نوسان بازار؛ سرطان کسب‌وکار ایرانی

گزارش‌های اتاق بازرگانی در هفت فصل گذشته نشان می‌دهد بی‌ثباتی قیمت‌ها به اصلی‌ترین مانع برای کسب‌وکار بدل شده است

فضای کسب‌وکار در ایران نامساعدتر از همیشه شده است. گزارش‌های فصلی اتاق بازرگانی از محیط کسب‌وکار این موضوع را نشان می‌دهد. فضای کسب‌وکار به مولفه‌هایی گفته می‌شود که صاحبان کسب‌وکار بر آن تسلطی ندارند اما این مولفه‌ها بر عملکرد بنگاه‌ها تاثیرگذار هستند. مولفه‌هایی که می‌توانند سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و یا… باشند. براساس گزارشی که در مردادماه امسال اتاق بازرگانی ایران از شاخص ملی محیط کسب‌وکار در بهار 97 منتشر کرده، نمره این شاخص 6.15 (یک بهترین نمره و 10 بدترین نمره است) محاسبه شده که بدترین نمره دست‌کم در 21 ماه اخیر است. افت فضای کسب‌وکار در ایران را می‌توان ناشی از نوسان قیمت‌ها و بی‌ثباتی بازار در ماه‌های گذشته دانست. چرا که در سه فصل پاییز و زمستان 96 و بهار 97 فعالان اقتصادی اصلی‌ترین مانع کسب‌وکار را بی‌ثباتی و غیر‌قابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها عنوان کرده‌اند. این در حالی است که در سه فصل پیش از آن دشواری تامین مالی از بانک‌ها مهم‌ترین مانع کسب‌وکار در ایران عنوان شده بود. این موضوع نشان می‌دهد دود افزایش چشمگیر قیمت ارز و طلا در 9 ماه‌ گذشته، مستقیما به چشم فعالان اقتصادی رفته است. همچنین گزارش‌های اتاق بازرگانی نشان می‌دهد آسیب‌پذیری بخش صنعت از کشاورزی و خدمات بیشتر بوده به‌طوری‌که با افزایش نرخ دلار و شدت گرفتن نوسان بازار، شاخص محیط کسب‌وکار در بخش صنعت به مراتب نمره بدتری گرفته است.

یک بهترین نمره و 10 بدترین نمره ارزیابی محیط کسب‌وکار است. بدین ترتیب شاخص ملی فضای کسب‌وکار در بهار امسال بدترین نمره را در 21 ماه گذشته داشته. این شاخص در بهار 97 نسبت به بهار سال گذشته 8.10 و نسبت به زمستان سال گذشته 6.13 درصد بدتر شده است.

 

 

 

 

در سه فصل گذشته فعالان اقتصادی به ترتیب مؤلفه غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها را مهم‌ترین مانع محیط کسب‌وکار ارزیابی کرده‌اند. این در حالی است که چهار فصل پیش از آن، دشواری تأمین مالی از بانک‌ها به‌عنوان نامساعدترین مؤلفه کسب‌وکار ارزیابی شده بود. این امر بیانگر تاثیرگذاری مستقیم نوسانات اخیر بازار بر روی فضای کسب‌وکار است.

 

می‌توان گفت که بخش صنعت بیشترین آسیب را از نوسانات اخیر بازار دیده است. همانطور که می‌بینید در پاییز 95 که بی‌ثباتی قیمت‌ها دومین مانع کسب‌وکار بوده، فعالان بخش صنعت بدترین نمره را محیط کسب‌وکار محاسبه کردند. از زمستان 95 تا پاییز 96 اما شاخص یادشده در این بخش از کشاورزی و خدمات بهتر و یا تقریبا برابر بوده. اما از پاییز 96 و با آغاز نوسان قیمت‌ها مجددا فضای کسب‌وکار در بخش صنعت آسیب دیده که در بهار امسال شاخص محیط‌ کسب‌وکار به بدترین نمره رسیده است.

 

در بهار 97 رشته فعالیت‌هاى: 1- ادارى و خدمات پشتیبانى، 2- خدمات مربوط به تامین جا و غذا و 3- ساختمان، به ترتیب داراى نامساعدترین محیط کسب وکار و رشته فعالیت‌هاى 1- املاک و مستغلات، -2 اطلاعات و ارتباطات و 3- آب رسانى، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت هاى تصفیه، به ترتیب مساعدترین محیط براى کسب وکار نسبت به سایر رشته فعالیت هاى اقتصادى ارزیابى شده‌اند. در این نمودار می‌توانید میزان بهبود و یا نامساعدتر شدن محیط‌ کسب‌وکار براساس رشته فعالیت اقتصادی را ببینید.

 

نقشه‌های شاخص محیط کسب‌وکار در استان‌ها نشان می‌دهد فضای کسب‌وکار استان‌ها از بهار 96 تا بهار 97 به شدت نامساعد شده است. در حالی که در بهار سال گذشته بیش از نیمی از استان‌ها دارای فضای کسب‌وکاری به مراتب بهتر از میانگین کشور بودند، در بهار 97 تنها سه استان هستند که چنین وضعیتی را دارند.