ضرورت گرفتن مالیات از خریداران سکه

مجتبی قفقازی

رییس‌کل سازمان امور مالیاتی کشور از آنچه که «برخورد مالیاتی قاطع با سوداگران بازار ارز، سکه، خودرو و مسکن» خوانده، خبر داده است. به گفته سید کامل تقوی‌نژاد، در این سازمان یک کارگروه تخصصی با هدف رصد مالیاتی بازار ارز، سکه، خودرو و مسکن تشکیل شده است. ضمن استقبال از این اقدام تنها یک نکته برای یادآوری خدمت این مدیر دولتی لازم است و آن اینکه پرداخت مالیات از محل درآمد و سود اقتصادی یک وظیفه قانونی و شهروندی همه شهروندان و بنگاه‌های اقتصادی است؛ لذا شایسته نیست از لفظ برخورد که بیشتر رنگ و بوی محکومیت قضایی و انتظامی از آن به مشام می‌رسد، استفاده کند. در سوی دیگر نیز شهروندان پس از پرداخت به موقع و قانونی مالیات این انتظار را دارند که این پول در روندی شفاف خرج اموری شود که خیر عامه جامعه در آن است و برای مثال به طور غیر مستقیم از جیب یک مدیر اختلاس کننده سردرنیاورد و یا خرج هزینه‌های حیف و میلی دولتی نشود. پرداخت مالیات از سود کسب شده، طبیعی‌ترین شکل تداوم چرخه اقتصاد کشور است و  در همه کشورهای دنیا به نسبتی که توسعه یافته‌تر باشند نظام و قوانین مالیاتی «سفت و سختی» وجود دارد  که «مو را از ماست بیرون می کشد» و یا به قول معروف «مو لای درز آن نمی‌رود.»  فرد یا افرادی که  در هفته‌ها و روزهای پایانی سال گذشته با توجه به بازار ملتهب طلا و ارز و سکه اقدام به پیش خرید چند ده و چند صد هزار سکه کرده‌اند و انتظار دارند طی هفته‌ها و روزهای آینده این سکه ها را – که از محل ذخائر طلای کشور ضرب شده – تحویل بگیرند، نمی‌توانند انتظار داشته باشند که ظرف مدتی بین 3 تا 6 ماه – بدون اینکه زحمتی جز پرداخت میزانی پول و دریافت یک رسید از بانک عامل کشیده باشند- هزاران میلیارد تومان سود به جیب بزنند و مالیاتی بابت این سود پرداخت نکنند. شاید عده‌ای این انتقاد را مطرح کنند که قانونی برای دریافت مالیات از خریداران سکه نیست و دولت به آنها تضمین داده که با نرخ مشخص سکه‌های آنها را پرداخت می کند و در آن زمان حرفی از مالیات نبوده است! اما مگر شرایط امروز کشور یک شرایط عادی است؟ دولتی که با یک دستور العمل خرید و فروش دلار را قاچاق اعلام می کند، به طریق اولی می‌تواند برای پیش خریداران سکه هم مالیات وضع کند. از سوی دیگر در اقتصادی که یک عده‌ای انتظار دارند بدون انجام هیچ کاری و تنها با زحمت رفتن به یک بانک و پرداخت میزانی پول برای پیش خرید سکه و دریافت یک برگ کاغذ، میلیاردها تومان سود در عرض 3 تا 6 ماه به جیب بزنند، برحسب همان شرایط ناپایدار می‌توان لحظه ای تصمیم گرفت و مالیات بر سود وضع کرد و به قول معروف «جلوی اشتباه از هر جایی که گرفته شود، منفعت است.» البته این نقد جدی به دولت هم وارد است که چرا اقدام به پیش فروش سکه کرده است و چرا با اتخاذ سیاست‌ها و ارایه مشوق هایی، سونامی سرمایه سرگردان را به سمت اقتصاد تولیدی یا همان بورس هدایت نکرده است. جدای از این نکته و انتقاد، یکی ازمشکلات اقتصاد کشور ما این است که یک نظام مالیاتی شفاف و به روز ندارد و موارد فرار مالیاتی و حتی خلاءهای قانونی فراوانی دارد که ثروتمندان را کمتر در تور مالیاتی می‌اندازد در حالی که حقوق‌بگیران کم درآمد همه ماهه پیش از اینکه حقوق ماهانه خود را دریافت کنند مالیات‌شان کسر شده و به خزانه دولت می‌رود. این روند باید اصلاح شود. اقتصاد باید شفاف شود، همه حساب و کتاب‌های دولتی و خصوصی باید شفاف و در دسترس همه باشد، همه باید موظف باشند مالیات بدهند و گستره دایره معافیت مالیاتی بنگاه‌ها و نهادهای «ابر بزرگی» که سالانه دهها هزار میلیارد تومان گردش مالی دارند باید محدود شود. در کنار همه اینها ریال به ریال درآمدهای همه نهادهای کشور باید شفاف و در مرئای نظارت عمومی مردم باشد. پرداخت درصدی مالیات از سود طبیعی‌ترین اتفاق است ولی پیش زمینه‌های آن هم باید فراهم شود که از جمله مهم‌ترین آنها نزدیک به صفر کردن موارد فساد در اقتصاد دولتی ایران و بستن همه گلوگاه های فساد در آن است. با شرایط موجود یک شهروند ایرانی وقتی مالیات می‌دهد شاید احساس کند که پولش را به «دخل» یک دولت بی حساب و کتاب و پرهزینه – با بیش از 4 میلیون حقوق‌بگیر-  می‌ریزد که موارد فساد در آن گسترده است اما برای مثال یک شهروند ژاپنی یا دانمارکی شاید کمتر چنین حسی داشته باشد چون می‌داند انضباط مالی دقیقی بر سیستم دولتی این کشور حاکم است و « یِن به یِن» یا « کرون به کرون» (پول‌های ملی ژاپن و دانمارک) مالیاتی که پرداخت می‌کند خرج مصارف و اموری می شود که قانون تعیین کرده است. پرداخت مالیات بر درآمد و داشتن یک نظام مالیاتی «شفاف و کارآمد و دقیق و بی‌اشتباه» از نشانه‌های توسعه یافتگی جوامع است./ عصر ایران