راوی صدیق تاریخ انقلاب به امام پیوست

که باور می‌کند افتادن سرو تناور را 

 

پیام ما- آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی، یار دیرین امام خمینی و راوی صدیق تاریخ انقلاب شب گذشته در بیمارستان شهدای تجریش تهران درگذشت.

خبر کوتاه بود و باورنکردنی. آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی درگذشت. خبر فوت این یار صدیق امام در حالی منتشر شد که عصر روز گذشته خبر بستری شدن وی در بیمارستان منتشرشده بود اما محمد هاشمی، برادر آیت‌الله از بهبودی حال ایشان خبر داد. بااین‌حال یک ساعت پس‌ازاین خبر، زمزمه‌هایی مبنی بر وخامت حال آیت‌الله منتشر شد و دقایقی از 19:30 بعدازظهر 19 دی‌ماه گذشته بود که خبر فوت رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام به علت عارضه قلبی منتشر شد.

 

زندگی شخصی

اکبر هاشمی رفسنجانی در سوم شهریور ۱۳۱۳ در روستای بهرمان شهرستان رفسنجان و در خانواده‌ای نسبتاً ثروتمند به دنیا آمد. او یکی از ۹ فرزند میرزاعلی هاشمی بهرمانی و ماه‌بی‌بی صفریان است. پدرش با اندکی تحصیلات حوزوی از باغ‌داران و تاجران پسته بهرمان از توابع بخش نوق رفسنجان بود. در ۵ سالگی تحصیل را از مکتبخانه‌ای در نوق آغاز نمود. در سن ۱۴ سالگی به قم رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت. اساتید وی در حوزه علمیه قم سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید محمد محقق داماد، محمدرضا گلپایگانی، سید محمدکاظم شریعتمداری، عبدالکریم حائری یزدی، شهاب‌الدین نجفی مرعشی، محمدحسین طباطبائی و آیت‌الله حسین‌علی منتظری بوده‌اند. در آنجا تحت اثر تعلیمات امام خمینی به سیاست روی آورد و به مخالفت با حکومت محمدرضا شاه پهلوی و انقلاب سفید او پرداخت. با تبعید امام، نقش هاشمی در مبارزه با شاه و نمایندگی امام در داخل کشور پررنگ‌تر شد. در سال ۱۳۳۷ با عفت مرعشی که دختری از خانواده روحانی و از نوادگان سید محمدکاظم طباطبایی یزدی است ازدواج نمود. ثمره این ازدواج ۵ فرزند به ترتیب به نامه‌ای فاطمه، محسن، فائزه، مهدی و یاسر است. دو دختر او با دو پسر حسن لاهوتی اشکوری امام‌جمعه سابق رشت و از دوستان او در زندان، (که یکی پزشک و دیگری دندان‌پزشک است) ازدواج کردند. از بین دختران او تنها فائزه هاشمی وارد سیاست شد و یک‌بار نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی شد. فاطمه هاشمی از ابتدای تأسیس بنیاد امور بیماری‌های خاص ریاست آن را بر عهده‌دارد و محسن هاشمی رئیس سابق مترو تهران بوده است و سپس معاون عمرانی دانشگاه آزاد اسلامی گردید. مهدی هاشمی نیز مسئولیت‌هایی مانند ریاست سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت و ریاست مرکز تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی را بر عهده داشته است.

زندگی سیاسی قبل از انقلاب

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یکی از چهره‌های تأثیرگذار در روند انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و همچنین دوران پس از آن تا امروز است. آشنایی و دوستی او با امام خمینی از اواخر دهه سی شمسی آغاز شد؛ ولی فعالیت سیاسی خود را از سال ۱۳۴۰ آغاز کرد. هاشمی پیش از انقلاب، یکی از مخالفان برنامه‌های شاه (انقلاب سفید) شناخته می‌شد. با تبعید امام خمینی، رفسنجانی در ایران ماند و مخالفت‌هایش با این برنامه‌ها افزایش یافت. این مخالفت‌ها سرانجام به دستگیری و زندانی شدن او منجر شد. در مجموع و از سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۵۷ هاشمی رفسنجانی ۷ بار و مجموعاً ۴ سال و ۵ ماه به جرم فعالیت مخفیانه علیه حکومت پهلوی به زندان افتاد. اگرچه در بعد فردی عمده فعالیت مبارزاتی وی پیش از انقلاب را سخنرانی‌های مختلف و کارهای انتشاراتی تشکیل می‌دادند. ولی امام خمینی در دوران تبعید، نقش مدیر مالی مبارزات انقلاب و نیز ارتباط با سایر گروه‌های انقلابی را نیز بر عهده وی گذاشته بود. ازجمله گروه‌هایی که پیوندهای عمیقی با هاشمی داشتند، حزب مؤتلفه اسلامی بود که مسئول ترور حسنعلی منصور شناخته می‌شد. همین ارتباطات یکی دیگر از دلایل دستگیری‌های او بود. در زندان او فرصت یافت تا با سایر گروه‌های مخالف شاه آشنا شود.

زندگی سیاسی پس از انقلاب

پس از پیروزی انقلاب او یکی از اعضای شورای انقلاب اسلامی شد. او از بدو تشکیل این شورا، یکی از مؤثرترین چهره‌های آن بود. همچنین او مدتی معاونت و سپس سرپرستی وزارت کشور را بر عهده گرفت. او یکی از ۲۸ عضو اولیه و مؤسس جامعه روحانیت مبارز (یک تشکل راست‌گرای سنتی) و همچنین یکی از اعضای مؤسس حزب جمهوری اسلامی در سال اول پس از انقلاب بود. نخستین قانون انتخابات پس از انقلاب با مشارکت او تدوین شد و پس از برگزاری اولین انتخابات مجلس به مجلس راه یافت و با آغاز کار مجلس در ۷ خرداد ۱۳۵۹ اولین رئیس مجلس شورای اسلامی ایران شد. در بهار سال ۱۳۶۰ در عزل ابوالحسن بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا و سپس تصویب طرح عدم‌کفایت سیاسی او نقشی تعیین‌کننده داشت. هاشمی در دوره جنگ، علاوه بر ریاست مجلس، یکی از ائمه جمعه موقت تهران (تا سی سال بعد)، نماینده امام در شورای عالی دفاع (بعد از کشته شدن مصطفی چمران در سال ۱۳۶۰) و جانشین فرمانده کل قوا در ماه‌های پایانی جنگ ایران و عراق بود. 

 

تأثیرگذاری در انتخابات

این یار صدیق امام در سال 78 قصد ورود به مجلس شورای اسلامی را کرد  اما به دلیل شرایط آن زمان، استعفا کرد. او در انتخابات سال ریاست جمهوری سال 84 هم کاندیدا شد اما نتوانست رییس جمهور شود. بااین‌حال او در انتخابات‌های دهه 90 جزو تأثیرگذارترین چهره‌ها بود. حمایت او از حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 92 در کنار حمایت اصلاح‌طلبان موجب شد حسن روحانی رییس جمهور شود. در انتخابات مجلس خبرگان در سال 94 هم لیست خبرگان مردم به سر لیستی آیت‌الله هاشمی منتشر شد که 15 نفر از آن فهرست توانستند به مجلس خبرگان راه پیدا کنند.

ریاست جمهوری 

هم‌زمان با آغاز دوران رهبری آیت‌الله خامنه‌ای، هاشمی رییس جمهور ایران شد. او خود را به‌عنوان معمار و مجری ایران نوین معرفی کرد و لقب «سردار سازندگی» را از آن خود ساخت. اقدامات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در دو دوره ریاست جمهوری ازجمله اقدامات ماندگار او در تاریخ انقلاب اسلامی محسوب می‌شود به‌طوری‌که به این دوران، دوران سازندگی می‌گویند. 

 

مجمع تشخیص

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از سال 68 عهده‌دار ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. 

 

دانشگاه آزاد

هاشمی رفسنجانی از بنیان‌گذاران و رییس هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی بود.