گوهرریز و تمدن کاریزی
۶ مهر ۱۳۹۵، ۲۳:۴۳
گوهرریز و تمدن کاریزی
الوند زندی
سیر تکوین تمدن در ایران در پیوند با کاریز بوده است .با جرأت می توان گفت بیش از دو سوم فرهنگ غنی ایران کهن برگرفته از کاریز است.
اگر به جغرافیای ایران نگاهی عمیق تر بیاندازیم، جمله معروف پرفسور «جان هینلز» اسطوره شناس ایرانی را که می نویسد جغرافیا به ناچار بر فرهنگ تاثیر می گذارد، را می توانیم ببینیم. فرهنگی که از حفر قنات در اعماق زمین و در دل بیابان های خشک و سوزان فلات مرکزی ایران گواه این است که این شاهکار مهندسی نیاکان مان در اعصار گذشته فراتر از یک همت بوده، به طوری که تمدنی را در دل این مرز و بوم به نام «تمدن کاریزی» ایجاد نموده است. تمام شهرها و روستاهایی که از دل این تمدن غنی از رسوم و فرهنگ ناب شکل گرفته از زلالی، پاکی و آرامی آب کاریز بوده اند، خود بخش وسیعی از تاریخ ایران را شکل داده است.
باغ شهر جوپار نیز با گوهرریزش در دل همین تمدن کاریزی جای دارد. به دشت جوپار که می نگریم در می یابیم که وجود قنوات متعدد در این خطه، زبان به گفتار می گشاید و بخشی غنی از فرهنگ تمدن کاریزی که ریشه چنار مانندی در لا به لای تار و پود رسوم این مناطق دوانده است، را روایت می کند. کاریز گوهرریز که همت انسان های این تمدن به وضوح در آن دیده می شود بخش مهمی از فرهنگ شهر جوپار را تشیکل می دهد.
ضرب المثل ها، شعرها و… در این منطقه می تواند شاهدی بر این مدعا باشد.
به آداب و رسوم، مردمان، فرهنگ و شکل گیری محلات جوپار که نگاه می کنیم نفوذ و قدرت قنات گوهرریز و نقش این نماد صبر و همت دیده می شود.
اگر به نقش گوهرریز و تأثیر آن بر فرهنگ مردم سرزمین جوپار دقت کنیم، در می یابیم که یک اثر دستکند بشر که خود زاده مهر افرادی با فرهنگ بوده است، چه طور می تواند سند هویت مردم شناسی و جامعه شناسی یک منطقه را در طول تاریخ تدوین کند و تکامل ببخشد.
تکاملی که این قنات به مانند اکثر قنوات حوزه تمدن کاریزی، در شکل گیری محلات و به طور کلی شالوده یک شهر داشته نشان می دهد که احترام به آب و مهم شمردن این مایه حیات در مناطق کویری ایران فراتر از تمام اندیشه ها در این باب می باشد.
گذر آب از میان خانه ها و باغ ها و مقدس دانستن این برکت بزرگ نشان از اعتقاد خاص مردمان کویر و تمدن کاریزی در این منطقه دارد.
به طوری که این احترام خاص را می توان در سخن کشاورز پیری فهمید که می گفت:«هر زمان آب به باغ من می رسد جلوی پایش می ایستم و به او سلام می کنم! »
تأثیر کاریز گوهرریز بر باغ شهر جوپار فراتر از یک سخن است. تأثیری که اگر در لا به لای صفحات تاریخ این سرزمین جستجویش کنیم هر جا که ورق بزنیم آن را به وضوح خواهیم دید. این نشان از پیوند عمیق این شاهکار مهندسی نیاکانمان با فرهنگ غنی این منطقه می باشد.
امید است با تحقیق در زمینه تأثیر حوزه تمدن کاریزی بر هویت ایران با همت پژوهشگران این حوزه راه برای شناخت این تمدن غنی در تمام ابعاد آن باز شود.
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
![اطلاعرسانی یک طرفه درباره کابینه آینده](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/سازمان-محیط-زیست-1.jpg)
اطلاعرسانی یک طرفه درباره کابینه آینده
![رونمایی و اکران مستند «غرقشدن در پلاستیک»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/غرق-شدن-در-پلاستیک.jpg)
رونمایی و اکران مستند «غرقشدن در پلاستیک»
![برای پیشگیری از حریق جنگلها باید در مراکز استان ستاد مدیریت بحران تشکیل شود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/63088515.jpg)
سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری تاکید کرد؛
برای پیشگیری از حریق جنگلها باید در مراکز استان ستاد مدیریت بحران تشکیل شود
![تدوین برنامه ۱۰ ساله مقابله با گردوغبار در ایران](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/63019015.jpg)
ابلاغ برنامه به استانهای غبارخیز
تدوین برنامه ۱۰ ساله مقابله با گردوغبار در ایران
![خطر بیخ گوش «دریای عزیز»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/photo_5812249748869071678_y.jpg)
فعالیت معدنی در نزدیکی برکههای باستانی «سیسر» نیشابور، نگرانی از خشک شدن این برکهها را افزایش داد
خطر بیخ گوش «دریای عزیز»
![دولت چهاردهم و وضعیت آب کشور](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/مهر.jpg)
دولت چهاردهم و وضعیت آب کشور
![آدرس غلط سعید لیلاز](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/rexhq6SSTUta.jpg)
آدرس غلط سعید لیلاز
![پروژههایی که با چالش جهانی گرمشدن زمین مقابله میکنند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/معماری-پایدار-1.jpg)
پروژههایی که با چالش جهانی گرمشدن زمین مقابله میکنند
![عملیات بازسازی و احیاء قناتهای تهران آغاز شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/قنات-تهران.jpg)
معاون خدمات شهری و محیطزیست شهرداری منطقه ۶ تهران:
عملیات بازسازی و احیاء قناتهای تهران آغاز شد
![آتشسوزی در 138 هکتار ار مراتع اصفهان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/قاچاق-چوب-و-زغال-جنگلی.jpg)
فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی استان اصفهان خبر داد:
آتشسوزی در 138 هکتار ار مراتع اصفهان
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید