«هوبره» بازیچه صیادان عرب در ایران

جثه بزرگی دارد، باوقار و زیبا راه می‌رود و افسوس‌ها برای آنکه در حال انقراض است را بیشتر می‌کند، هوبره از دست صیادان غیرمجاز امان ندارد، صیادانی که از فرآیند صید هوبره برای خود تفریح عجیبی ساخته‌اند و حاضرند؛ برای آن هزینه گزافی بپردازند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، هوبره تیره‌ای از راسته درناسانان و از جمله پرندگانی است که در نیمه سرد سال از مناطقی همچون سیبری به استان‌های جنوبی ایران مهاجرت می‌کند، علاوه بر این پرندگان مهاجر، هوبره‌هایی نیز وجود دارند که در تمامی فصل سال در کشور ما زندگی و در همین جا تخم‌گذاری می‌کنند.
هوبره از جمله گونه‌های در حال انقراض است که مورد حمایت بین‌المللی قرار دارد و البته یکی از پرندگان مورد علاقه افراد به ویژه شهروندان کشورهای شیخ‌نشین حاشیه خلیج فارس برای صید است و همین مساله وضعیت هوبره را به خطر انداخته است.
اسماعیل کهرم (بوم‌شناس و یکی از مطرح‌ترین پرنده‌شناسان کشور) در مورد این گونه می‌گوید: «هوبره بعد از پلیکان‌ها، قو‌ها و میش مرغ‌ها بزرگ‌ترین پرنده‌ها در ایران هستند که از دیرباز به نقاط مختلف ایران مهاجرت می‌کنند.
این پرنده حلال گوشت، بسیار زیبا و با وقار است و در مناطق مختلفی از ایران مانند بیابان‌ها مانند کالمند، بهادران و هرات در استان یزد، کرمان، خراسان و… حضور دارد».
پراکندگی جغرافیایی هوبر
ه محدود است
وی در مورد تعداد هوبره‌هایی که در ایران هستند، اظهار می‌کند: «نمی‌توانیم آمار دقیقی بدهیم، اما تخمین زده می‌شود که در ایران شاید حدود ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ هوبره وجود داشته باشد. باید توجه داشته باشیم که جمعیت هوبره در محدوده جغرافیای کوچکی از کره زمین وجود دارد و این گونه پرنده تنها در کشورهای قزاقستان، ترکمنستان، پاکستان، روسیه و گفته می‌شود؛ در برخی نقاط افغانستان دیده شده که در مجموع نیز تعدادشان قابل توجه نیست.»
صیادان چگونه با هوبره تفریح می‌کنند؟
چرا هوبره آنقدر مورد توجه صیادان است؟ پرندگان در این پهنه جغرافیایی از تنوع قابل توجهی برخوردار هستند، اما اصرار بر پرداخت هزینه‌های گزاف و پذیرفتن خطرهای مختلف با توجه به غیرقانونی بودن صید این پرنده چیست که با توجه به هشدارهای بین‌المللی برای حفظ این گونه در معرض انقراض همچنان افرادی اصرار بر صید آن دارند؟ کهرم در این باره توضیح می‌دهد: «ماجرا از این قرار است که صیادان به ویژه اتباع کشورهای عربی علاقه‌مند به صید این پرنده هستند و به ایران می‌آیند، چادر می‌زنند، شاهین و دیگر پرندگان شکاری‌شان (که اغلب این پرندگان نیز به صورت قاچاق از ایران برای آنها برده شده) را نیز با خود می‌آورند، آنها شاهین‌هایشان را که با روش‌های مختلف مانند دوختن چشم دست‌آموز کرده‌اند؛ پرواز می‌دهند تا بالای سر هوبره در حال پرواز در آسمان پرواز کند؛ سپس شاهین روی هوبره می‌نشیند و در حالی که هوبره جثه‌ای حدود ۶ برابر شاهین دارد، شاهین شروع به کندن پرهای هوبره می‌کند و این پرنده را مجبور می‌کند که بر روی زمین بنشیند و اینگونه صیادان هوبره را شکار می‌کنند و همچنین هوبره با توجه به سیستم دفاعی که دارد، شاهین را در آسمان می‌بیند و با پرتاب کردن فضله‌های گرد و چسبناکش سعی می‌کند به او آسیب بزند».
همه داستان شکار هوبره این است که اگر شاهین نتواند؛ هوبره را شکار کند؛ باعث سرشکستگی صاحبش می‌شود و باقی صیادان به او می‌خندند و تحقیرش می‌کنند، اما شاهینی که توانسته هوبره را به زمین بیاورد؛ باعث افتخار صاحبش می‌شود و این گونه این بازی برای صیادان جذاب است و از این کار لذت می‌برند و تفریحی برای آن‌ها به حساب می‌آید، در ‌‌نهایت نیز هوبره شکار شده را می‌خورند و با وجود آنکه این تفریح هزینه گزافی برای آنها داشته باشد، اما حاضرند این هزینه را بپردازند تا با از بین بردن و آسیب زدن به این گونه در معرض انقراض و همچنین پرندگان شکاری تفریح کنند. مشاور سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه هیچ مجوزی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست برای صید هوبره توسط اتباع داخلی و خارجی صادر نمی‌شود، افزود: «در عربستان سعودی مرکز تکثیر هوبره درست کرده‌اند، اما چون تعداد آن‌ها کم است؛ دچار مشکل هم‌خونی شدند و این مساله فرآیند تکثیر هوبره را دچار مشکل کرده است. حتی چند وقت پیش درخواست کرده بودند که حدود ۱۰ تا هوبره از ایران ببرند تا این مشکل حل شود که سازمان حفاظت محیط زیست به آنها مجوزی نداد.»
وی ادامه می‌دهد: «برخی افراد تلاش می‌کنند از راههای مختلف برای این کار مجوز بگیرند، برخی نیز به سازمان حفاظت محیط زیست فشار می‌آورند که اگر شما این مجوز را صادر نکنید از وزارت امور خارجه درخواست مجوز می‌کنیم.»
جریمه صید
هوبره ۲۰ میلیون تومان است
علی تیموری (مدیرکل دفتر حفاظت و شکار سازمان حفاظت محیط زیست) در گفت‌وگو با ایلنا عنوان می‌کند که هیچ دستگاهی برای صدور مجوز برای صید هوبره به این سازمان فشار نیاورده و تاکید می‌کند که سازمان حفاظت محیط زیست بر اساس کار کار‌شناسی خود تصمیم می‌گیرد؛ «ما هیچ مجوزی برای صید هوبره در کشور صادر نکرده‌ایم و از یک ماه دیگر نیز بخشنامه‌های لازم را صادر می‌کنیم تا حساسیت بیشتر شود و مسئولان ما در استان‌ها برخوردهای قضایی لازم را با متخلفان در این زمینه انجام دهند». وی همچنین اشاره می‌کند که جریمه صید جوجه هوبره، هوبره بالغ و حتی تخم آن ۲۰ میلیون تومان است و قضات با توجه به اینکه این پرنده گونه مورد حمایت است، می‌توانند متخلف را به ۶ ماه تا ۳ سال زندان محکوم کنند.
آماری از شکار هوبره نداریم
منوچهر فلاحی (معاون فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور) با تاکید براینکه قاچاق هوبره به شدت این گونه مورد حمایت را تهدید می‌کند، می‌افزاید: «متاسفانه نمی‌دانیم که تقاضا در بازارهای مقصد چه میزان است و همینطور نمی‌دانیم؛ سالانه چه تعداد هوبره قاچاق می‌شود، زیرا گستره محل زندگی آن‌ها زیاد است و از خراسان جنوبی تا سیستان و بلوچستان، فارس، کرمان هرمزگان و بوشهر را در بر می‌گیرد، بنابراین میزان قاچاق این پرنده مشخص نیست».
وی با بیان اینکه قاچاقچیان هوبره معمولا مورد حمایت باندهای بزرگ هستند و هر کسی وارد این کار نمی‌شود، می‌گوید: «کسانی که در خارج از کشور متقاضی این پرنده هستند؛ برایشان مهم نیست که چقدر پول خرج کنند، هرچه ما جریمه‌ها را بالا ببریم، واسطه‌ها و فروشنده‌ها نیز قیمت را بالا می‌برند».
فلاحی توضیح می‌دهد: «برای صید هوبره ما مجوزی به کسی نمی‌دهیم، البته حدودا سالی یک یا دوبار تخلفاتی کشف می‌شود. همچنین سال گذشته نیز با همکاری دریابانی کشف و ضبط یک محموله هوبره را داشتیم، یگان حفاظت با شدت با متخلفان این حوزه برخورد می‌کند». وی در پاسخ به این سوال که آیا تقاضایی از برخی دستگاه‌ها برای صدور مجوز صید هوبره برای اتباع خارجی وجود داشته یا خیر؟ توضیح داد: «در گذشته در این زمینه بحث‌هایی بوده که مثلا این کار می‌تواند؛ برای استان‌های جنوبی کشور درآمدزا باشد، پس اجازه دهیم تا اتباع خارجه برای صید این گونه‌ها به ایران بیایند، اما اکنون این بحث‌ها دیگر مطرح نیست.»