«پیام ما» اسراف مواد غذایی را بررسی می‌کند
35 میلیون تُن غذا در سطل زباله
وقتی‌که مهمانان از خانه خارج می‌شدند، سفره همچنان روی زمین پهن بود. قابلمه‌ای برداشت تا اضافه‌های غذاها را جمع کند. مادر صدایش را بلند کرد و گفت: که همه‌ی غذاهای توی بشقاب‌ها را بیرون بریزید. نگاهی به سفره انداخت تقریباً داخل همه‌ی بشقاب‌ها غذا مانده بود. مادر پاکت زباله‌ی بزرگی را به دست او داد گفت: سریع همه را جمع کن تا ماشین شهرداری نیامده بگذاریمشان دم در …پاکت را که از دست مادر گرفت یاد مجموعه عکس «سرزمین گرسنگان» افتاد که در آن میزان خرید غذاهای چندین خانواده را در بعضی از کشورهای جهان نشان می‌داد و این مجموعه ،عکس‌هایی را شامل می‌شد که بیانگر بسیاری از واقعیت‌های دور بر ما است. انسان‌هایی نیازمندی در اطراف ما زندگی می‌کنند که آن‌قدر دور و مخفی نیستند که برای پیدا کردنشان بنا باشد، خود را به‌زحمت بی اندازیم، فقط کافی است که کمی دقیق‌تر ببینیم و یا به‌بیان‌دیگر اصلاً بخواهیم ببینیم .کسی که نابینا شده باشد شاید با درمان و تلاش، امیدی برای بینا شدنش وجود داشته باشد ولی کسی که چشم‌هایش را بسته باشد برای نگریستن او هیچ امیدی نخواهد بود.
سالانه 35 میلیون تُن غذا در ایران
دور ریخته می‌شود
قصه‌ی این سفره، قصه‌ی بسیاری از سفره‌های خانه‌های ماست. قصه‌ی تلخی به نام اسراف .جدیداً آماری از جانب سازمان جهانی غذا (فائو) منتشرشده است که بسیار تکان‌دهنده و قابل‌تأمل است، سالانه 35 میلیون تُن غذا در ایران دور ریخته می‌شود. تلخی این آمار وقتی بیشتر احساس می‌شود که به تعداد خانوارهای کم‌درآمد توجه کنیم. به‌واسطه‌ی تورمی که در کشور وجود دارد و افزایش قیمت‌ها ، توان خرید مردم کم شده است و بر اساس آمار اعلام‌شده از جانب بانک مرکزی ایران قدرت خرید مردم در ده سال گذشته کاهش چشم‌گیری پیداکرده است و خرید مواد غذایی مردم حدود یک‌چهارم قبل است. یکی از دلایل به وجود آمدن این آمار افزایش زیاد قیمت مواد خوراکی است که حتی از نرخ تورم کلی هم بیشتر است البته شایان‌ذکر است این کاهش خرید بر اساس این آمار در مورد تخم‌مرغ و مرغ صدق نمی‌کند.
30 درصد دورریزهای غذا مربوط به نان است
با این کاهش قدرت خرید چگونه می‌توان این حجم دورریز غذا را پذیرفت.بر طبق گزارشی که «روزنامه ایران» منتشر کرده است 30 درصد این دورریزهای غذا مربوط به نان و10 درصد آن مربوط به برنج است، یعنی غذای عمده‌ی بسیاری از خانوارهای ایرانی، 30 درصد هم مربوط به میوه و سبزی جات و35 درصد هم مربوط به خرما است.در مورد دلیل دورریز و اسراف مواد غذایی علاوه بر مصرف‌کنندگان خانگی می‌توان رستوران‌ها، اماکن عمومی و حتی انبار کارخانه‌ها تولیدکننده را هم موردتوجه و بررسی قرارداد. کالای خوراکی بی‌کیفیتی که تولیدشده و در انبار کارخانه‌ها مانده یا حتی بعد از فروش دوباره مرجوع شده تا این‌که تاریخ‌مصرف آن گذشته و در بسیاری موارد قابل بازیافت نیست، یکی از جلوه‌های این اسراف عظیم است. می‌توان چنین استنباط کرد که بسیاری از این دورریزها به دلیل کیفیت نامطلوب تولیدات کشور ما است که برای بهبود آن نیازمند برنامه‌ریزی و کنترل هم جانبه از طرف سازمان‌های مربوطه است که با بهبود بسته‌بندی و هم با تولیدات با ماندگاری طولانی‌تر تا حدودی قابل‌کنترل است.
بشقاب‌های خالی
همه‌ی ما در رستوران‌ها شاهد ظرف‌هایی بوده‌ایم که حجم قبل توجه ای از غذا را داخل خود داشته و به سطل زباله ریخته می‌شود که اصلاح این رویه نیازمند به فرهنگ‌سازی درست هم از جانب خانواده‌ها وهم از جانب صاحبان و شاغلان این حرفه است.این نکته نیاز به فرهنگ‌سازی دارد که برای کودک پنج‌ساله‌ی خود یک پرس کامل غذا سفارش ندهیم و فرهنگ بشقاب‌های خالی را روی میزهای رستوران‌ها شکل دهیم تا غذاها تقسیم شود و هر کس بر اساس مصرف خود سفارش داده و به‌اندازه هم مصرف کند. رعایت این نکات فقط به نفع اقتصاد خانواده نیست، وقتی بشقاب‌هایی وجود داشته باشد تا غذا تقسیم شود هزینه‌های اضافه برای تولید غذا هم کم می‌شود و جدا از نفع اخلاقی‌ای که جلوگیری از اسراف دارد نفع اقتصادی هم برای هر دو طرف تولیدکننده و مصرف‌کننده خواهد داشت.
برای تولید هر کیلو برنج حدود هزار و هفتصد لیتر آب مصرف می شود
خانوارها یکی از اصلی ترین ارکان این اسراف هستند که میتوانند با کنترل رفتار اشتباه سهم به سزایی در کاهش این آمار داشته باشند. در مورد دلایل این دورریزهای غذا در خانواده نظر های بسیاری وجود دارد. قیمت پایین بعضی از اقلام خوراکی میتواند یکی از دلایل درست مصرف نکردن آنها باشد به طور مثال با توجه به اینکه 30 درصد این دورریز ها را نان تشکیل میدهد علاوه بر نداشتن کیفیت مطلوب ،ارزن بودن هم در این اسراف بی تاثیر نیست.و این در حالی است که مصرف کننده ی نان و برنج توجه ای به میزان هزینه ای که از لحظه ی کشت برنج وگندم نان اعمال شده است، و این که اگر هزینه های اعمال شده به قیمت برای مصرف کننده اضافه میشد بسیار گران تر بود،ندارد. گزارشات بیان میکنند که برای تولید هر کیلو برنج حدود هزار وهفتصد لیتر آب مصرف میشود. توجه به همین نکته با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی کشور ما میتواند جلوی بسیاری ازاسراف ها را بگیرد، که در بین اقشار مرفه بیشتر دیده می‌شود.
مریم زن خانه داری است که در رابطه با اسراف موادغذایی به «پیام ما» میگوید:پخت چند نوع غذا در مهمانی ها رسم شده است.همیشه هم کلی غذا اضافه می آید .که حتی داخل یخچال هم مدت زیادی نمی توانیم نگه داریم وفاسد میشود.کار درستی نیست، اما انگار چاره ای وجود ندارد. وقتی جایی مهمان شده ای، چند نوع غذا درست کردند نمیشود که جلویشان فقط یک نوع غذا گذاشت. شاید فکر کنند که برایشان احترام قائل نبودیم.البته کرمانی ها کلا از این اسراف ها زیاد میکنند انگار دلشان برای پول نمی سوزد،اسراف مواد غذایی یکی از آنها است.
15 میلیون نفرگرسنه
اما در این بین یکی از مهمترین حلقه های مفقوده فرهنگ سازی مصرف درست مواد غذایی در خانواده ها است وقتی که متاسفانه مهمانی هایی برگذار میشود که در آن مقدار دور ریز غذا چندین برابر مصرف است فاجعه قابل رویت تر میگردد. عادت پخت چند نوع غذا درمهمانی ها، عادت مضری است که فارغ از این که ارتباط خانوادگی را دشوارتر میکند تاثیر سویی بر اقتصاد خانواده وبالطبع جامعه خواهد داشت و این آسیب در فرهنگ غنی ما ایرانی ها بسیار خودنمایی میکند، فرهنگی که در آن اسراف مورد نکوهش قرار گرفته وتوجه به هم نوع یکی از فضائل اخلاقی محسوب میشود. حالا این آمار منتشر شده دردی بزرگ را تولید میکند، دردی به وسعت گرسنگی 15 میلیون نفری که میتوانستند با این مقدار غذایی اسراف شده سیر شوند. وقتی رفتار مصرف درست از کوچکترین واحد اجتماع شروع شود خواه نا خواه بر بقیع ارکان هم تاثیر میگذاردواصلاح این روند معیوب نیازمند به همکاری همه ی اعضای جامعه است، هیچ وقت یک دست صدا نخواهد داد.