سایت خبری پیام ما آنلاین | کتیبه کاروانسرای آقا ابراهیم سیرجان سندی برای تجارت

کتیبه کاروانسرای آقا ابراهیم سیرجان سندی برای تجارت





۳۰ آذر ۱۳۹۵، ۲۰:۵۳

کتیبه کاروانسرای آقا ابراهیم سیرجان سندی برای تجارت

علی اکبر وثوقی رهبری
وقتی که وارد بازار آقا ابراهیم در سیرجان می شویم در قسمت جنوبی آن یک در بزرگ چوبی با گل میخ های بزرگ آهنی جلب توجه میکند، این در به دالانی نسبتاً طولانی متصل است که مدخل کاروانسرای آقا ابراهیم است. در همین راهرو، بر روی دیوار شرقی آن کتبیه ای از سنگ، به طول یک متر و عرض 45 سانتیمتر با زمینه آبی و خطوط حجاری شده به رنگ سیاه به چشم می خورد. تاریخ این کتبیه در پایان آن «فی شهر رمضان المبارک سال 1322» نوشته شده و مربوط به نودسال پیش است از روی تاریخ آن معلوم می شود که در زمان سلطنت مظفرالدین شاه نگارش یافته است.
در سال 1321 هجری قمری، حکومت کرمان راطفرالسلطنه به عهده داشت، درسال 1322 طفرالسلطنه به تهران احضار، و به جای او رکن الدوله را به حکومتی کرمان فرستادند.
در زمان رکن الدوله، مشروطه خواهان درخواست های خود را عنوان نموده و مهاجرت هایی به شهر قم و حضرت عبدالعظیم صورت گرفت. عین الدوله، مجبور می شود پیشنهاد آقایان را به نظر مظفرالدین شاه برساند و به این ترتیب رکن الدوله، اولین حاکم مشروطه خواهی بود که به کرمان آمد.
زمانی که این کتبیه نوشته شده، رستم خان، حاکم سیرجان بوده مضون این کتیبه این است: چندی قبل از نوشتن کتیبه مالیات قپانداری و سیوروساتی(مجموع غله و خوراک لشگریان و علوفه اسب ها و دیگر حیوانات که از روستاهای سر راه گرد می آوردند) را تخفیف داده و موقف داشته اند و با آوردن این سنگ نوشته به سیرجان، و نصب آن در یک مرکز تجاری، مالیات دلالی و راهداری را تخفیف داده و موقوف داشته اند و «امیرالامرا رستم خان حاکم سیرجان دیگر چیزی به این اسم ور سم مطالبه نمی کند».
و اما متن کتبیه به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم- عمده الامرالعظم، حاجی مفاخرالممالک، تاکنون ما به هر نقطه و محلی ماموریت داشته ایم، اسباب اجر امورات خیر، جهت رعایت و مذاکره دعای خیر، برای دولت ابد مدت بوده ایم و تاممکن و میسر شده است در تکالیفات مردم، تخفیف داده و جانب رعایت رعیت را فریضه وقت و طاعت حضرت پروردگار دانسته، چند فقره رسوم و معاملات مالیاتی از قدیم در سیرجان بجا و معمول است، که تحمیل آنها خیلی به اهالی و رعیت آنجا مشکل و دشوار است وآنها این است که به اسم قپانداری و سیورساتی و دلالی و راهداری عمال سیرجان مبلغی معافی کنند وبرعمل مالیاتی آنجاست و چندی قبل قپانداری و وسیورساتی را تخفیف داده و موقوف داشتیم و نوشتیم دیناری به این اسم و رسم از رعیت گرفته نشود و مخصوصاً شرحی در روی سنگ، نوشته شود که سال های سال از ما یادگار بماند و بعدها اهالی سیرجان از این دو فقره بدهی معاف ابدی باشند و بحمدالله این امر خیر، در ثواب کاملات صور یافته و تشکر داریم که از این رهگذر اسباب آسودگی و معافی بندگان خدا ما واقع شدیم و سنگ هم از طرف دولت امر شده و خود ما هم بالطوع الرقبه و دلالی و راهداری را باالمر موقوف نموده و با آنکه مبلغی ضرر آن بر ما وارد است کلی تخفیف دادیم و مقصود از نگارش این مرقومه این است که به همراهی جناب رستم خان در سیرجان، و رود و به عموم اهالی از تجار و رعیت و سایر طبقات مردم اعلان کنند و همه بدانند چنانچه قپانداری و سیورساتی را مرتفع داشتیم و دلالی و راهداری را نیز برحسب این حکم، موقوف نموده، تخفیف داده ایم و والیه الامیرالامرالعظام رستم خانم حاکم سیرجان دیگر چیزی به این اسم و رسم مطالبه نمی کنند و ما این فقره خیرات را هم در سنگی مخصوص منقور داشته و عامه اهالی به شکرانه این رعایت از صمیم قلب، ذات الکثیرالبرکات بندگان اعلیحضرت… اسلام پناه ارواحنافداه را دعاگو باشیم.
«اللهم وقفنا بالخیرات فی شهر رمضان المبارک سنه 1322»
ازشرح کتیبه فوق معلوم است که هرساله مبلغ زیادی به اسم قپانداری و سیورساتی و دلالی و راهداری دریافت می گردیده، که خود نشانه اهمیت تجاری این شهراست که برسر راه های بازرگانی جنوب قرار داشته، تخفیف این مالیات، درست موقعی است که فریاد مشروطه خواهی در سراسر کشور بلند شده، و احتمالاً این تخفیف امتیازی بوده که به رعیت داده شده؛ و آنجا که می نویسد «و با آنکه مبلغی ضررآن بر ما وارد است کلی تخفیف داده ایم» معلوم می شود که از طرف حکومت مرکزی، حکومت ایالات و ولایات به فروش می رسیده و از جمله «چند فقره رسوم و معاملات مالیاتی از قدیم الایام در سیرجان بجا و معمول است که تحمیل آنها خیلی بر اهالی و رعیت آنجا مشکل است و دشوار است» مشخص می شود که دریافت این مالیات به میزانی بوده که برای اهالی مشکلاتی فراهم می کرده است.

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *