پرسید: «کدام یکی از دستور کارهای روز گذشته مجلس در اولویت مشکلات کشور بود که طرح یک فوریت کودک همسری مورد مخالفت برخی نمایندگان قرار می گیرد.»

در نهایت نمایندگان مجلس شورای اسلامی با یک فوریت ممنوعیت عقد و نکاح دختران زیر 13 سال موافقت کردند.