لالایی‌های بوعلی سینا برای بی‌خواب‌ها

به کوشش عطیه بهره بر
ساعت از نیمه گذشته و شما تمام راه‌ها را امتحان کرده‌اید اما همچنان در تختخواب‌تان غلت می‌زنید. چند قدمی راه می‌روید، بالش‌تان را عوض می‌کنید اما حال‌تان تغییری نمی‌کند و چشم‌های‌تان روی هم نمی‌آید. هوا که روشن می‌شود، هنوز میلی به خوابیدن پیدا نکرده‌اید اما خستگی ناشی از بی‌خوابی شبانه هم به شما توان انجام کارهای روزانه‌‌تان را نمی‌دهد و تمرکز را از شما می‌گیرد. اگر شما هم چنین شب‌هایی را تجربه می‌کنید، با ما همراه شوید و از راهکارهای طب سنتی برای به تعادل رساندن مزاج‌تان کمک بگیرید. دکتر محمد فصیحی دستجردی، متخصص بیماری‌های عفونی و محقق در طب اسلامی به شما می‌گوید چطور می‌توانید تمام شب چشم‌های‌تان را با آرامش روی هم بگذارید. متخصصان طب سنتی می‌گویند چهار مزاج گرم و خشک، سرد و خشک، سرد و‌تر، گرم و‌ تر است که در آرامش روان و تن ما نقش موثری را بازی می‌کند. از نظر آنها خواب مزاج‌ تر دارد و ما با خوابیدن ‌تری را به بدن‌مان اضافه می‌کنیم. همان طور که بارها از دهان بزرگ تر‌ها شنیده‌ایم که بچه‌ها در خواب بزرگ می‌شوند، طب سنتی هم این مطلب را تصدیق می‌کند و می‌گوید خواب با افزایش مزاج‌ تری باعث افزایش وزن می‌شود. پس افزایش وزن آدم‌های خواب‌آلود، صرفا به خاطر کم شدن فعالیتی‌شان نیست بلکه افزایش ‌تری هم در این زمینه نقش پررنگی را ایفا می‌کند. یک خواب ممتد هفت یا هشت ساعته، بدن را سرد و ‌تر می‌کند. در منظر طب سنتی علت کم خوابی، خشکی مزاج است. افرادی که مزاج گرم و خشک یا سرد و خشک دارند و اصطلاحا سودای آنان زیاد است، بیشتر با بی‌خوابی درگیرند. برای بهبود اوضاع خواب این افراد باید خشکی مزاج‌شان را کم و ‌تری را به بدن‌شان تزریق کرد.
دمنــوش‌هـای آرامبخش بخورید
دمنوش‌ها در در‌مان بی‌خوابی حسابی کارساز هستند و آرامش را به شما تزریق می‌کنند. به عطاری بروید و گیاهانی را که مزاج گرم و‌تر دارند خریداری کنید. گلاب، بیدمشک و عرق کاسنی را در کابینت‌های‌تان جا دهید. این عرقیات باعث ‌تری بدن‌تان می‌شوند و مزاج‌تان را گرم می‌کنند. گل گاوزبان و بیدمشک، مزاج گرم‌وتری دارند. بید و عرق کاسنی را هم فراموش نکنید. گلاب هم در این بین با خاصیت معتدل و گرم و‌تری که نسبت به بقیه دارد، آرامش زیادی را به شما می‌دهد. شب‌ها گل گاوزبان، اسطوخودوس، بادرنجبویه را به نسبت مساوی با آب جوش مخلوط کنید و بگذارید بیست دقیقه‌ای جوش بیاید و با اعضای خانواده میل کنید. می‌توانید با اضافه کردن یک تکه نبات به آن و خوش طعم کردن آن، اعضای خانواده را هم با خود همراه کنید. از نظر متخصصان طب سنتی فرزند بالای دو سال‌تان هم می‌تواند در کنار شما از این دمنوش بنوشد.
با حجامت خوش‌خواب شوید
انجام حجامت هم، مزاج‌ تر مورد نیاز برای خوابی راحت را به شما می‌هد. حجامت برای افرادی که بدن خشک دارند بسیار مناسب است. طب سنتی و احادیث زیادی تاکید بر حجامت ناحیه سر دارند. حجامت سر،‌ تری زیادی را به بدن شما داده و خواب‌تان را تسهیل می‌کند. این حجامت در طب کلاسیک با افزایش خون رسانی قابل توجیه است و کارساز!
غذاهای خواب‌آور بخورید
در خوردن هم باید سراغ غذاهایی مزاج تو بروید. ماست بخورید که مزاجش شدیدا سرد و‌تر است. دور خوراکی‌هایی که مزاج خشک دارند، خط بکشید. اگر عادت دارید شب‌ها قهوه و چای بخورید تعجبی ندارد که شب‌ها بی‌خواب شوید. قهوه با مزاج گرم و خشکی که دارد و چای هم با سرد و خشکی زیادش شما را بی‌خواب می‌کند. در اولین قدم این دو نوشیدنی را حذف کنید و خود‌تان را به دمنوش‌های آرامبخش ببندید. در فصل بهار غذا‌هایی را که ‌تری کمتری دارد مصرف کنید و غذاها و گوشت‌های لطیف و زود هضم و تخم‌مرغ‌های عسلی مصرف کنید. مصرف پیاز، سیر و ترشی را محدود کنید. در اردیبهشت هم بریانی و غذاهای سرکه‌دار را مصرف کنید و هنگام ناشتا هم آب ننوشید. استشمام بو و عطر در این ماه توصیه می‌شود. در خرداد هم غذاهایی که گوشت‌های غلیظ مثل کله پاچه دارند و غذا‌های شور را مصرف نکنید.
محیط را گلاب‌باران کنید
مصرف گلاب را برای خوابی راحت به شما توصیه می کنیم.استنشاق این عطر حال‌تان را بهتر می‌کند و کمک می‌کند تا راحت‌تر به خواب بروید. خوردن یک دارو یا دمنوش خیلی مفید است اما استنشاق و بخور این عرقیات با ورود مستقیما به مغز، اثر بسیار قوی و تاثیر گذاری را دارند. قبل از خواب محیط را مرتب کنید و کمی گلاب در اتاق بپاشید تا آرام‌تر شوید در طی روز هم می‌توانید از این عطر استفاده کنید تا سر حال‌تر باشید و افسرده نشوید. فراموش نکنید که در طب سنتی تنها نمی‌شود به مصرف داروهای خوراکی بسنده کرد همچنین نمی‌توان توقع داشت که با مصرف تنها دمنوش و استنشاق گلاب مشکلات روحی هم حل شود. این تجویز‌ها در کنار رفتار درمانی و همکاری خانواده در حل مشکلات روحی است که با گرم کردن مزاج آرامش و خوابی عمیق را برای شما به ارمغان می‌آورد.
بهار خواب‌آلود‌تر می‌شوید
اگر در این فصل مدام خمیازه می‌کشید و بیشتر و راحت‌تر می‌خوابید به علت مزاج گرم و‌ تر این فصل است که با مزاج ‌تر خواب هماهنگ است حتی بی‌خواب‌ها هم در این فصل راحت‌تر می‌خوابند. زمستان هم با مزاج سردش دست کمی از بهار ندارد که آخر زمستان میزان‌تری در بدن بیشتر می‌شود و راحت‌تر به خواب می‌روید. تابستان فصلی است که افراد معمولا بیشتر بیدارند. در پاییز هم که خشکی در آن بیشتر است و افراد را کسل‌تر می‌کند و بی‌خوابی‌های بیشتری هم دارد.
با ورزش کم‌خواب می‌شوید
ورزش بدن‌تان را خشک و شما را بی‌خواب‌تر می‌کند. اگر فکر می‌کنید به یک‌باره با ورزش زیاد، شب خوابی راحت را تجربه‌ می‌کنید باید بگویم که در اشتباهید و با این کار شب را احتمالا با بی‌خوابی بیشتری سپری خواهید کرد. تعریق ناشی از ورزش بدن شما را گرم و خشک می‌کند و شما را بی‌خواب‌تر.
مشکلات خواب را در‌مان کنید
خروپف، آپنه یا پاهای بی‌قرار از مشکلاتی هستند که کیفیت خواب را تحت تاثیر قرار می‌دهند که هر کدام در‌مان مخصوص خود را دارد. اغلب بی‌قراری‌ها و از خواب پریدن‌ها علل روحی دارند و از تنش و اضطراب ناشی می‌شوند که برای آنها دمنوش توصیه می‌شود. افرادی که در گروه مبتلایان به پاهای بی‌قرار جای می‌گیرند اغلب اضطراب دارند و معمولا مزاج‌شان هم، خیلی سرد و خشک است. اگر شب‌ها در پاهای‌تان احساس کشیدگی و کوفتگی می‌کنید و درد استخوانی دارید جزو این گروه هستید. برای رفع این حالت هم باید به فکر در‌مان سردی و خشکی باشید و هم از شیوه‌های آرام سازی ذهن بهره بگیرید. خروپف‌ها هم معمولا علل مکانیکی دارند. ممکن است به خاطر تنگی سینوزیت باشند که باعث شود فرد از راه دهان تنفس کند. افرادی هم که چاق‌اند و غبغب دارند، زیاد خروپف می‌کنند. آلرژی و التهابات سینوس بینی را کیپ می‌کنند، راه تنفس را می‌بندند و خواب پر سر و صدا ایجاد می‌کنند. برای در‌مان خروپف چاق‌ها، باید وزن‌شان را کم کنند. طب سنتی درمان‌های شبیه در‌مان لاغری را برای آنها تجویز می‌کند. علل مکانیکی هم با جراحی قابل در‌مان هستند. اگر این خروپف‌ها باعث قطع اکسیژن شود به آپنه تبدیل می‌شود که در واقع حالت شدیدتر خروپف است. افرادی که به آپنه دچارند در شب اکسیژن خوبی دریافت نمی‌کنند و در روز مدام از خواب‌آلودگی شکایت دارند. این افراد معمولا گردن کوتاه‌تری دارند و همان درمان‌های لاغری و غبغب برای این افراد هم توصیه می‌شود. اگر به آپنه دچار هستید، ورزش کنید و به مدت هفت، هشت دقیقه از سونای خشک استفاده کنید. از غذا‌هایی مثل برنج که باعث تنگ شدن مجرای تنفسی یا ایجاد غبغب می‌شوند هم صرف نظر کنید.
خواب‌تان را کش‌دار نکنید
اگر عادت دارید از شب تا صبح یکسره بخوابید، خوب است بدانید طب سنتی با این خوابیدن‌های یک تکه اصلا موافق نیست. برای خوابی راحت قبل از نیمه‌شب شرعی که حدودا ساعت ده و نیم- یازده است، در تختخواب باشید اما بعد از دو یا سه ساعت بیدار شوید و فاصله‌ای دو یا سه دقیقه‌ای بین خواب‌تان بیندازید و دوباره به تختخواب بروید. بین الطلوعین یا نماز صبح هم دوباره بیدار شوید اگر هنوز خواب‌آلود بودید دوباره کمی بخوابید.
چرت‌ زدن مزاج‌تان را متعادل می‌کند
اگر می‌خواهید حسابی سر حال باشید قبل از اذان ظهر هم کمی چرت بزنید. اگر هم وقت نکردید می‌توانید بعد از ظهر چرت کوتاه بیست دقیقه تا نیم ساعته‌ای داشته باشید.